Koronaya karşı ‘açık kaynak’ seferberliği...Kârlılık yerine insanlığa fayda

Koronavirüsün bir pandemik olduğunu anladık ve muhtemelen yaşayan neredeyse her insanı ziyaret edeceğini idrak ediyoruz artık. Ülkelerin çabaları bundan sonra virüsü durdurmayı değil, sağlık sistemlerinin çökmesini önlemeyi hedefliyor. Tahminlere göre dünya toplumunun yüzde 80’i hastalığı hafif ve çok hafif atlatacak, geri kalanlar ise tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyacak. Eğer yayılımın hızını yavaşlatabilirsek hastanelerin dolup taşmasını engelleyebilir, çoğu hastanın tıbbi yardım almasına imkân yaratabiliriz.
Yazılımcılar güçlerini
seferber etmiş durumda
Yayılımın yavaşlamasında sosyal mesafe bilinen en etkili tedbir. Aynı zamanda tüm organizasyonlar arasında veri akışının hızlı ve güvenilir biçimde gerçekleşmesinin alınan ve alınacak tedbirlerin etkisinde rolü büyük. Bunun için tüm dünya, özellikle yazılım sektörü ve dijital teknoloji organizasyonları güçlerini seferber etmiş durumda. Çalışmaların hızla ilerleyebilmesi, çok sayıda insanın projelere destek vermesine bağlı. Ne kadar insan uzaktan dahil olabilirse, veriler o kadar hızlı işleniyor ve sistemler yenilenip geliştirilebiliyor. Yanı sıra tıbbi ve bilimsel çalışmalar, ilaç ve aşı araştırmaları, hatta tıbbi malzeme üretimleri de aynı şekilde nitelikli insanların organize desteğine ihtiyaç duyuyor.
Pekâlâ dünyanın farklı yerlerindeki binlerce insanın çabaları nasıl ortak bir sonuca yönelebilir? İşte tam da bu noktada, ‘açık kaynak’ yöntemi imdada yetişiyor. Yazılım dünyasında ortaya çıkan ‘açık kaynak’ kavramı, geliştirilen bir uygulamanın kaynak kodlarını tüm yazılımcıların erişimine sunuyor. Böylece konuya hâkim her yazılımcı, istediği açık kaynaklı yazılımı gerekli gördüğü şekilde düzenleyebiliyor, eklentiler yapabiliyor. Eklentilerin ana yazılıma uygunluğu ve faydası anlaşıldığında yeni versiyonda yer alıyor.
Koronavirüs sayesinde bilim ve teknoloji dünyası, belki de tarihin en ‘açık kaynaklı’ dönemini yaşıyor. Üstelik sağlıkla ilgisi olmayan sektörler bile dolaylı yoldan hayat kurtarabiliyor. İtalya’da ventilatör cihazlarında kullanılan bir vananın stoklarda tükenmesine karşı çözüm, Issinova adlı bir girişimci teknoloji firmasından geldi. Firmanın iki ortağı, ihtiyaç duyulan vanayı kendi 3 boyutlu yazıcılarında 1 dolar maliyetle üreterek onlarca kişinin hayatını kurtardılar.
Açık kaynak, aynı anda çok sayıda insanın çalışmalara katkıda bulunabilmesinin ötesinde, şeffaflık ve paylaşım demek. Geçmişten bugüne gelen rekabet merkezli ve patent odaklı üretimler, yavaş yavaş herkesin ‘nasıl yapılır’ bilgisine, içeriğe ve yöntemlere eşit düzeyde ulaşabileceği, katkıda bulunabileceği yapılara dönüşüyor. Üretimlerin kârlılık yerine, insanlığa fayda sunması öne çıkıyor. Pandemik karşısında gelişen bu pratikler, yakın gelecekte başka üretim sistemlerini de olumlu biçimde etkileyebilir. Satış ve kâr elde etme ile gerçek bir fayda sunma arasındaki denge yerine oturabilir. İnsanlığa yarar sağlayan anlamlı bir amaç için çalışıldığında, tatmin edici düzeyde kazançlar, çabanın ve iyiliğin ödülü olarak kendiliğinden geliyor.

İtalya’da ventilatör cihazlarında kullanılan bir vananın stoklarda tükenmesine karşı çözüm, Issinova adlı bir girişimci teknoloji firmasından geldi. Firmanın iki ortağı, ihtiyaç duyulan vanayı kendi 3 boyutlu yazıcılarında 1 dolar maliyetle üreterek onlarca kişinin hayatını kurtardılar.
İnsanlar arasında
görülmemiş bir bağ
Korona salgını, insanlığı güçlü bir idrak sürecinden geçiriyor. Aynı zamanda negatif sonuçları dışında gezegenimizde bazı olumlu gelişmelere de neden oluyor. Venedik kanalında yeniden balıklar görülmesi, Çin’de ve Avrupa’da havanın temizlenmesi, yunusların kıyılara yaklaşması, doğanın olan biteni onayladığına bir kanıt diye düşünülebilir. Salgınla mücadelede insanlar, milletler ve ırklar arasında görülmemiş bir bağ oluşması, herkesin yaşamın kıymetini daha iyi anlaması hepimiz için yüksek bir fayda. Diğer yanda tıp, bilim ve teknoloji dünyasının kaynaklarını birbirine açması yepyeni bir iletişim ve bilgi paylaşım ağı geliştiriyor.
Salgın elbette bir gün dinecek, ilaçların işe yaramaya başladığı haberlerini nihayet alıyoruz. İnsanlık veba gibi çok daha fenalarını atlattı. Yaşananların ertesinde yardımlaşma ve paylaşma gücümüzü daha da çoğalan bilgi ve tecrübemizle iyiliğe dönüştürürsek, bir de gezegenimizin kıymetini bilirsek, ne âlâ yaşarız güzel dünyamızda...

Seferberliğe katılabilirsiniz!
Açık kaynaklı veri sistemleri ve projeler salgınla mücadeleyi kolaylaştırıyor.
İşin ehliyseniz ve kaynaklarınız varsa, siz de bu projelere katılıp sürecin daha kolay atlatılmasına katkı sağlayabilirsiniz.
Open Source
Ventilator Project
En kritik tıbbi cihaz olan ventilatör makinesini modelleyip 3 boyutlu yazıcılarla ucuza üretmeyi başaran İrlandalı inisiyatif tüm ülkelere ümit verdi. Facebook üzerinden bilgi paylaşıyorlar.
Corona Tracker
Tüm dünyadan veri uzmanları ve tıbbi personelin yer aldığı 460 kişilik bir topluluk tarafından geliştirilen Corona Tracker, eşzamanlı veriler ve analizlerle sürekli güncelleniyor. coronatracker.com
Nextstrain
Virüsün genetik mutasyonunu takip ederek yayıldığı bölgeye nereden geldiğinin anlaşılmasına yarıyor. Böylece önlemlerin hangi yöne kaydırılması gerektiği daha etkili saptanabiliyor. Sistem halen geliştiriliyor. Nextstrain.org