‘Tanrı parçacığı’na şimdi daha yakın

Tanrı parçacığının kâşifi Higgs, dünyadan ayrıldı. Yaşarken isminin bilim tarihine altın harflerle yazıldığını bilen insanlardan biriydi Profesör Peter Higgs. 2013 yılında Nobel Fizik Ödülü’nü alan, evrende her şeyin birbirine nasıl bağlı olduğunu, bilinen adıyla ‘Tanrı parçacığı’nı bulan ve Higgs bozonunun teorisyeni. Günümüz fizik anlayışının en önemli anahtarlarından birini keşfeden İskoçyalı biliminsanı geçen pazartesi sonsuz yolculuğuna uğurlandı. Edinburgh Üniversitesi’nde çalışmalarını sürdüren Peter Higgs, 1960’larda bir grup fizikçiyle beraber evreni bir arada tutan bir yapı bağı olabileceği teorisini ortaya atmıştı. Kütleden parçacığa, parçacıktan elektronlara kadar atomaltı her şeyi kapsayan bir alan (Higgs field) öne sürüyordu ve bu alanın varlığını ispatlamak, klasik fizikte açıkta kalan her şeyi tamamlamak anlamına geliyordu. Alanı ispatlayacak olansa teoride varlığı düşünülen Higgs parçacığıydı (bozon). Higgs’in teorisini ispatlamak, kuantum fiziğinin temelini oluşturan Standart Model’i doğrulamak anlamına geliyordu. Bu amaçla inşa edilen CERN Laboratuvarı’nda 2012 yılında yapılan bir atom çarpışmasında Higgs mekaniği deneyle ispatlandı ve bulunan parçacığa Higgs bozonu adı verildi.

‘HAKLI OLMAK ÇOK HOŞ BİR ŞEY’

Ertesi yıl Peter Higgs fiziğe ve evren anlayışımıza katkısı dolayısıyla Nobel Fizik Ödülü’ne layık görüldü. Kibar ve mütevazı karakteriyle bilinen profesör, teorisinin yıllar sonra ispatlanmasıyla ilgili ne düşündüğü sorulduğunda “Bazen haklı olmak çok hoş bir şeydir” yanıtıyla hatırlanıyor. 94 yaşında dünyadan ayrılan Peter Higgs’in tevazusu, centilmenliği ve usta öğretmenliğiyle herkes tarafından sevilen ve takdir edilen bir isim olduğunu paylaşan CERN Başkanı Fabiola Gianotti üzüntüsünü dile getirirken onu çok özleyeceğini ifade ediyor. Vizyonerliği sayesinde tüm bilim dünyasına ilham veren ve evrenin yapıtaşlarının daha iyi anlaşılmasını sağlayan Higgs hakkında Oxford Üniversitesi’nden Profesör Alan Barr “Her zaman başkalarının hakkını veren ve geleceğin biliminsanlarını nazik bir şekilde yüreklendiren gerçek bir beyefendiydi” şeklinde övgüyle söz ederken, önceki hafta İskoçya’nın ilk Müslüman başbakanı seçilen Hamza Yusuf ise ünlü İskoç biliminsanı hakkında “Fikirleri ve keşifleriyle 48 yıl sonra evren anlayışımızı dönüştüren bir vizyoner” ifadesini kullandı. 

Profesör Higgs BBC’de yayımlanan biyografisinde okul yıllarındayken klasik fizikten heyecan duymadığını, bu nedenle ilerleyen yıllarda teorik fiziğe yöneldiğini ve kendisini burada yetkin ve yararlı hissettiğini anlatıyor. Kings College’da yetişen Higgs’in hikâyesi, ortaokulda derslere ilgisizliğiyle bilinen Albert Einstein’ın bilim yolculuğuyla benzerlikler taşıyor. Higgs için Einstein’ın ardından gelen ‘yüzyılın en vizyoner biliminsanlarından biri’ ifadesini kullanmak abartılı olmaz. Ben de iyi kalpli Profesör Peter Higgs’in, belki de şimdi Tanrı parçacığını daha derinlemesine kavrayabileceği, sonsuz bir boyuta uzanışını hayal ediyorum.