380 voltluk şoklar olmasın, yüksek vergiye razıyız

Talu, pazar paylarını AC Nielsen’in verilerinden aktarıyor:

* Philip MorrisSA: % 43.5

* Tekel: % 34-35 (Tekel Genel Müdürü Fahri Arıkan bu oranın % 39 olduğunu belirtiyor.)

Talu, aslında pazar verilerine sağlıklı şekilde ulaşamamaktan yana dertli: "Tütün ve Alkollü İçkiler Düzenleme ve Denetleme Kurulu sadece ’yasaklama kurulu’ gibi çalışıyor. Türk sigara pazarının toplam verilerini hiç birimiz sağlıklı şekilde bilmiyoruz. Araştırma şirketleriyle yetiniyoruz. Üst Kurul, sektörde önümüzü görmemizi sağlayacak verileri açıklamalı."

Talu, tütün ve sigara sektörüyle ilgili verilerin 3-6 ay geriden açıklanmasının yeterli olabileceğini vurguluyor: "Kaçak sigaranın boyutu, gerçek verileri görünce anlaşılır. Kaçak sigarayla mücadele daha sağlıklı yürür."

Talu’nun verilerine göre, Türkiye’de 5.5 milyar paket sigara tüketiliyor. Pazarın parasal büyüklüğü 11 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Bu rakamın yüzde 75’ini sigara üzerindeki vergiler oluşturuyor. Pazar yılda yüzde 1.5-2 büyüyor. Kaçak ve sahte sigaranın oranı yüzde 2.5 görünüyor.

Philip MorrisSA’nın yatırım tutarı 400 milyon dolara ulaşmış. Adapazarı ve Düzce’de 5 bin aile "anlaşmalı çiftçilik" modeliyle Philip MorrisSA’ya Berley ve Virginia tütünü üretiyor. Şirket her yıl Türkiye’den 250 milyon dolarlık tütün kullanıyor. Talu, cebinden tütün ürünleri ve sigaradan tahsil edilen vergilerle ilgili mini tablolar çıkarıyor:

Tütün mamullerinin toplam vergisi (2005): 7 milyar 403 milyon dolar.

Philip MorrisSA’nın payına düşen (2005): 3 milyar 601 milyon dolar.

Sigara üzerinden geçen toplam vergi (2005): 5 milyar 842 milyon dolar.

Philip MorrisSA’nın payına düşen (2005): 2 milyar 815 milyon dolar.

Talu, yanlış anlamayı düzeltmek istercesine konuşuyor: "Dünyanın birçok ülkesinde sigara üzerinde yüksek vergi vardır. Türkiye’de de böyle olması doğal. Biz yüksek vergiye karşı değiliz."

Talu, soluklanıp, asıl sıkıntılarına dikkat çekiyor: "En büyük sıkıntımız bir sabah 380 voltluk elektrik verilmişçesine vergiyle uyanmak. Türkiye’de sigaranın vergisi 18 ayda 5 kez değişti. Böyle bir ortamda planlama yapmak mümkün mü. Neyse ki şimdi doğru sistemi oturttular."

Talu, sigara karşıtlarına, sigara kullanılan alanların daralmasına saygı duyuyor: "Sonuçta bu sektörde çalışıyoruz. İşimizi iyi yapalım çabası içindeyiz."

Sigara paketlerinin üzerinde marka adını bastıracak şekilde "öldürür"le başlayan uyarılar yer alıyor. Kimi tiryakiler "Cinsel gücü azaltandan değil, öldüreninden ver" diye işi gırgıra vuruyor.

Yasaklara, özendirici tanıtımın engellenmesine karşın Türkiye’de nüfusun yüzde 35’i sigara kullanıyor. Bu yüzden sigara üreticileri Türkiye pazarını seviyor...

Tekel’in değeri 1 milyar dolar mı

PHILIP MorrisSA’nın Genel Müdürü Turhan Talu’dan önce Manisa Organize Sanayi Bölgesi’nde 73 milyon dolarlık yatırımı bulunan Davidoff’un üreticisi Imperial Tobacco Türkiye’nin Genel Müdürü Axel Peters’la da buluşmuştum.

Gerek Turhan Talu’dan, gerekse Axel Peters’tan edindiğim izlenime göre, Tekel’in sigara bölümünün özelleştirilmesi konusunda kafalarında 1 milyar dolarlık bir değer var.

Tekel’in sigara bölümüne daha önceki satış denemesi sırasında Japan Tobacco International (JTI) 1 milyar 160 milyon dolar vermişti. Ancak, Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) bu değeri yeterli görmemiş, satışı iptal etmişti. Tekel’in pazardaki payı o dönemde yüzde 60 dolayındaydı.

Şimdiki 1 milyar dolarlık değer tahminleri, Tekel’in pazardaki payının yüzde 35’lere gerilemiş olmasına dayandırılıyor.

Tekel Genel Müdürü Fahri Arıkan ise, pazar paylarının bu yılın ilk üç ayında yüzde 39’a çıktığını savunuyor. Tekel son dönemlerde "gelinlik kızı süslercesine" atılımlar yapıyor. Ayrıca, Türkiye’deki şirketlerin değerinin iyice arttığı da son Finansbank örneğinden biliniyor...

İş Özelleştirme İdaresi’nin Tekel sigarayı satarken en doğru stratejiyi bulmasına kalıyor...