Ukrayna’nın Suriye’yle imtihanı

Ukrayna’da meclisin Devlet Başkanı Yanukoviç’i görevden almasıyla, 2004’te başlayıp 2010’daki seçimlerle sekteye uğrayan “Turuncu Devrim” yeniden canlandı. Oysaki Yanukoviç 2010’da seçimleri kazandığında devrimin bittiğini söylemişti. Biz daha temkinli olalım. “Başlamak” ya da “bitmek” kelimelerini telâffuz etmek için henüz çok erken.

*

UKRAYNA ise sadece Ukrayna değil. Ülke üzerinden Batı ve Rusya arasında süregelen vesâyet savaşının istikâmeti, Ukrayna’nın kaderini belirleyecek. Aynı Suriye’de olduğu gibi. Zira ABD ve Rusya sadece Ukrayna’nın değil, Suriye’nin de geleceğini etkileyen iki kilit ülke. Bu nedenle Kiev’deki gelişmelerin, Suriye’de işbirliği yapan iki küresel rakibi nasıl etkileyeceğine dair bahisler açıldı bile.
Bir, Ukrayna’da eli zayıflayan Rusya’nın Suriye’de taviz vermesini ve Esad’ın gitmesine boyun eğmesini bekleyenler var. Geçtiğimiz hafta BM Güvenlik Konseyi’nde Suriye’ye insani yardım ulaştırılmasını isteyen tasarıyı Rusya’nın veto etmemesi buna kanıt olarak gösteriliyor. Zira Rusya daha önce 3 karar tasarısını Esad lehine veto etmişti.

*

HER şeyden önce, Ukrayna’nın geleceği henüz Rusya’nın uzun vadeli tavizler vermesini gerektirecek kadar belirgin değil.
Kaldı ki, 1979’da sona eren Afganistan işgalinden beri Ruslar ilk kez dünyada bu kadar etkinler. Moskova bu küresel gücüyle ne güney bahçesi Suriye’den, ne de Batı’daki bahçesi Ukrayna’dan vazgeçmek isteyecektir. Zaten Rusya Kiev için bu sinyali verdi bile. Financial Times gazetesine konuşan üst düzey bir Rus yetkili, Ukrayna’ya yönelik tepkilerinin Gürcistan’daki gibi olacağını söyledi. Malûm, Rusya 2008’deki Güney Osetya krizinde Gürcistan’la beş gün boyunca savaşmıştı.
Dahası, Ukrayna’da mevzi kaybeden Rusya, Suriye’ye daha bile sıkı tutunmak isteyebilir. En azından şu anda Suriye’de geri adım atması, Kiev’den de vazgeçecek görüntüsü vereceği için bunu yapmayacaktır.

*

TÜM bunların üstüne, Suriye’de Rusya’nın eline bakan taraf zaten ABD. Zira Putin’in Baas rejimi üzerindeki etkisi hayâti. Washington ve Moskova’nın Suriye’de yaptıkları işbirliği de cabası. Esad’ın kimyasal silahlarını imhâ etmesine yönelik imzaladıkları anlaşma şu an uygulamada. Rusya’nın BM Güvenlik Konseyi’ndeki oyuna da her zamankinden daha fazla ihtiyaç var şu günlerde. Bu nedenle el emeği göz nuruyla inşa ettikleri ortaklığı bozmayı göze alamazlar.
Zaten Başkan Obama 19 Şubat’ta “Ukrayna, Rusya ile rekabet içinde olduğumuz Soğuk Savaş döneminden kalma bir satranç tahtası değildir” derken bunun sinyalini verdi.

*

ANTİK Yunan tarihçisi Tukidides vakti zamanında “ortak korkular bir ittifakın tek sağlam temelidir” demiş. Batı’nın ve Rusya’nın bugün o kadar çok ortak korkusu var ki, Ukrayna bile bu ittifakı bozabilecek gibi görünmüyor.