Yeşil pasaportta ayar kaçtı

HAFTALIK ‘OKSİJEN’ gazetesinin geçen haftaki sayısında ilginç bir haber vardı; “Yeşil pasaport bundan sonra ayrıcalıklı olmaktan çıkacak mı?” deniyordu. Baran Can Sayın iyi bir araştırma yapmış; Bordo pasaport ile vize engeline takılanların sayısının artması, ‘hususi’ damgalı halk arasında bilinen ismiyle yeşil pasaportun kapsamının genişletilmesi Meclis gündemine getirilmişti. “Ancak bu durum pasaportun itibar kaybetmesine sebep olabilir” diye de eklenmişti.

Türk vatandaşları, başta Schengen bölgesi ülkeleri olmak üzere İngiltere, ABD ve Kanada’ya vize başvurusunda ya vize randevusu engeline takılıyor ya da başvuruları ‘ret’ ile sonuçlanıyor. Bordo pasaport sahibi binlerce iş insanı, bilim insanı ya da sanatçı ise turistik amaçlı olarak vize engeline takıldıkları için Edirne’yi geçemiyor. Ne fuarlara gidebiliyor ne de konferanslara katılabiliyor. Hal böyle olunca özellikle Schengen bölgesi kısıtlamasını aşabilmek için yeşil pasaport yani hususi damgalı pasaport uygulamasının kapsamının genişletilmesi gündeme geliyor. Zira yeşil pasaport sahipleri 6 aylık dilimler içerisinde 90 günü aşmamak kaydıyla 157 ülkeye vizesiz seyahat edebilme olanağı elde edebiliyorlar.

KİMLER YARARLANIYOR

Yeşil pasaportun kapsamındaki ilk değişiklik 2016’da, ikincisi 2019’da yapıldı. Yeşil pasaport 2016 yılına kadar sadece Pasaport Kanunu’nda birinci, ikinci ve üçüncü derece kadrolarda bulunan devlet memurlarına, vakıf üniversitelerinde 15 yılını dolduran öğretim üyelerine, onların eşlerine ve 25 yaşına kadar bekar, çalışmayan çocuklarına veriliyordu. 2016’da yeşil pasaport kapsamına ihracatçılar da eklendi. Ancak ihracatçılar için şartlar çok ağırdı. Örneğin, son üç yılda yıllık ortalama ihracatı 500 bin ile 10 milyon dolar arasındaysa bir kişi bu pasaporta sahip olabiliyordu. 2019 yılında ise 5 yılını dolduran avukatlar da yeşil pasaport alma hakkı kazandı.

TBMM’YE 47 TEKLİF

Zaman içinde TBMM’ye yeşil pasaport kapsamının genişletilmesi için verilen kanun teklifleri arttı. Öyle ki, TBMM komisyonlarında bu konuda bekleyen 47 teklifin 14’ü 2024 tarihli, 3 Ocak’ta MHP Kayseri Milletvekili İsmail Özdemir, meslekte 15 yılını dolduran gazetecilerin de yeşil pasaport alması için kanun teklifi sundu. CHP Uşak Milletvekili Ali Karaoba, özel sektörde 15 yıl kıdemi bulunan hekimlere, aynı partiden Gürsel Erol’un teklifi ise nüfusu 500 binden fazla olan il ya da ilçelerde bir dönem belediye başkanlığı yapanlara yönelikti. 5 Şubat’ta CHP Şanlıurfa Milletvekili Mahmut Tanal en az 10 yıl uluslararası tır şoförlüğü yapanların da bu kapsama alınmasını istedi. CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun, 14 Mart günü 15 yıl kıdemli mali müşavirlerin kapsama alınması istendi. Ayrıca verilen tekliflerle, sendikaların yönetim kurullarına, belde belediye başkanlarına, TBMM danışman ve personeli ile belediye danışmanlarına ve eczacılara, çarşı ve mahalle bekçilerine, muhtarlara, mühendis ve mimarlara, tiyatroculara ve milletvekili danışmanlarına verilmesi talep edildi.

Baran Can Sayın’ın araştırmasına göre, 2010’dan beri üretilen hemen hemen her 6 pasaporttan 1’i yeşil iken, 2023’te bu oran 4’te 1 oluyor. 2024 verileri ise daha ilginç çünkü temmuz ayına geldiğinde üretilen yeşil pasaport sayısı, bordo pasaport sayısını ilk defa geçiyor.

BAKAN TAVİZ VERMEDİ

Dün Hürriyet’te Antalya temsilcisi Salim Uzun’un haberine göre; yeni Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Yusuf Hacısüleyman ve beraberindeki heyetin ziyareti sırasında, vize sıkıntıları nedeniyle yeşil pasaport talepleri ile ilgili olarak Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat’ın şu sözleri dikkat çekti:

“Sosyal medya dezenformasyonu ile yanlış bir bilgi uygulaması yayıldı. Bu tamamen yanlış bir bilgi, uygulamayı genişletmiyoruz. Yeşil pasaporta olan güveni sarsamayız.”   

Peki turizm gibi önemli toplantılara gidecekler ne yapacak?

BİZ ATAKÖY’DEKİ RANTI NASIL DURDURACAĞIZ

MART 2024 seçimlerinden sonra birçok CHP’li belediye başkanı değişti, geçmiş dönemden beri bir türlü çözülemeyen ve Bakırköy Belediye Başkanlığı tarafından desteklenmeyen, Bakırköy Koruma Güzelleştirme Derneği sorunu yeni dönemde yeni başkanla çözmek umudu ile tekrar Bakırköy Belediyesi’nin kapısını çaldı. Bakırköy Belediye Başkanı Sayın Dr. Ayşegül Ovalıoğlu’yla görüşme sonrası yapılan toplantıda konuşulan konular tutanak ile kaleme alındı ve dernek avukatı kendilerine iletti. Sayın başkan çok olumlu yaklaşmakla birlikte talepler ve toplantı sırasında konuşulanlar dışında bir gelişme olmadı ne yazık ki... Kısaca bir yandan talepler alındı ancak Ataköy 1. Kısım’la ilgili süreçleri engelleyici bir gelişim ya da politika gözlemlemedik.

Dernek olarak, İstanbul Milletvekili Özgür Karabat ile görüşüldü. Karabat taleplerimizi haklı buldu; konuyla ilgili yardımcı olacağını, yanımızda duracağını söyledi. Dernek olarak rantın karşısında durmak suretiyle İstanbul’un bu karakteristik parçasını savunacağını ummuştuk. Süreç sanırım yoğunluk nedeniyle tıkandı. Bakırköy gibi bir ilçede halkın her şeye rağmen neredeyse yüzde 60 kredi verdiği bu mahalle hala aynı anlayışla mı yönetilecek? Doğrusu anlamaya çalışıyoruz. Ayrıca bizim oturduğumuz binalar ile eş değer olan bir bina çürük diyerek yıkılmaya başlandı, bir hafta oldu yeni iş makineleri getirildi ancak bina o kadar sağlam ki hala yıkamadılar. Yine derneğimiz tarafından dilekçe verilmek sureti ile durdurulan, mülkiyeti TEDAŞ’a ait olan ve trafo kullanımına tahsisli kamu alanında yakın zamanda yine bir faaliyete başlandığını gözlemliyoruz. Dernek olarak bu işin de takipçisiyiz, bu alanda hiçbir yapılaşmaya yol vermeyeceğiz, Başkan Dr. Ovalıoğlu’nun yanımızda olduğunu bilmek istiyoruz.

Prof. Dr. Ayfer KAYNAR -Ataköy 1. Koruma ve Güzelleştirme Derneği YK adına

GÜNÜN SÖZÜ

“Bazen öyle günler gelir ki insanın vatanını sevmesi yetmez, çılgınca sevmesi gerekir.” 

Turgut ÖZAKMAN

HAVA KİRLİLİĞİ BÖCEKLERDEN BETER

NATURE Communications’da yayınlanan bir araştırmaya göre, ürünlere zarar veren böceklere kıyasla arılar ve diğer faydalı böceklerin hava kirliliğinden gördüğü zarar çok daha fazla.

Reading Üniversitesi’nden araştırmacılar, 19 ülkedeki 40 böcek türünün ozon, nitrojen oksitler, sülfür dioksit ve partikül madde gibi hava kirleticilerine nasıl tepki verdiğini anlamak için 120 bilimsel makaleden elde edilen verileri analiz etti. Arılar, bazı güve ve kelebekler de dahil olmak üzere tozlayıcıların, yüksek hava kirliliği seviyelerine maruz kaldıktan sonra yiyecek arama verimliliğinde yüzde 39’luk bir düşüş yaşadığı görüldü. Buna karşılık, bitki yiyen yaprak bitleri ve diğer zararlılar belirgin bir şekilde etkilenmiyor. Hava kirleticiler arasında ozon gazı, faydalı böceklerin önemli düşmanları arasında yer alıyor ve bu böceklerin gelişme ve ekosistemdeki rollerini yerine getirme kabiliyetlerini yüzde 35 oranında azaltıyor. Mevcut hava kalitesi standartlarının altındaki düşük ozon seviyeleri bile önemli hasara neden oluyor. Azot oksitler de faydalı böceklere önemli ölçüde zarar veriyor.