Merkez, 2.5 milyarlık ‘zorunlu karşılık’ için vizeyi ‘peşin’ verdi

Bankalar kıyasıya faiz yarışına girmiş, her gün oranları artırır olmuştu. Mevduat sahipleri, bankalar arasında mekik dokuyordu. Haberleri, reklamları izleyip faizi yükselen bankanın yolunu tutuyordu. Mevduatı kapma amacıyla başlayan yarışın rengi kısa sürede değişti. Büyük bankalar bile ‘mevduat kanaması’nı durdurmak için faizi yükseltir oldu. İş çığrından çıkınca büyük özel bankalardan biri freni koydu:
- Vadesi dolmamış mevduat hesaplarını bozmayı durdurdum. Vadesi dolan parasını çeker.
Aslında banka, mevduat sahibine vadesi dolmayan parasını ödeyecek güçteydi. Dönem faizini sıfırlayıp ödemeyi yapabilirdi. Bu tutumla otoriteye “Önlem alın” mesajı vermeyi hedeflemişti. O dönemde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) yoktu. Sektörle ilgili kararları Merkez Bankası ile Hazine Müsteşarlığı’nın bankacılıkla ilgili birimleri alırdı. Faizin ateşi düşsün diye reklamların içeriğine müdahale edildi. Yüzde 100’e ulaşmış mevduat faizi hızla 85’e çekildi.
17 Aralık’ta başlayan yolsuzluk operasyonlarıyla zirve yapan “hükümet-cemaat savaşı” ortamında Bank Asya’dan büyük kurumların parasını çektiği haberlerini görünce o günleri anımsadım. Bank Asya Genel Müdürü Ahmet Beyaz’a sordum:
-Hesapları vadesinden önce bozanlara karşı tutumunuz ne oldu?
-Vade dönemindeki kâr payını silerek isteyene hesaptaki parasını veriyoruz. İşimiz güvene dayalı. Hesap sahibinin parasını istediği zaman alabildiğini görmesi gerekiyordu. Öyle davrandık ve sürdürüyoruz.
Bank Asya’nın bazı verilerini paylaştı:
-29 milyar lira aktif büyüklüğümüz, 281 şubemiz, 4.5 milyon müşterimiz, 1.3 milyon mevduat sahibimiz, 5 bin 100 personelimiz var. Özel finans kurumuyuz (faizi haram sayan, kâr payı sistemine göre çalışan banka) ama Türk bankacılık sektöründe 13’üncü büyük konumundayız.
Hesaplarda çekilişler başlayınca aldıkları önlemleri paylaştı:
-Eylül ayından beri yüksek likidite ile faaliyette bulunuyorduk. Elimizdeki sukuk kağıtları ile Merkez Bankası’nın olanaklarından faydalandık. Böylece çekilen mevduatın yarısını karşıladık.
“Cemaat”in “Sahip çıkalım” çağrısının etkisine işaret etti:
-Çekilen mevduatın yarısı kadar da hesaplara yeni giriş oldu. Bu giriş bizi rahatlattı.
Yaşadıkları süreçle ilgili Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ı bilgilendirip, Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı ile de görüştüklerini vurguladı:
-Merkez Bankası nezdinde 2.5 milyar liralık zorunlu karşılığımız var. İhtiyaç haline bu kaynağı kullandırmalarını istedik.
-Ne yanıt aldınız?
-Üzerlerine düşeni yapacaklarını söylediler. Ancak, şu ana kadar zorunlu karşılığa ihtiyacımız olmadı.
Beyaz’ın anlattıklarına bakılırsa Bank Asya, ilk günlerin “şoku”nu iyi yönetmiş görünüyor.
Sonrası için “hükümet-cemaat savaşı”nın varacağı noktayı izlemek gerekiyor.

Yüzde 40’lık A grubu hisse 185 kişiye ait

BANK Asya Genel Müdürü Ahmet Beyaz, hisselerinin halka açıklık oranının yüzde 54 olduğunu belirtti:
- Bunun yüzde 65’i yabancıların elinde.
Büyük ortaklarla ilgii şu bilgiyi verdi:
- Yüzde 40’lık A grubu hisselerimiz 185 kişinin elinde bulunuyor. Bunlar arasından 20 kişi “büyük hissedar” konumunda bulunuyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) bankalarda yüzde 12’lik sermaye yeterlilik oranının altına düşülmemesine özen gösterdiğini anımsattı:
- Bizim sermaye yeterlilik rasyomuz yüzde 14.8 düzeyinde. Sermaye artırımına ihtiyaç duymamız halinde, yüzde 40’lık A grubu hisseye sahip 185 ortağımız bunu rahatlıkla yapabilecek durumda.