Gizli harcamalar hızla artmış

Başbakanlar istedikleri kadar harcar, nereye harcadıklarını ancak kendileri bilir.

Devlet harcamalarında en büyük sır örtülü ödenekte yatıyor. Örtülü ödeneği harcama yetkisine sadece ve sadece Başbakan sahip. Nereye, ne kadar, neden harcadığına ilişkin hiç kimseye bilgi vermek zorunda değil.

Herhangi bir nedenle örtülü ödenekten yaptıkları harcamayı Başbakanlar zaman zaman kendileri için not alır, kendi hatırlamaları için. Yoksa, Başbakanlıkta bir kasada saklı paradan istediği kadar alır, hiç bir resmi kayıt düşmez, o parayı devletin herhangi bir işi için harcar.

Bu bir dış politika harcaması olabilir, yurt içinde acil bir durum, örneğin bir deprem ya da selde hemen gerekli olan para da olabilir, teröre karşı mücadelede kullanılması gerekli ek bir para da olabilir.

Örtülü ödenek harcamalarının hiç bir şartı yok. Başbakanların harcamaları içinde kendilerini en özgür hissettikleri alan örtülü ödenek harcamalarıdır.

HURŞİT GÜNEŞ

CHP milletvekili Hurşit Güneş, iktisatçı kimliği ile, tam bir bütçe dedektifi. Güneş, halen Meclis’te komisyonda görüşülmekte olan 2013 Bütçe Tasarısı içinden örtülü ödenekle ilgili bölümü inceliyor.

O bölümün adı, “Başbakanlığa Ait Gizli Hizmet Giderleri”. O giderler içinde ana kalem örtülü ödenek.

İlke olarak, gizli hizmet giderlerine bütçede bin lira gibi sembolik bir gider konuluyor. Bütçenin o faslını açık tutmak adına. Bin lira yazılıyor ama, sonradan Başbakan o rakamı istediği gibi yükseltiyor.

Hurşit Güneş tam buraya takılıyor. 2013 bütçe tasarısında Başbakanlığa Ait Gizli Hizmet Giderleri’nin geçmiş yıllarda fiilen gerçekleşmiş miktarları, hem yıllar, hem aylar itibariyle yer alıyor.

RAKAM RAKAM

Son sekiz yılda Gizli Hizmet Giderleri şöyle kullanılmış:

2005 yılında 85 milyon, 2006’da 207 milyon, 2007’de 262 milyon, 2008’de 280 milyon, 2009’da 341 milyon, 2010’da 383 milyon, 2011’de 391 milyon lira.

Bu yılın ilk dokuz ayında, Eylül’e kadar harcanan gizli hizmet gideri 665 milyon lira.

2012 henüz bitmiş değil. 665 milyon lira dokuz aylık harcama. Yıl sonu geldiğinde, bu rakamın bir milyar liraya doğru yol alması mümkün. Hayli yüksek. 85 milyon liradan milyar liraya doğru yükselen harcama grafiği. Bu yıl dokuz aylık harcama geçen yılın iki katına yakın.

Gizli giderler neden bu kadar yükseliyor? Muhtemelen Suriye politikası ve terörle mücadele kalemleri nedeniyle. Bu sadece tahmin.

Bütçe bir hazine. Bir yıl içinde bilmediğimiz neler olup bitmiş, neler olacak, hepsi orada.

Gizli gider ya da örtülü ödenekle ilgili Başbakanlara soru sorulamıyor.

Komisyon dağılabilir

BEKLENEN çıkışı yapıyor Tayyip Erdoğan. Partisi AKP eliyle dün Meclis Başkanlığına sunduğu anayasa değişikliği önerisinde, Başkanlık Sistemi isteğini resmiyete döküyor.

Kendisinin 2014’te Cumhurbaşkanı seçileceğine duyduğu inanç nedeniyle, siyasal sistemi bütünüyle kendi iradesine göre biçimlendirmeyi amaçlıyor. O biçimlendirmenin adı Başkanlık Sistemi.

Ancak, iş o kadar kolay değil. Meclis’teki diğer üç parti Başkanlık Sistemine karşı. Bu durumda, AKP’nin anayasa değişikliği için referanduma gitmeyi sağlayacak oya ulaşması bile güç. Kaldı ki, AKP içinde de, buna karşı olanlar var.

AKP’nin bu önerisi bir yılı aşkın süredir yeni bir anayasa taslağı üzerinde çalışan Anayasa Uzlaşma Komisyonuna gidecek. O komisyonda işler zaten kesat, halen 35 madde üzerinde anlaşmazlık var.

Şimdi buna en hayati konuların başında gelen sistem değişikliği eklenecek. Komisyonda AKP tek kalacak, bu önerinin komisyondan geçmesi imkansız.

Sonuçta, büyük olasılıkla. Uzlaşma Komisyonu dağılacak, herhangi bir anayasa taslağı ortaya çıkmayacak. AKP tek başına Başkanlık Sistemini savunmayı sürdürecek. O sistemi içeren bir anayasa taslağı ile ortaya çıkacak.

Ve kamu oyunda da yalnız kalacak, Başkanlık Sistemi geçmeyecek.