Yapay zekâ sanatı da mı elimizden alıyor!

ister Salvador Dali’nin uçuk soyut resimleri olsun, ister Rembrandt’ın neredeyse 4K detaylı, muazzam ışıklı yağlıboyaları, her tablo tuvale geçmeden önce sanatçının zihnindeki imgelerle şekil alır. Sonra maharetle tuvale yansır. Şimdiyse yalnızca “At bacaklı filler sırtlarında kubbeli tahtlar taşıyor” şeklinde komut vererek, elini fırçaya ya da kaleme değdirmeden tablo yaptırmanın mümkün olduğu bir çağdayız. Yapay zekânın yaptığı işlere İngilizcesinin (artificial intelligence) kısaltmasıyla ‘AI sanatı’, yapana ‘AI sanatçısı’ deniyor. Yapay zekâ sanatçısının işi sadece hayal etmek, sanattan anlamasına bile gerek yok. Ortaya çıkan işlerse pekâlâ evimizin duvarına asabileceğimiz kalitede. Hal böyle olunca “Sanat elden gidiyor” serzenişleri yükselmeye başladı. Üstüne de önceki hafta bir AI sanat işinin ABD’de resim yarışmasını kazanması bardağı taşıran son damla oldu! Gelin, son dönemin bu tartışmalı yapay zekâ marifetini örnekleriyle inceleyelim... An itibariyle dünyada en gelişmiş yapay zekâ sanat bot’ları olarak Midjourney, DALL.E2 ve Disco Diffusion kullanılıyor.

Midjourney

Sanatçılar rakip değil, müşteri...

Discord platformu üzerinden kullanılan Midjourney’ye kelimelerden ve kısa cümlelerden oluşan bir dizi komut vererek görsel sanat üretmesini sağlayabiliyorsunuz. Önden yüklediğiniz bir görseli baz alarak da soyut resimler yaratabiliyor. Foto-gerçekçi dokular barındıran Midjourney’nin işleri, özellikle dijital sanatçılar ve yapay zekâ meraklılarınca rağbet görüyor. Midjourney’nin yaratıcısı David Holz, sanatçıları platformun rakibi değil, aksine müşterileri olarak görüyor. Holz’a göre sanatçılar ve tasarımcılar saatlerce taslak hazırlamak yerine Midjourney’yle zamandan ve emeklerinden tasarruf edebiliyor, yapay zekâyla ürettikleri taslakları müşterilerine sunarak daha verimli çalışabiliyorlar. Henüz tam anlamıyla faaliyete geçmeyen ve temmuzda açık beta sürümü kullanıma açılan Midjourney, ‘freemium’ sistemiyle hizmet veriyor. Ücretsiz kullanabiliyorsunuz ancak programı hızlandırmak için üyelik ücreti ödemeniz gerekiyor. Midjourney şimdiden yatırımcıları için kârlı bir işe dönüşmüş. Haziranda Midjourney’yi haber yapan The Economist, kapak görselini yapay zekâya hazırlatarak basın tarihinde bir ilki gerçekleştirmiş oldu. Ardından İtalya’nın önde gelen Corriere della Sera gazetesiyle ABD’nin efsanevi The Atlantic dergisi Midjourney tasarımlarına yer verdi. Ancak AI sanatının anaakımda yer bulması, sanatçılar ve eleştirmenler tarafından sanatın dejenere edildiği gerekçesiyle tepki gördü. Son olarak iki hafta önce Jason Allen isimli bir oyun tasarımcısı, Midjourney’ye yalnızca kelime komutları vererek yaptırdığı eserle Colorado Üniversitesi’nin düzenlediği dijital resim yarışmasında birincilik ödülü alınca tartışmalar büyüdü. Yarışmaya katıldığı eserde “James Allen via Midjourney” imzasını kullanan tasarımcı, özür dilemeyi reddederek yanlış bir şey yapmadığını savundu. Jüri üyeleriyse durumu anlamadıklarını ancak bilseler bile yine ödülü bu esere vereceklerini dile getirdiler.

DALL.E2

Salvador Dali’den ilhamla...

Microsoft’un desteklediği OpenAI tarafından geliştirilen DALL.E2, birbirinden çok farklı iki konsepti birleştirebilme özelliğiyle tanınıyor. Aklınıza gelen her tür objeyi birbiriyle görsel olarak ilişkilendirebiliyor. Motosiklet kullanan bir koala veya yağlı güreş yapan cyborg’lar hayal edebilirsiniz. DALL.E2 milyonlarca fotoğrafla eğitilmiş bir nöral network kullanıyor. Nöral network’lerin yapısı insan beyin hücrelerinin ağ yapısını örnek alıyor. Dolayısıyla insanın zihninde canlandırdığı imgelere yakın görseller çıkabiliyor. DALL.E1’inkiler daha çok karikatürize, illüstratif görsellerdi. DALL.E2 ise fotoğraf kalitesinde, yüksek detaylı ve gerçekçi imajlar üretmeye başladı. İşte bu durum, tıpkı ‘deepfake’ videolarına benzer bir risk oluşturuyor. Montaj gibi suiistimallere yol açabileceği için halkın erişimi kısıtlanmış durumda. DALL.E2 şimdilik yalnızca seçkin gruplara ve dikkatle gözetim altında tutulan beta tester’lara sunuluyor. DALL.E2’nin ismiyse, Disney Pixar animasyonu Wall-e karakteri ve ünlü ressam Salvador Dali’nin isimlerinden türetilmiş.

Disco Diffusion

Kodlama bilgisi lazım

ABD’nin ileri teknoloji üniversitesi MIT tarafından lisanslanan, Katherine Crowson’ın hazırladığı, difüzyon algoritmasını barındıran Disco Diffusion’ı kullanmak oldukça karmaşık ve kodlama bilgisi gerektiriyor. Bunun karşılığında rüyalar âlemi gibi tabloları büyük bir gerçekçilikte yaratıyor. Resimlerin yanı sıra video animasyonları yaratabiliyor. İnsan portreleri üreten bir jeneratörü de var. Kullanması zor olduğu için aracı sanatçılar/uzmanlar ortaya çıkmış. Teknolojiye hâkim yazılımcılarla işbirliği yapan görsel uzmanlar ajans gibi çalışıyor. Müşterileri düşledikleri dünyaları, ortamları veya manzaraları tarif ediyor, uzmanlar Disco Diffusion kullanarak istenen tabloları üretiyor.

Siz de AI sanatçısı olabilirsiniz!

Aşağıdaki uygulamaları Google’da aratıp internet siteleri üzerinden kendi hayal gücünüzle hemen AI sanat işleri üretmeye başlayabilirsiniz. Bazılarının işleri NFT’ye çevirme özelliği de var.
* NightCafe m DeepDream by Google
*Starry AI m Artbreeder m Wombo Dream