Yine mesaj yazabilse, ‘Ben de özledim’ diyebilse

Yaşama iz bırakmak... Hepimiz bir gün yalnızca geride bıraktıklarımızla hatırlanacağız. Geçen yüzyıllarda gelecek nesiller tarafından tanınan biri olmak için kayda değer şeyler üretmek gerekiyordu. Günümüzde herkes internette ve sosyal medyada var olduğunu gösteren yığınla bilgi biriktiriyor. Gelecekteyse her insan, en azından sevdiği yakınları için, ‘ölümsüz’ olabilir. Hatta dünyadan ayrıldıktan sonra bile sevdikleriyle ‘konuşabilir’, ‘yazışabilir’.

Yapay zekâ ölenin yerine geçecek

Yakın zamanda Microsoft tarafından alınan bir uygulama patenti insanların öldükten sonra dijital dünyada yaşamasına imkân veren bir algoritma içeriyor. Sosyal medyadaki paylaşım ve kişisel yazışmalarından yola çıkarak herkes için birer sohbet botu (robot yazılım) yaratan uygulama sevdiğini kaybeden insanların yüreğindeki hasreti hafifletmeyi amaçlıyor. Yapay zekâyla kurgulanan sistem kişinin internette bıraktığı erişilebilir tüm verileri işleyerek karakterini tanırken  kişisel yazışmalarından üslubunu ve bildiği, ilgilendiği konuları öğrenecek. Yeterince veriyle beslenen yapay zekânın karakteri o kişiye benzeyen bir sohbet botuna dönüşecek ve sevenleriyle hayattaymış gibi mesajlaşabilecek. Microsoft’un 2017’de başvurup bu ay patentini aldığı fikrin mucitleri Dustin Abramson ve Joseph Johnson...

İlk başta tartışmalı bir fikir gibi görünse de insanların yakınlarının fotoğrafları, videoları ve sesli mesajlarıyla avunduğu gerçeğinden yola çıkan ikili, dijital dünyada ölümsüzlüğün sırrını keşfetmeye yaklaşmış.

Yapay zekâ sayesinde karakteri geliştirilen sohbet botları özel durumlarda üç boyutlu imajlarla ekstra gerçekliğe de kavuşabilecek. Hatta ‘deep fake’ teknolojisiyle hayattan ayrılan kişinin özel video mesajlarını yaratmak bile mümkün. Hologram teknolojisiyle sahnede yeniden ‘canlandırılan’ rap sanatçısı Tupac Shakur ve şarkıcı Whitney Houston gibi örnekler fikrin ilerleyebileceği yönü gösteriyor.

Sevgiliyle farklı, anneyle farklı sohbet

Fenomen dizi ‘Black Mirror’ takipçilerinin hatırlayacağı üzere 2013 yapımı ‘Be Right Back’ adlı bölümde aynı teknoloji işleniyordu. Sevgilisini trafik kazasında kaybeden kadın, onun yapay zekâ kopyasıyla sanal ortamda buluşuyordu. Ama zamanla bir şeylerin eksik kaldığını fark ediyordu.

Sistemin en büyük handikapı hiçbir insanın tek bir konuşma tonunun olmaması. Herkes arkadaşlarıyla, eşiyle, çocukları veya anne-babasıyla bambaşka renklerde konuştuğu için genele hitap eden anlamlı bir ton tutturmak mümkün olmayacak. Ayrıca kişiden geriye kalan hangi bilgilerin özel, hangilerinin halka açık olduğuna karar verilmesi lazım. Dolayısıyla uygulama öncelikle kişinin yakınlarına hizmet vermeyi amaçlıyor. Annesiyle ayrı, eşiyle, arkadaşlarıyla ayrı sohbet eden farklı botlar tasarlanması planlanıyor.

Microsoft’un uygulamayı geliştirmeye ne zaman başlayacağı henüz netleşmiş değil. Ancak benzer bir yazılım 2015’te Rus asıllı Eugenia Kuyda tarafından üretilmiş. Replika adlı şirketin CEO’su Kuyda, en yakın arkadaşı Roman’ı trafik kazasında kaybedince yıllar boyu yazıştıkları binlerce mesajı veritabanına yükleyerek kendi geliştirdiği yapay zekâya öğretmeye başlamış. “Bu kadar duygusal bir an yaşamayı beklemiyordum. Sistemi ben düzenlemiş olmama rağmen, ondan gelen ilk yanıtın yarattığı derin duyguya çok şaşırdım” diyen Kuyda uygulamayı halka açmadan sadece Roman’ın ailesinin kullanabileceği şekilde bırakmış.

Eşsiz bir deneyim ama sürekli ister miyiz?

Dünyadan ayrılan bir insanla yeniden temas edebilmek sevenleri için eşsiz bir deneyim... 2020’nin şubat ayında Koreli anne Jang Ji-sung küçük yaşta kaybettiği kızının üç boyutlu modeliyle sanal gerçeklik ortamında buluşmuş ve oyun oynamıştı. Kendisi için eşsiz bir an olsa da sürekli tekrar etmek isteyeceği bir deneyim olmadığı anlaşılıyordu... İnsan ölüme değil, kendisi geride kaldığı için üzülür derler. Ölümün farklı bir gerçekliğe sıçrayış olduğunu düşünmek ve tekamül eden ruhun iyiliğini hissetmek de pek mümkün... Belki de kalpleri hafifletmenin en basit yolu! 

Koreli Jang Ji-sung, kaybettiği kızıyla sanal gerçeklik dünyasında buluşmuştu.

İNSAN ZİHNİ BİLGİSAYARA İNDİRİLEBİLİR Mİ?

Teknoloji marifetiyle insanları dijital ortamda ölümsüzleştirme fikri uzun süredir gündemde. İnsan zihnini bilgisayara aktarıp anılarıyla canlı bellek haline getirmek üzerine çalışmalar yürütülüyor. CNET’in haberine göre Nectom adlı ABD’li girişim firması beyni özel bir mumyalama tekniğiyle koruyarak nöron yapısını dijitale taşıyacak bir yöntem geliştirmiş.

Araştırma ilk önce Massachusetts Institute of Technology (MIT) tarafından kabul görse de sonradan mevcut teknoloji yetersiz bulunmuş. Elon Musk’ın girişimi Neuralink beyin ve makine arasında arayüz bağlantısı kurarak günün birinde insan zihnini bilgisayara ‘indirmeyi’ hedefliyor. Gelecekte zihin ve anılar indirilebilse, üç boyutlu gerçekçi avatarlar yaratılsa bile ‘bilincin’ işleyişi çözülemediği için ölümsüzleşen kişinin gerçek olup olmayacağını kimse bilmiyor.

KISA HABER
DÜNYA’NIN HIZLANDIĞI RESMİLEŞTİ

Saygın akademik yayın Phys.org’da yayımlanan makaleye göre Dünya’nın ekseni etrafındaki dönüşü hızlanıyor. Biliminsanlarının büyük keskinlikle çalışan atomik saatlerle yaptığı ölçüme göre günler yaklaşık 1 saniye kadar kısaldı. Yaşamak için vaktimiz kısaldığına göre hayatı daha iyi ve yaşanılır kılmak için yeni bir sebebimiz var demektir!