198 ülkenin sorusu

Karadeniz kıyılarına doğru yol alıyor, ikinci soru, “yollar neden bu kadar çamurlu?”. Deniz kenarına geliyor, kıyılarda yapılaşmayı görüyor, üçüncü sorusu, “burada neden bu kadar çirkin yapılaşma var?” Asıl soru daha sonra.
İngiliz parlamenter Ann Clwyd aslen Galler’den geliyor. Eski bir gazeteci, sonradan siyasete atılıyor, 1984’ten beri İngiltere’de İşçi Partisi milletvekili. Bir ara Avrupa Parlamentosu’na seçiliyor.
Gazeteciliği sırasında tazminatını alamayan işçilerle ilgili yaptığı haber uzun süre konuşuluyor. O haber onu siyasete taşıyan önemli etkenlerden biri.
İngiliz Parlamento üyeliği dışında, halen Parlamentolar Arası Birlik (IPU) üyesi. Ann Clwyd’u Kocaeli ve Kandıra çevresinde dolaştıran, ona rehberlik eden CHP milletvekili Hurşit Güneş.

TUTUKLU VEKİLLER

Hurşit Güneş’le, dünyayı epey görmüş, siyasette çok yol almış, Ann Clwyd’ın siyasi dostluğu IPU’nun Kanada’daki toplantısında başlıyor.
Kanada’da Hurşit Güneş “Türkiye’deki tutuklu milletvekillerinden” söz ettiğinde, dünyanın dört bir yanından, 198 ülkeden gelmiş parlamenterlerin hiç biri bu durumu anlayamıyor. Hırsız değil, uğursuz değil, bir milletvekili nasıl tutuklu olabilir, sorusu hepsinin aklını kurcalıyor, hepsinin garibine gidiyor.
Tutukluluk süreleri, tutuklu yargılamanın kural haline dönüşmesi, yargı bağımsızlığı gibi, son bir kaç yıldır tartışılan konular 198 ülkeden gelen parlamenterlerin ilgisi çekiyor. Normal değil.

MECLİS’E YAZI

198 ülke adına IPU Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne yazı yazıyor, tutuklu milletvekillerinin durumunu soruyor.
Böyle bir sorunun sorulması bile, Demokrasi Liginde Türkiye’yi alt sıralara iten bir not. Onların “Türkiye nerede, demokrasi nerede” diye düşünmelerine yol açan bir durum.
Meclis Başkanlığı oradan gelen yazıya yanıt veriyor:
“Bizdeki yasalar böyle, tutuklu milletvekillerin durumu şöyle, Meclis olarak bizim yapabileceğimiz bir şey yok”. Bu yanıta tutuklu milletvekilleriyle ilgili dosyalar ekleniyor.
Ann Clwyd “bu durum demokrasi açısından üzücü” derken, asıl can alıcı soruyu soruyor:
“Yasaları Meclis yaptığına göre, tutuklu milletvekillerine özgürlüklerini vermek için Meclis yasaları neden değiştirmiyor? Meclis Başkanlığı, neden bizim yapacağımız bir şey yok, diyor?”
27 yıllık siyasetçi olarak Clwdy bunu anlayamıyor. Türkiye’de üç gün kalsa ve olayların nasıl seyrettiğini izlese, yürütme ile yasama ve yargı arasındaki ilişkilere tanık olsa, böyle bir soruyu elbette sormaz.

Karadayı kararı emsal olmaz

“Yaş haddinden dolayı” tutuksuz yargılanmasına karar veriliyor Genelkurmay eski Başkanı emekli Orgeneral İsmail Hakkı Karadayı’nın.
Şu anda çeşitli davalarda tutuklu emekli asker ya da sivillerin çoğunun yaşı 80’e merdiven dayamış bulunuyor. Yaş haddi hepsi için geçerli olabilir mi? Yaş haddi gerekçesiyle, onlar da tutuksuz yargılanabilir mi?
Ankara Ceza Mahkemesinin Karadayı için verdiği karar emsal olmuyor. Aynı yaştaki diğer tutukluların bu karardan yararlanabilmesi, kararın içtihada dönüşebilmesi için Yargıtay Ceza Daireleri Kurulunun kararı gerekiyor. Ortada böyle bir içtihat henüz yok.
Ama, şu var. Ankara’daki mahkeme yasayı doğru yorumlayarak, doğru bir karar veriyor. Bu durumda, diğer tutukluların “yaşları” nedeniyle, yargılandıkları mahkemeye itiraz hakları doğmuş bulunuyor.