Yapay zekâ ve politika

En uzun fikrin ömrü bir günü geçmiyor. Ama anlık, günlük değerlendirmelerle dünyada olup biteni anlamak mümkün değil. Seçimlere giderken şimdi tansiyon da iyice yükseldi. Dünyada ne olup bittiğini de anlamalıyız.

- Dünyada olup biten pek çok şeyden biri de yapay zekânın hızlı adımlarla yükselişi. Japon teknoloji şirketi Softbank’ın CEO’su Masayoshi Son, CNBC kanalına, “Bilgi devrimi tüm hızıyla devam ediyor. Son sanayi devriminde insan gücünün yerini makineler aldı. Bilgi devriminde, yapay zekâ makinelerin yerini alacak” diyordu. Teknoloji yatırımlarıyla ünlü Japon Softbank, en son 2016’da İngiltere merkezli Arm şirketini 32 milyar dolara almıştı. Arm, yapay zekâ için de son derece önemli olan yarı iletken tasarımlar, teknoloji lisansları ve mobil cihazlar için işlemci üreterek çip üreticileriyle çalışıyor.

YAZILI SINAVI GEÇTİ

Dünya medyası yapay zekâ haberleriyle dolup taşıyor. Makalelerin, kitapların haddi hesabı yok. Dünya üniversitelerinde hararetli tartışmalar yapılıyor. ChatGPT gibi yapay zekâya sahip aracılar, oldukça usta olduklarını kanıtladı. Örneğin ChatGPT, kısa süre önce en iyi işletme ve hukuk okullarındaki yazılı sınavları geçti.

Stanford Üniversitesi’nde İnsan Merkezli Yapay Zekâ Enstitüsü’nde (HAI) yapay zekânın insanları etkileme yeteneğini test ederek yapay zekânın politik ikna gücünün sınırlarını araştırmışlar. Çok yeni bir araştırma. Sosyoloji, psikoloji ve örgütsel davranış profesörü yöneticisi Prof. Dr. Robb Willer liderliğindeki araştırma şubatta OSFPrepints Platformu’nda 33 sayfa olarak yayınlandı. ‘Artificial intelligence can pursuade humans on political issues’ adlı araştırmayı İngilizce bilenler bulup okuyabilir.

Dört kişilik ekipten demokrafik, kültürel ve sosyal değişimlerin psikolojik sonuçlarını araştıran Dr. Hui Bai, “Yapay zekâ başarılı oldu. AI tarafından üretilen çağrılar, çeşitli siyasi konularda ikna etmede gerçek insanlar tarafından yazılanlar kadar etkiliydi” diyor. Araştırmada ChatGPT’yi besleyen büyük dil modeli GPT-3’ü kullanmışlar.

Araştırmada, birkaç tartışmalı konuda ikna edici mesajlar oluşturulmuş. Bu ikna edici metinleri binlerce gerçek insana okutmuşlar. Bunların bir kısmı yapay zekâ tarafından, diğerleri gerçek insanlar tarafından hazırlanmış. Her durumda, katılımcılardan okumadan önce ve sonra konulara ilişkin görüşlerini belirtmeleri istenmiş. Araştırma ekibi daha sonra mesajların okuyucular üzerinde ne kadar ikna edici olduğunu ölçmüş, neden ikna edici olduğunu değerlendirmiş.

“Yapılan üç karşılaştırmada da yapay zekâ tarafından oluşturulan örneğin, sigara yasağı, silah kontrolü, karbon vergisi gibi pek çok konuda mesajlar, insan okuyucular için sürekli olarak ikna ediciydi” diyor araştırmacılar. Ek bir ölçüm olarak katılımcılardan okudukları metinlerin niteliklerini açıklamalarını istenmiş. Yapay zekâ tutarlı bir şekilde daha olgusal ve mantıklı, daha az öfkeli ve ikna edici bir teknik olarak algılanmış.

Bu veya benzeri araştırmalar, siyasi ikna konusunda yapay zekâ ile yeni bir siyasi söylem çağına girileceğini mi gösteriyor acaba? Araştırmacılar, “Bu çalışmayı işlerin ters gitme potansiyeli hakkında uyarıcı olarak yaptık. Yapay zekâyı kullanan chatbot’ların demokrasi ve ulusal güvenlik için ciddi etkileri olabileceğini de göstermek istedik” diyorlar.

SİYASETE DE GİRİYOR

Araştırmayı yöneten Prof. Dr. Robb Willer, “Açıkçası, yapay zekâ politikacılar ve yasa koyucular için dikkat gerektiren bazı yüksek riskli soruları gündeme getiren bir karmaşıklık düzeyine ulaştı. Yapay zekâ siyasi söylemi etkileme potansiyeline sahip ve biz bu konuları en başından ele almalıyız” diyerek uyarıyor. Dolayısıyla iç politikanın yanı sıra dünyada ne olup bittiğini takip etmekte yarar olduğunu düşünüyorum. Halit ÇELİKBUDAK

YAŞAMI ISKALAMAK

Maalesef bizim kültürümüzde zaman değerlendirilecek bir şey değil, öldürülecek bir şeydir. Pek çok insan oyalanmayla geçiştirilmiş bir hayat yaşıyor. İçine bakmanın, içini gözden geçirmenin ruh terbiyesine sahip bir kültürden gelmiyoruz. Dolayısıyla kişiler içlerindeki boşlukla nasıl baş edeceklerini bilemiyorlar. Günümüzün ekranları, dijital dünyası, bu anlamda müthiş oyalayıcı bir saha sunuyor insanlara. Bu hayat, reel yaşamın yerine sanal yaşamı koyuyor. Kaygılarını yatıştırmanın daha eğlenceli yanlarını arayan insanlar yaşamı ıskalıyorlar. Murathan MUNGAN

GÜNÜN SÖZÜ

“Türkiye’nin kaderi ve geleceği özellikle Türklerin elindedir ve Türkler kader ve iradeleri arasında başarılı bir seçim yapmak zorundadır.”

(Lübnanlı Akademisyen Muhammed Nureddin’in, depremin ne ‘kader’ ne de ‘ilahi lütuf’ olduğunu söylediği Cumhuriyet’teki ‘Depremin sonrasındaki sorular’ başlıklı yazısından.)

BİLİYOR MUSUNUZ?

40 YAŞIN ALTINDA 200 KADIN ADAY

-Türkiye Bağımsız Partisi’nin (BTP) kadınlardan sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Seçil Mumcuoğlu’nun, milletvekili listelerinde 400 adayın 40 yaşın altındaki gençlerden oluşacağını, bunların kadın ve erkekler arasına eşit şekilde bölüşüleceğini söylediğini...

-Sosyal Demokrasi Derneği’nin, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü nedeniyle 10 Mart Cuma günü, Friedrich Ebert Stiftung (FES) Türkiye Temsilciliği’nin katkılarıyla Çankaya Belediyesi Zübeyde Hanım Sosyal Tesisleri’nde ‘Cumhuriyetimizin 100. Yılında Kadın’ konulu bir çalıştay düzenleyeceğini...

-‘İBB İstanbul Vakfı’ çatısı altında Dr. Dilek Kaya İmamoğlu öncülüğünde hayata geçirilen ‘Büyüt Hayallerini Projesi’nin ‘8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde depremzede kız öğrenciler için de harekete geçtiğini, İBB İstanbul Vakfı’nın ailesi depremden etkilenen, İstanbul’a yerleşen 300 öğrenciye burs vereceğini...

MUHARREM İNCE CEPHESİNE DİKKAT

-Yarın (bugün) deprem bölgesi Kahramanmaraş ve Malatya’da olacaktım. Ama yol arkadaşım Yalova Milletvekili Özcan Özel’in kızı Duyşen’in 39 yaşında vefat ettiğini öğrendim. Cenaze için programı iptal ediyorum. Çok üzgünüm. Yol arkadaşıma başsağlığı, evladımıza Allah’tan rahmet diliyorum. Gençler, özgürce düşüncelerinizi söyleyeceksiniz, benim hakkımda makara yapacaksınız, mutlu ve özgür insanların Türkiye’sini hep birlikte inşa edeceğiz. Hepsini hep birlikte yapacağız.            �Muharrem İNCE

-Sayın Muharrem İnce değerli bir devlet adamıdır. Mutlaka ilk turda Millet İttifakı’na destek vermesi için davet edilmelidir.    �İbrahim ÖZKAN

-Kimse İnce’ye kızmasın, değil adaylık sürecinde, parti kurduğu dönemde dahi inanılmaz reyting yapmıştı. Kemal Bey kindar bir kişi değildir. Onu çağırmalı ve iktidar olunması halinde Milli Eğitim Bakanlığı’na getirmelidir.          �M.E.