Orta Asya ve Afrika’ya yardımlarımız bu yıl 3 milyar doları bulacak

Cuma sabahı önce saat 09.30’da Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in New York Borsası’nda işlemleri başlatan gongu çalışını izledim. Mehmet Şimşek’e eşi Esra Şimşek, Türkiye’nin New York Başkonsolosu Levent Bilgen, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) İcra Başkanı Rona Yırcalı ve Türk-Amerikan İş Konseyi (TAİK) Başkanı Haluk Dinçer ile New York Borsası CEO’su Duncan Niederhauer eşlik etti.
Maliye Bakanı Şimşek ve beraberindekiler işlem salonunda turlarken İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Başkanı İbrahim Turhan da ekibe katıldı:
- Gong anına yetişemedim. Belki de yetişemediğim iyi oldu. Çünkü, bugün 1987’deki Kara Pazartesi’nin 25’inci yıldönümü. Farklı yorumlar yapılabilirdi.
Ardından hep birlikte DEİK, TAİK, Goldman Sachs ve ATS’nin ortaklaşa düzenlediği “Türkiye: Yatırım Konferansı” için Goldman Sachs’ın merkez binasına gittik.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Goldman Sachs Gelişmekte Olan Piyasalar Pazarlama Başkanı Ricardo Mora ve Başekonomisti Ahmet Akarlı ile sohbet ederken şunları aktardı:
- New York’a uçuş öncesi İstanbul’da Dünya Bankası’ndan aralarında Başkan Yardımcısı’nın da bulunduğu bir ekiple buluştum. Dünya Bankası’nın Orta Asya Direktörü, “Türkiye’nin Orta Asya’da çok etkin olduğu dikkatimi çekti” saptamasını aktardı.
Şimşek, Dünya Bankası’nın bu izlenimini onlara da verdiği şu örnekle güçlendirdi:
- Dünya Bankası, Özbekistan’a 20 milyon dolar veriyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) de 100 milyon dolar vermek üzere görüşmeler yapıyor. Oysa biz Türkiye olarak Özbekistan’a 107 milyon dolar gönderdik.
Maliye Bakanı aynı gün öğleden sonra katıldığı Dünya Türk İşadamları Konseyi (DTİK) toplantısında Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle Orta Asya’ya dönük yardımlarının ulaştığı boyutu anlattı:
- Bölgemiz ve çevremizdeki ülkelere yönlendirdiğimiz yardım fonu geçen yıl 1.5 milyar dolardı. Bu yıl 3 milyar doları bulacak. Çünkü, Mısır’a 2 milyar dolarlık bir paket açtık. Tunus’a 500 milyon dolar veriyoruz. Bir zamanlar 70 sente muhtaç olan Türkiye’nin ulaştığı güçlü konumu bunlar çok iyi ortaya koyuyor. Bölgede de ekonomik açıdan rolümüz artıyor.
Şimşek, Goldman Sachs’daki sunumunda da kafalarda çok soru işareti uyandıran “ekonomideki yavaşlama” konusunu netleştirdi:
- 2010 ve 2011’deki yüksek büyümemiz daha çok iç talep patlamasına dayalıydı. Eğer biz kapalı bir ekonomi olsaydık, 2011’deki iç talep patlamasıyla büyümemiz Çin’i bile rahatlıkla ikiye katlayabilirdi. Ancak, bu sağıklı bir büyüme değildi. O nedenle 2012’de yumuşak inişi sağlamak üzere biraz frene bastık.
Türkiye’de geçmiş yıllarda iniş çıkışların yaşandığını anımsattı:
- Çok yüksek bir büyümenin arkasından aynı şiddette küçülme yaşıyorduk. Büyümenin artık bu tür zikzaklar çizmeden rayına oturtulması gerekiyordu. Euro Bölgesi’ndeki sıkıntılara rağmen biz de fren yapmayı, yavaşlamayı tercih ettik. Büyüme bu yıl yüzde 3 dolayına indikten sonra 2013’te yüzde 4’e, 2014 ve 2015’te de yüzde 5’e çıkacak.
Bu iyimser mesajların ardından enflasyon ve cari açık sancısına da odaklandı:
- Enflasyon tek haneye inmiş olsa da hâlâ yüksek seyrediyor. Enerji ithalatının büyüttüğü cari açık çok yüksek seyrediyor. Şu anda milli gelirin yüzde 7.3’üne denk gelen cari açık oranını 2015’te 6.5’e indireceğiz.
Büyümedeki yavaşlama ve Euro Bölgesi’ndeki sancılar, kafalarda “Yeni bir kriz geliyor” kuşkuları uyandırsa da, IMF’ye 5 milyar dolar gönderme kararı, Orta Asya ve Afrika ülkelerine 1 yılda yönlendirilen 3 milyar dolar, Türkiye’nin artık bambaşka noktada olduğunu ortaya koyuyor.

Şişecam Hindistan’a yöneldi, sıraya Meksika’yı da koydu

ATS’nin Doğan Grubu’yla TimeWarner’ın CNN Türk’teki ortaklığını ödüllendirdiği gece Sabancı Holding Perakende ve Sigorta Grubu Başkanı Haluk Dinçer’in masasında yan yana oturduğumuz Türkiye İş Bankası ve Şişecam Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Özince’ye o gün basına gönderilen bülteni gösterdim:
- Şişecam Genel Müdürü Prof. Ahmet Kırman, Trakya Cam olarak Hindistan’ın en büyük cam ambalaj üreticilerinden National Glass & Industries Limited ile HNG Float Glass Limited ünvanlı şirkette ortaklık kurmak üzere iyi niyet anlaşması imzaladığınızı açıklamış.
- Bir sürdir Hindistan’a dönük çalışmalar yapıyorlardı. Bunları bir sonuca ulaştırmak kolay olmuyor.
Ersin Özince, Goldman Sachs’ın merkezindeki toplantıda önündeki bardak ve şişeleri gösterdi:
- Şişecam, zücaciyede dünya 4’üncüsü. Cam ambalajda Rusya’nın lideri. Şimdilerde Hindistan’a dönük adımlar atıldı. Belki bir süre sonra Meksika’ya da yönelecek.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in DTİK’te verdiği şu mesaj, Özince’nin Şişecam’la anlattıklarını daha da ileri taşıdı:
- Türkiye’den yurtdışına yönelen yatırım artık yıllık 3-3.5 milyar dolar bandına oturmuş bulunuyor...

Türkiye Avrupa’nın 3’üncü büyüğü olacak

GOLDMAN Sachs’ın Başekonomisti Ahmet Akarlı, hazırladıkları rapordan Türkiye’nin görünümünü aktardı:
- Türkiye, 2008-2009 krizinden çok hızlı ve güçlü çıktı. 2012’de büyümede bir yavaşlama söz konusu. Bunu, iç pazar dinamikleriyle yönetiyor. Ancak, Türkiye’nin hâlâ büyüdüğünü de gözardı etmemek gerekir.
Sonra 2050’ye dönük projeksiyona odaklandı:
- Türkiye, 2050 yılında İngiltere ve Rusya’nın ardından Avrupa’nın 3’üncü büyük ekonomisi olacak. Türkiye’nin ekonomisinde bu potansiyel var. Ancak, büyümedeki yavaşlamanın piyasalarda Türkiye için fazla pesimist bir hava yarattığını görüyorum. Oysa, Türkiye’nin yavaş da olsa hâlâ büyüdüğünü unutmamak gerekiyor.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Ahmet Akarlı’nın olumlu mesajlarına teşekkür ederken, kendi sunumunda da aynı tabloyu kullandı:
- Türkiye, 2050’de Avrupa’nın 3’üncü büyük (şu anda 6’ncı sırada) ekonomisi olacak. Dünyada da ilk 10’a girecek.
Şimşek’in sunumundaki bu tabloyu görünce öncelikle şu soru kafama takıldı:
- Hükümet, 2023 yılında Türkiye’nin dünyada ilk 10 ekonomi arasına girmesini hedefliyor. Acaba bu hedefi kendileri de ulaşılması güç mü görüyor.
Daha sonra kafama takılan bir başka soruyu White&Case Türkiye ortağı ve Uluslararası Yönetim Kurulu Üyesi Aslı Başgöz’le paylaştım:
- Goldman Sachs’ın geçen yıl açıkladığı 2050 raporunda Türkiye’nin o dönemde İngiltere’nin ardından Avrupa ikincisi olacağı tahmini yer alıyordu. Şimdi Rusya bizim önümüze geçmiş görünüyor. Acaba neden?
Başgöz, bu duruma olumlu tarafından baktı:
- Türkiye’nin Avrupa’da ilk 3 ekonomi arasına girmesi hiç de yabana atılacak bir nokta değil. Türkiye büyümeyi sürdürsün de, Avrupa’da 2’nci ya da 3’üncü olmamız çok fazla şeyi değiştirmez.