Mutsuz çocuklar ülkesi

Yine toplumun farklı kesimlerini buluşturan ortak bir nokta olan futboldan örnekleyelim; takım sahaya çıkmadan hani o klişe ‘moral, motivasyonu’ biliyoruz da; ‘geleceğin takımı’ çocukların hali nedir merak ediyor muyuz?

Türkiye yarın Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nı zorlu bir eşikte kutlarken, araştırmalar, çocuklarımızın fena halde mutsuz olduğunu söylüyor.

REFAH ÖLÇÜMÜ

2000’li yıllarla beraber, artık refah tek başına “kişi başı milli gelirle” ölçülmüyor. Çalışma ve gelir gibi unsurlara, barınma koşulları, sağlık koşulları, eğitim ve beceriler, toplumsal ilişkiler ve sivil toplum sorumlulukları, çevresel koşulların kalitesi, kişisel güvenlik koşulları, çalışma ve özel yaşam dengesi, öznel refah gibi birçok unsur da ölçülüyor. Tüm bunların bileşkesinden de refah koşulları, nihayetinde de yaşam memnuniyeti tablosu çıkıyor. Bireylerin kendini sağlıklı, mutlu ve müreffeh hissedip hissetmedikleri ölçülüyor. OECD’nin PISA testi çerçevesinde yaptığı çalışmada, 15 yaş grubundaki öğrencilere, (Türkiye’de o kuşaktaki kişi sayısı 1.3 milyon kişi, ama okula gidenin sayısı kabaca 1 milyon 100 bin kişi) 4 ayrı alanda memnuniyet ölçümü yapılmış; okuldaki başarıları, okuldaki akranları ve öğretmenleri ile ilişkileri, evdeki yaşamları ve sonuncusu da okul dışında nasıl zaman geçirdikleri ölçülmüş.

Öğrencilerin esenliği, memnuniyeti (well being) ; onlara mutlu ve tatmin edici bir yaşam için gerekli olan psikolojik, bilişsel, toplumsal ve fiziksel kaliteye karşılık geliyor.

35 OECD ülkesinde ortalama memnuniyet derecesi, 10 üzerinden 7.3 çıkmış. Türkiye’deki öğrencilerin ortalaması ise 6.1 hesaplanmış. Bu değer, 7’si bu teste katılmayan 35 OECD ülkesine ilave olarak, OECD üyesi olmayan ama teste katılan diğer 21 partner ülke olmak üzere toplam 48 ülkenin gerisinde. Türkiye’den bu teste katılan öğrenciler, yaşam tatmini ya da memnuniyeti açısından 48 ülkenin sonuncusu.

Daha fazlası; aradaki fark da çok açık. Örneğin yaşam tatminine, “0 ile 10” puan arasında olan not aralığında 0 ile 4 arası not vererek “mutsuz” tablosuna girenlerin oranı OECD’de ortalama yüzde 11.8 iken, Türkiye’deki öğrencilerin oranı ise neredeyse üç katı: Yüzde 28.5’ta. Bu sıralamada da 48 ülkenin en mutsuz çocukları bizimkiler.

9 ile 10 arasında not verip “mutlu” olduğunu söyleyenlerin oranı OECD’de ortalama yüzde 34, Türkiye’de ise yüzde 26.2.

Öğrencilerin ailelerinin toplumsal, ekonomik ve kültürel statülerini de dikkate alan değerlere göre de bakıldığında, mutsuzluk aynı şekilde en alttaki çeyreklik dilimlerden en üste tümünde benzer bir tablo sunuyor; en yoksul alt dilimde de, en üst varlıklı kesimde de, 4 dilimin hepsinde kabaca 50 ülkenin en mutsuz öğrencileri çıkıyor çocuklarımız.

PISA’nın 2015’teki matematik, bilim ve okuma testlerinde de, çocuklarımızın 70 ülke içinde 49 ile 52 basamak aralığında yer aldığını anımsayalım. Okulda zaman geçirenlerle okul dışında zaman geçirenler arasında, memnuniyet açısından belirgin bir fark görülmemiş. Ancak internet bağlantısı açısından Türkiye, 2015 itibariyle OECD sonuncusu olduğu gibi yaklaşık 50 ülke içinde de sonlarda yer alıyor. Evlerinde internet bağlantısı olan öğrencilerin tüm OECD ülkeleri ortalaması yüzde 95’e yakın iken, Türkiye’de yüzde 63.

Öğretmenlerle olumlu ilişkileri olduğunu belirten öğrencilerle, ailelerinin kendileriyle ilgilendiğini belirten öğrencilerin hem PISA test sonuçlarının yüksek, hem de mutluluk oranlarının yüksek olduğu bulunmuş.

Okul sonrası aileleri ile konuştuğunu söyleyen, ailesinin okul faaliyetleri ile ilgilendiğini söyleyen, okulda zorlukla karşılaştığında ailesinin onu desteklediğini söyleyen öğrencilerin sıralamasında da sonlarda yer alıyor çocuklarımız. Ama öte taraftan üniversite bitirmeyi uman öğrencilerin oranında ise ilk 10’da yer alıyorlar.

 ANNE VE BABALARI GİBİ OLMAK İSTEMİYORLAR

EN çarpıcısı ise 30 yaşına geldiklerinde kızların annelerinin mesleğini, oğlanların da babalarının mesleğini yapma olasılığı en düşük ülkelerden biri Türkiye. “Döngüyü” kırma arzusu çok güçlü. OECD’de oranı yüzde 12.5 olan göçmen öğrencilerin, bulundukları ülkedeki okula dair ‘aidiyet’ duyguları da ölçülmüş. Burada il       ginç olan; Türkiye kökenli öğrencilerin diğer uluslara göre yüksek aidiyet duygusu. Özellikle Almanya, Avusturya ve Hollanda’da sırasıyla yüzde 77, yüzde 81 ve yüzde 87.

Sonuçta; PISA bize, mutsuz çocuklarla, mutsuz sonuçlar aldığımızı söylüyor.

Sorunların bilen, çözümün de kapısını açar. Politikacılar, eğitimden sorumlu bürokratların yapacağı tek şey bu raporu okutarak satır satır not çıkarıp gereğini yerine getirmeleri. Raporda da öneriler yer alıyor zaten.

Cumhuriyeti kuran Meclis’in bundan 97 yıl önce toplandığı ilk günün, hem ulusal egemenlik, hem de çocuk bayramı olarak kutlanması kararını alan Atatürk’ün, bunu aynı güne denk getirmesinin tek bir açıklaması vardı; o gün atılan demokratik temellerin, geleceğin iradesi olarak çocuklara sahiplendirilmesi. Mutsuz çocuklar gelecek hayali kuramaz.

Tablo nasıl okunmalı: Yatay eksende, OECD ülkelerindeki ortalama bilim puanı (sağa doğru büyüyor), dikey eksende ise ülkelere göre öğrencilerin ortalama yaşam tatmini (10 üzerinden, yukarı doğru artıyor). Grafiğin ortasından geçen yatay ve dikey çizgiler, OECD ortalamasını gösteriyor. Türkiye, 493 olan PISA Bilim skorunun altında 425 puanda, öğrencilerin yaşam tatmini ise 7.3 olan OECD ortalamasının altında 6.1’de. Ortalamanın altında PISA skoru ve ortalamanın altında yaşam memnuniyeti alanında yer alıyor. Finlandiyalı öğrenciler, hem ortalamanın üstünde bir PISA skoru, hem de ortalamanın üzerinde bir yaşam memnuniyeti göstermişler.

SON 24 SAATTE BUNLAR OLDU