Yüzde 25 devlet desteği dünya CEO’sunu şaşırttı, akla ‘mezar taşı’ da geldi

- Türkiye’nin Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) artık ciddi devlet desteği var. Vatandaşın yatırdığı primin yüzde 25’i kadar da devlet desteği söz konusu. Vatandaş primini yatırdıkça, onun yüzde 25’ine kadar para da devlet tarafından hesabına yatırılıyor.
Mark Wilson, verilen oranda bir yanlışlık olduğunu düşünmüş olmalı ki araya girdi:
- 2 ile 5 arasına nokta koymayı unuttunuz sanırım. Devletin prim desteği yüzde 2.5 değil mi?
Meral Eredenk gülümsedi:
- Yanlışlık yok. Devletin BES’e giren vatandaşlara prim desteği yüzde 25.
Wilson, böyle bir desteği dünyada pek görmediğini belirtti:
- Yüzde 25 devlet katkısı gerçekten büyük destek.
Eredenk, sunumuna döndü:
- Gerek Avivasa, gerekse BES sisteminin tamamı yüzde 25 prim desteği devreye girdiğinden beri patlama yaşıyor. Prim üremimiz 3’e katlandı. Ocak-Temmuz 2013 döneminde sistem 629 bin 530 yeni katılımcıya kavuştu. Böylece BES’teki katılımcı sayısı 3.7 milyonu geçti.
Prim büyümesi ve devletin aktardığı paya değindi:
- Bugüne kadar 470 milyon lirayı aşan fon devlet tarafından katılımcıların hesabına yatırıldı. Avivasa katılımcılarına düşen pay 80 milyon lirayı aştı. BES’deki toplam fon tutarı 23.1 milyar liraya ulaştı. Avivasa 4.4 milyar lira fon ve 560 bini aşan katılımcı ile pazardaki en büyük şirketlerden biri olmayı sürdürüyor. Sektör bu yılı 30 milyar liraya yakın büyüklükte bitirmeyi hedefliyor.
Sisteme ilginin artışına örnekler verdi:
- Devlet desteğinden yararlanma üst sınırı aylık 1000 liralık primden oluşuyor. Yıllık 12 bin lirayı peşin yatıran katılımcıların 3 bin liralık devlet desteği kısa sürede hesaba geçiyor. Primini yıllık topluca yatıranlar oluyor. Ayrıca, ailesinden 10 kişiyi toparlayıp aynı anda sisteme dahil ettirenler indirimlerden de yararlanıyor. Bu yöntemi izleyenleri de görüyoruz.
BES’e girenlerin yüzde 25’inin kurumsal müşterilerden oluştuğunu vurguladı:
- Sektörümüzde kurumsal müşteri açılımına rahmetli Sakıp Sabancı’nın büyük katkısı oldu. Hizmete ilk başladığımız günlerde gittiğimiz her kurumsal müşteri, “Sabancı Holding ve şirketleri bu sisteme girdi mi?” diye soruyordu. Durumu Sakıp Bey’e aktarınca öncelikle gurubun beyaz yakalılarının sisteme girmesinin kapısını açtı: “Yüzde 3’ü senden, yüzde 3’ü şirketten ağam.”
Meral Eredenk, eşi Osman Kurdaş’ın (Genel Sistem Dizaynı-GSD Genel Müdürü) da olduğu buluşmada sunumu anlatırken sordum:
- Bu desteği suistimal edenler olur mu?
- Aslında bu soru ve kuşku acentelerimizin de aklına geldi. Kimileri, “Mezar taşını BES’e dahil ettirip, devletten para koparmaya kalkanlar olabilir” dedi. Belki deneyenler olabilir ama sistem iyi denetleniyor.
Kendilerine sıkça sorulan sorunun altını çizdi:
- BES’e yeni girenler, “Devlet desteği ne kadar sürecek?” diye soruyor. Biz de onlara, “Bir an önce sisteme girin, destekten payınızı alın” yanıtı veriyoruz.
Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, tasarrufların GSMH’nin yüzde 12’sine kadar inmesinden yana oldukça dertliydi...
BES’deki devlet desteği, bu oranı biraz olsun yukarı doğru taşıyor gibi görünüyor.

Sandık ve vakıfların 8-9 milyar dolarlık birikimi sisteme girecek

AVİVASA CEO’su Meral Eredenk, Merkez Bankası’ndan Erdemir ve İsdemir Vakfı’na, Türkiye Noterler Birliği’ne kadar vakıf ve sandıklara dikkat çekti:
- Söz konusu vakıf ve sandıkların kaynaklarının BES’e yönlendirilmesi söz konusu. Aslında Haziran 2013’e
kadar süre verilmişti. Sayın Ali Babacan’a sektör temsilcileri olarak ricada bulunduk. Süre 2015’e kadar uzadı.
- Sözünü ettiğiniz sandık ve vakıflarda ne kadar birikmiş kaynak var?
- 8-9 milyar dolarlık birikim söz konusu. Türkiye Noterler Birliği sisteme girdi. Diğerleri de adım adım hazırlıklarını yapıyor.

Lastik-İş sözleşmeye koydu, işçiye BES kapısı açıldı

MERAL Eredenk, Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) sendikaların sözleşme maddeleri arasına girmeye başladığını vurguladı:
- Lastik-İş, son toplu sözleşme görüşmelerinde işçilerin BES’e dahil edilmesini, işverenin bu yönde katkı vermesini maddeler arasına koydurdu. Böylece sisteme mavi yakalılardan ilk toplu giriş de gündeme geldi.
- Brisa, Sabancı Grubu şirketi olarak önceden sisteme girmemiş miydi?
- Brisa’nın beyaz yakalıları sistemdeydi. Şimdi Lastik-İş sözleşmesiyle mavi yakalılar da kapsama girdi.
Toplu sözleşmelerin ek maddeleri arasında daha çok giyim, ayakkabı gibi yardımlar yer alırdı, hâlâ bunun sürdüğü işyerleri bulunuyor.
Lastik-İş’in “İşçiye BES maddesi”ni koydurması, toplu sözleşmede yeni bir kapının açıldığını gösteriyor.