Allahüekber Dağları’nda askerlerimiz neden dondu

Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Erzurum’u savunmuş, Nene Hatun ve Erzurum halkı ordusuyla birlikte düşmanı Sarıkamış’a kadar kovmuş. 93 Harbi’nden bu tarihe (1914) kadar 40 yıl esaret altında kalmış bu kentlerimiz.

1. Dünya Savaşı patlayıp Almanlar, Polonya üzerinden Rusları sıkıştırınca Kafkas cephesinde Rus kuvvetlerinin sayısında azalma olmuş.

Buna rağmen hududu aşarak Horosan’a kadar gelmişler; Türk birlikleri ise Köprüköy’de karşılamış ‘düşman’ı... 1914 Kasım’ının başlarında ünlü ‘Azap’ ve ‘Köprüköy’ muharebeleri olmuş burada; iki taraf da çok büyük zayiat vermiş... Sarıkamış destanının başlangıcı burada yazılmaya başlanmış.

Ve ENVER PAŞA

Türk ordusu, Rusları Horasan’a doğru kovalarken 10 kilometre geri çekilmiş... Ancak bölge valileri, bu taktiği hatalı bularak tepki göstermişler. Bunun üzerine İstanbul’dan Başkomutan Vekili Enver Paşa, düşmanı arkadan çevirmek için Sarıkamış harekátını planlayarak bölgedeki komutanlara emirler vermiş. Hatta Erzurum’a gelerek harekátı bizzat yönetmeye başlamış.

27 Aralık’ta Pasinler’deki 9. Kolordu Narman; Tortum’daki 10. Kolordu da Oltu üzerlerinden Bardız nahiyesine sevk edilmiş... Horasan’daki 11. Kolordu ise Rus birliklerine hareket imkánı tanımamak üzere yerinde bırakılmış...

Bu plan uygulanırken 10. Kolordu bir taktik hatasıyla Bardız yerine Ardahan’a doğru yönelip çemberi genişletince Sarıkamış’a ulaşmak için iki günlük zaman kaybına neden olunmuş...

Niye böyle olmuş; takip ettiği düşmanı yakalamak temel amaç sayılabilir bugün.

DON, AÇLIK VE ÖLÜM

Zaman kaybını gidermek amacıyla da 3120 metre yüksekliğindeki Allahüekber Dağları’nı aşmak zorunda kalınmış. Zaten 30 santim ile 3 metre arasında karla kaplı zorlu engeli aşarken, müthiş bir tipiye yakalanmış birliklerimiz.

Bu arada tipide yön kaybedildiğinden doğal panik başlar ve nefes alınmakta zorlanıldığı gerçeğini de unutmamak gerekiyor.

Askerlerimizin bir bölümü yayla evlerine sığınarak buradaki ağaç örtüleri yakarak ısınmak istiyor. Ama ne çare! Hazin bir şekilde bir gecede sadece 10. Kolordu’da 10 bin civarında askerimiz savaşamadan donarak şehit düşüyor.

Fakat her şeye rağmen 9. Kolordu Yukarı Sarıkamış bölgesine (Çerkezköy), 10. Kolordu birlikleri ise Çatak, Yağbasan köylerine ulaşıp, demiryolunu ele geçirerek Rusların geri hatlarını kesiyor.

75 bin kişilik muharip sınıftan ancak 3 bin kişi Sarıkamış’a girebiliyor; yiyecek ve ısınma ihtiyacını karşılayabiliyor. Arkadan birlikler gelmeye devam etmediği için burada Ruslarla çatışarak şehit oluyorlar.

Açlık, ısınma çabaları ve Rus ateşleri arasında kalan bu unsurlar yüreklerde kor oluyor.

Bu arada kent merkezini elinde tutan Ruslar ise, hatları kesildiği için geri çekilme kararı alıyor. Bölgedeki Ermeni çetelerinin teşvikleri ve Ermeni ahalisinin verdiği son derece istihbari bilgiler ile Türk ordusunun çok kötü bir durumda olduğu ve zorlukla taarruz ettiğini öğrenince geri çekilmekten vazgeçiyorlar.

9. Kolordu Komutanı İhsan Paşa ve Kurmay Başkanı ile Şerif Köprülü esir düşüyorlar. 10. Kolordu da geri çekiliyor.

Yani Türk birliklerinde ‘kuvvet birliği’ sağlanamıyor.

RUSLAR VE ERMENİLER

Ruslar 1915 yılı sonlarında Osmanlı’ya bir kez daha yükleniyorlar; Sivas sınırına kadar geliyorlar. Bu arada 1917 Bolşevik İhtilali olunca birlikler bölgeyi Ermeni çetelere bırakarak geri çekiliyorlar.

Türk ordusu, Ruslara karşı 22 Aralık 1914’te neden bir çevirme harekátına girişiyor?

Çeşitli kaynaklara göre, ‘Ruslar, Alman cephesiyle savaşırken Kafkas cephesindeki birliklerinin gerilemesi ve dağınıklığından yararlanmak isteyen Osmanlı, 93 Harbi’nde kaybettiği toprakları geri almak ister; sınıra yığılı bulunan 120 bin kişilik birliklerin bahar aylarına kadar besleme olanağının güçlüğünden ötürü bu harekáta kalkışmıştır’.

Anlamlı tören

ERZURUM’dan 04.30’da kalktık; Sarıkamış Dayanışma Grubu lideri Prof. Bingür Sönmez, Erzurum Kalkınma Vakfı Başkanı Av. Necati Bölükbaşı, Sarıkamış’a gidecek otobüsleri hazırlamışlar... 12 araçla Sarıkamış’a hareket ediyoruz. AKUT’un önderi Nasuh Mahruki ekibiyle en tecrübeli rehber... 9. Kolordu’nun Sarıkamış taarruzunu bizzat icra ettiği ana çıkış noktası olan Kızılçubuk köyünde 9. Tümen Komutanı karşılıyor bizi.. 150 kişilik bir grup 1 metrelik kar altında 4 saat yürüyerek, savaşların olduğu Çamurlutepe ve Dikenlitabya tepelerini aşıp Yukarı Sarıkamış’taki şehitliğe ulaşıyor. Askeri deyimle ‘derin kar, şiddetli soğuk, gedik ve geçitlerde muharebe’nin ne menem bir şey olduğunu coğrafyayı gördükten sonra anlamak yine de zor... Sarıkamış’ta askerin düzenlediği duygulu törene; bu kez STÖ’lerih sahip çıkması, 6 CHP’li milletvekilinin (1 de AKP’li Kars milletvekili) izlemesi dışında hükümetten bir temsilcinin bulunmaması, hele Cumhurbaşkanı’ndan bir mesaj gelmemesi dikkate değer gelişmelerdi.

Sarıkamış, Çanakkale savaşları gibi gündeme oturuyor.

YİMPAŞ’ta paramızın batması günah mıdır

YİMPAŞ’a para yatırma gafletinde bulunan on binlerden biriyim. Elimde 12 bin Euro tutarında Yimpaş Holding hisse senedi var. Kahramanmaraş’taki holdingden defalarca paramızı hem de kársız olarak istememize rağmen bir türlü ödeme yapmaya yanaşmıyorlar. Yozgat’taki merkezlerini defalarca aramama rağmen hangi kişi telefona çıksa başka birine yönlendiriyor ve derdimizi anlatacak bir muhatap bulamıyoruz. Allah rızası için ne yapalım, bize bir çare söyleyin. Alınterimiz olan bu paradan vaz mı geçelim? Lütfen bize ‘Bana mı sordunuz paraları teslim ederken’ demeyin, zira hatamızı kabul ediyoruz; ama soruyoruz ne yapalım? İslami usullerle çalıştığını iddia eden bir kuruluşa hak yemek yakışıyor mu? Bunu da din adamlarımız yanıtlasın.

Yener ATLI KAHRAMANMARAŞ

GÜNÜN SÖZÜ

‘Güney Asya depremi bizi etkiler mi bilemiyorum, ancak Marmara’nın patlamaya hazır bomba olduğu gerçeği değişmedi... Reklam karşılığı sokaklara konan deprem kutuları da yok oldu! 5 yıldır raporlar, seminerler, konseyler, nutuklar diz boyu, ancak sahada hareket yok. İstanbullu depremi çaresiz bekliyor...’

(Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp)