Atatürk ve Sanat

* Sanatkâr da, toplum da uzun mücadele ve gayretten sonra alnında ışığı ilk hisseden insandır.
* Dünyada medeni olmak, ilerlemek ve olgunlaşmak isteyen herhangi bir millet mutlaka heykel yapacak ve heykeltıraş yetiştirecektir. Abidelerin şuraya buraya tarihi hatıralar olarak dikilmesinin dine aykırı olduğunu iddia edenler, din hükümlerini gereği gibi araştırıp incelememiş olanlardır.
* Aydın ve dindar olan milletimiz, ilerlemenin sebeplerinden biri olan heykeltıraşlığı en üst derecede ilerletecek ve memleketimizin her köşesinde atalarımızın ve bunlardan sonra yetişecek evlatlarımızın hatıralarını güzel heykellerle dünyaya ilan edecektir.
* İnsanlar olgunlaşmak için bazı şeylere muhtaçtır. Bir millet ki, resim yapmaz; bir millet ki, heykel yapmaz; bir millet ki tekniğin getirdiği şeyleri yapmaz; itiraf etmeli ki o milletin ilerleme yolunda yeri yoktur. Halbuki bizim milletimiz, gerçek nitelikleriyle medeni ve ileri olmaya lâyıktır ve olacaktır.



* Bir milleti yaşatmak için birtakım temeller lazımdır ve bilirsiniz ki, bu temellerin en önemlilerinden biri sanattır. Bir millet sanattan ve sanatkârdan yoksunsa tam bir hayata sahip olamaz. Böyle bir millet bir ayağı topal, bir kolu çolak, sakat ve hasta bir kimse gibidir. Hatta kastettiğim manayı bu söz de ifadeye yeterli değildir. Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş olur. Bir millet sanata önem vermedikçe büyük bir felakete mahkumdur. Birçok unsurlar o felaketin derecesini farketmez. Farkettiği gün de ne kadar müthiş bir etkinlikle çalışmak gerektiğini tahmin edemez.
* Yüksek bir insan toplumu olan Türk Milleti’nin tarihi bir özelliği de güzel sanatları sevmek ve onda yükselmektir. Bunun içindir ki, milletimizin yüksek karakterini, yorulmaz çalışkanlığını, doğuştan gelen zekâsını, ilme bağlılığını, güzel sanatlar sevgisini ve milli birlik duygusunu devamlı olarak ve her türlü vasıta ve önlemlerle besleyerek geliştirmek milli idealimizdir.
* Güzel sanatlarda başarı; bütün inkılâpların başarılı olduğunun en kesin delilidir. Bunda başarılı olamayan milletlere ne yazıktır. Onlar, bütün başarılarına rağmen medeniyet alanında yüksek insanlık sıfatıyla tanınmaktan daima yoksun kalacaklardır.
* Vatan bütün evlatlarının çalışmasıyla ve yardımı ile yaşar ve bundan başka toplumun mekanizmasında faydasız hiçbir parça yoktur. Devleti idare eden bakanla, vatanın refahına elinin işi ile yardım eden sanatkâr arasında, yalnız küçük bir fark vardır, o da şudur: Birinin vazifesi, bir diğerininkinden daha önemlidir. Fakat her ikisinde de iyi yapılmak şartıyla, ahlaki değer aynıdır.
* Güzel sanatların her dalı için, Meclis’in göstereceği ilgi ve emek, milletin insani ve medeni hayatı ve çalışkanlık veriminin artması için çok etkilidir.
* Sanatçı, esaslı kültür sahibi olmalı ve tarihi iyi bilmelidir.
* Efendiler hepiniz mebus olabilirsiniz, vekil olabilirsiniz; hattâ reisicumhur olabilirsiniz. Fakat bir sanatkâr olamazsınız.
Yukarıda okuduklarınız, yarın 96. yılını kutlayacağımız Cumhuriyeti kuran ve bize armağan eden büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün sanatla ilgili yüzlerce söylediklerinden sadece bir kaçı. Türkiye’de yüksek bir medeniyet düzeyine ulaşılmasını hedefleyen Atatürk, sanata verdiği önemle aynı zamanda modern Türk sanatlarının öncüsü ve mimarı da olmuştur. Bu güzel ve anlamlı sözleri okudukça, “keşke bir kaçını yapabilseydik” dediğinizi duyar gibiyim. Eğer bu eksikliği hissediyorsanız, o zaman hiç durmayın, şimdiden o sözlerden bir kaçı için uğraş verin. Atatürk’e ve bizlere miras bıraktığı Cumhuriyete sıkı sıkıya sarılın ki, onları sizden alıp koparmaya kimsenin gücü yetmesin.
Bu hafta “Kentte ne var?” bölümünde ayrıntılı bilgilere yer vermedim. Çünkü birçok sanat galerisinde Cumhuriyet Bayramı nedeniyle “Cumhuriyet ve Atatürk” konularını işleyen karma sergiler var. Karma sergilerde yer alan sanatçı sayısı çok olduğu için hepsine burada yer vermem teknik açıdan mümkün değil. Ayrıca kentte Cumhuriyet ve Atatürk’le ilgili pek çok söyleşi ve konferansın yanısıra müzik ağırlıklı faaliyetler de var. Bu nedenle hem yarın, hem de hafta sonunda çevrenizdeki etkinlikleri kaçırmamanızı öneririm.
Cumhuriyet Bayramınız kutlu olsun.