Yeni yatırım aracımız: Hit şarkılar!

Müzik... Evrenin insanlara sunduğu en kıymetli armağan. İnsana heyecan veren her şey gibi müziğin de maddi dünyada önemli bir karşılığı var. Dijital müzik kavramının ortaya çıktığı 90’lardan bu yana müzikten para kazanmak hem parıltılı hem de çetrefilli bir konuydu. İlk başlarda MP3 formatı müzik endüstrisi için bir tehdit olarak algılanmıştı. Devamında ‘korsan CD’ ile boğuşan plak şirketleri ve lisanslı sanatçılar mağdur durumdaydı. Dijital teknolojiye karşı en az 10 yıl süren sistemi kalibre etme çabası nihayet 2000’lerde sonuç verdi ve sürekli yayın platformları yaygınlaşmaya başladı. Pandora, milenyumun ilk büyük müzik platformlarından biriydi ve beğeniye göre müzik çalıyordu.

 Kontrol kullanıcıda

2006’da İsveç’te kurulan Spotify hem radyo çalıp hem de müziğin kontrolünü tamamen kullanıcıya vererek bir sonraki 10 yılın standartlarını belirledi. YouTube, Spotify ve sosyal medya sayesinde dev plak şirketlerinin tekeli zayıfladı ve müzik üretimi özgün müzisyenler için tekrar kazançlı hale geldi. Günümüzde müzik, yeniden en bereketli, en ışıltılı eğlence ve iyi hissetme titreşimi olarak yükselişte...

Son dönemde eski şarkılar sinema filmlerinde hayat bularak yeni telif gelirleri yaratmaya başladı.

Plak şirketleri ve müzisyenler için işler kârlı hale gelmeye başladıkça pazar payı büyüyor. Böylece kazanç döngüsünde üçüncü -ve hepsinden önemli- bir gruba daha yer açılıyor: Dinleyiciler. Gündemdeki yeni fikir; popüler şarkıları borsa benzeri sistemle halka açmak. Aklınıza hemen NFT ve kriptolar gelebilir fakat işin aslı başka. Hit şarkıların tamamını veya içinden kesitleri finansal varlık haline getirecek olan sistem, müzik hayranlarına telif ortağı olma imkânı sunuyor. Jkbx isimli, ABD menşeli girişim şirketi, değeri 10 milyonlarca dolarlık şarkılarla çalışmak için ABD Sermaye Piyasası Kurumu’na (SEC) dosyasını sundu. Ürünlerin onaylanmasıyla yıl sonuna kadar faaliyete başlamayı planlayan Jkbx üzerinden hayranlar ‘şarkı hisseleri’ satın alabilecekler. Wired yazarı Kate Knibbs’in araştırmasına göre Beyoncé’nin ‘Halo’ şarkısı örneğin, şu anda 28.61 dolarlık değere sahip görünüyor. Müzik parçalarının iki ana telif unsuru bulunuyor; ilki müziğin bestekârlarına ait olan ve parçanın aslına dair olan telifler. İkincisiyse müziğin kayıt edilmesiyle oluşan, stüdyo veya plak şirketine ait haklar. (Not: Özgün eser telifleri de çoğunlukla plak şirketlerinin elinde bulunuyor. Hatta son aylarda Taylor Swift gibi tanınmış sanatçılar özgün eser haklarını kendilerine alabilmek için şarkıları yeniden kaydetmek gibi çeşitli yollara başvurdular.)

Jkbx’in kurduğu sistemde ana telif haklarının yanı sıra şarkılara bağlı farklı gelir kalemlerinden de kazanç elde edebiliyorsunuz. Son dönemlerde eski şarkılar sinema filmlerinde hayat bularak yeni telif gelirleri yaratmaya başladı. Dijital TV kanalları ve dizilerin yanı sıra TikTok videoları, Instagram Reels ve YouTube Shorts gibi ‘meme’ kültürü de telifli müziklerin değerini yükseltenler arasında... Jkbx kurucu CEO’su Scott Cohen, sektörün vizyoner isimlerinden. Kendi dijital müzik dağıtım şirketi Orchard’ı Sony’ye sattıktan sonra Warner Music’in yönetim kurulunda yer almış. Emekli olmaya hazırlanırken Jkbx fikri ortaya çıkmış. Cohen’e ilham verense sanatçılar ve plak şirketleri arasındaki büyük anlaşmalar olmuş. Tüm albüm kataloğunu 550 milyon dolara Sony Music Group’a satan Bruce Springsteen, güçlü örneklerden biri. Yine Kate Knibbs’in paylaştığı ayrıntılara göre bu yıl Justin Bieber, Dr. Dre ve geçen ay da Katy Perry gibi isimler, kataloglarını 200 milyon doların üstüne satan sanatçılar arasında... Sadece bu rakamlara bakıldığında bile, Jkbx’in herkes için kârlı bir ticaret yaratma potansiyeli açıkça görülebiliyor.

Duygusal yatırım

Dünya borsalarında ‘şarkı hisseleri’nden daha kârlı yatırım araçları elbette vardır. Ancak geri dönüşü müzik kadar keyifli, yaşayan ve anlamlı olanı çok az bulunur. Şarkı hisselerinin uygun fiyatlı tutulması hayranlara âşık oldukları müzisyenlere ait çok kıymetli bir varlığa sahiplik imkânı sunuyor. Sıkı dinleyicilerin sevdikleri müzik türünü ve sanatçıları hatırlatan her türlü ürüne -posterinden tişörtüne- para vermeye hazır olduğunu düşünün. Hele ki klasikleşen şarkılara sahip olmanın duygusal karşılığı yüksek olacağı için hisselerin her zaman belirli bir değeri koruyacağı düşünülüyor. Öyle ya, dünyanın tüm düzenleri değişse bile insanların müzik yapmaya ve şarkı dinlemeye devam edeceği şüphesiz...

Universal Music ‘gürültüye’ savaş açtı!

Müzik yayın platform üyeliklerinden elde edilen gelirler, dinlenme oranında telif sahiplerine pay ediliyor. Ancak platformdaki eserler her zaman gerçek müzik parçaları olmayabiliyor. ‘Gürültü’ (noise) olarak bilinen, uykuya dalma ve konsantrasyon gibi beyin faaliyetlerini kolaylaştıran ambiyans sesleri, müzikal değeri olmadığı halde telif paylaşımına gelince normal şarkılarla aynı değeri görüyordu. Universal Music, Fransız müzik yayın platformu Deezer ile yaptığı anlaşmayla ambiyans seslere telif verilmeyeceğinin sözünü aldı. Böylece müzisyen ve plak şirketlerinin gelirleri yükselmeye başlayacak. Yakın zaman önce ambiyans seslerin günde 3 milyon saat dinlendiği bilgisini paylaşan Spotify, bunları telif kapsamından çıkarmakla yıllık brüt kârının 38 milyon dolar artacağını açıklamıştı.