Yıldız gemisi eve döndü

Sadece 50 adet üretilen uçak, imalatçı Raytheon tarafından yedek parça ve servis giderlerinin çok fazla olması nedeniyle kullanıcılardan satın alınarak yok ediliyor. Direnen birkaç kullanıcı uçağını parça ömrünün tamamlanmasına kadar kullanmaya kararlı.

Havacılıkta her zaman uçuk, heyecan verici projeler ortaya çıkmıştır. Bazı imalatçılar büyük riskleri ve para kayıplarını göze alarak şanslarını denemişlerdir. Bu projelerden kimi havacılık dünyasında devrim yaratmıştır. Ama bazıları ise hüsranla sonuçlanmıştır. İmalatçı firmanın batmasına yol açmıştır. Ama çoğu zaman riskli yatırımlar sırasında geliştirilen teknolojiler bugünün havacılık sanayiinin temel taşlarını oluşturmuştur. İşte bu riskli denemelerden birini de Beech denedi. Uzun bir araştırma ve proje dönemi, zorlanan bir yatırım kötü sonuçlandı ama günümüze haifi gövdeli uçakların yapılabileceği bir teknolojiyi bıraktı.

STARSHIP’İN HİKAYESİ

80’li yılların hemen öncesi Beech, efsanevi turboprop motorlu King Air serisinin yerini alacak yeni bir uçak arayışındaydı. Bu uçak sektörde devrim yapacaktı. Tasarlanan uçak yine turboprop ama güçlü motorları ile yüksek hızla uçacak ve jetlerin performansını uzun menzilli, uygun fiyatla sunacaktı. Tasarımda mühendisler önce sürtünmenin azaltılması ve yüksek performans için motorları arkaya aldılar. Burna konulan yatay stablize uçağın düşük süratlerde dengeli uçmasını sağlayacaktı. Geniş kanatlar ise mükemmel bir performans sunacaktı. İlk çizimler tamamlandığında projenin görünümü uzay gemisinden hiç de farklı değildi.

Performans için hafiflik şarttı. O yıllarda genç bir mühendis olan Burt Rutan, Starship ile ilgilenmeye başladı. Özel teknoloji ile gövdenin yüzde 85’i kompozitten imal edildi. Kompozit malzeme ile elde edilen hafiflik yüksek performansın garantisi oldu.

TEKNOLOJİ ZORLANDI

Uçağın geniş kabini 10 yolcu için tasarlanmıştı. Kokpit ise tamamen ekranlı göstergelerden oluşacaktı. 1980’e gelindiğinde 450’si mühendis bin kişi proje için emek harcıyordu. O yılların parasıyla tam 350 milyon dolar harcanmıştı.

Ancak teknoloji henüz bu sıradışı tasarımın isteklerini yerine getirmekte zorlanıyordu. Uçuş testlerinde karşılaşılan sorunlar nedeniyle bazı değişikliklere gidildi. Turboprop motorların gücü artırıldı, pervane büyüdü. Bu nedenle uçak iki koltuk kaybetmek zorunda kaldı. Proje için harcanan ciddi paralar, Beech’in zorlukla ayakta kalmasına neden oluyordu.

Büyük zorluklar sonunda ilk uçak 1986’nın 15 Şubat’ında uçtu. Otoritelerden onay 1988’de alındı. Arada geçen sürede uçakta 2 bini mühendislik çizimi 50 bin değişikliğe gidildi. Test sürecinde ve modifikasyonlar nedeniyle harcanan yüksek paralar uçağın fiyatını 5 milyon dolarlara yükseltmişti.

Starship’in iki ayrı modelinden sadece 40 adet satılabilmişti. 1992’de imalat sona ererken aslında bu bir anlamda Beech efsanesinin de sonuydu. Şirket, yüksek borçları nedeniyle Raytheon’a satılmıştı. Uzun zaman yedek parça hizmeti veren Raytheon geçen yıl aldığı kararla hizmetteki tüm Starship’leri satın almaya başladı. Projenin iki şirkete toplam zararı 1 milyar dolara ulaşmıştı.

Uzay Gemisi ne yazık ki başarılı olamamıştı. Ancak teknolojileri havacılıkta yer buldu. Bugün imal edilen tamamen kompozit gövdeli uçakların atası olan Starship’in özel teknolojileri yeni nesil uçaklarda yaşamaya devam ediyor.

TEKNİK ÖZELLİKLER

Seyir Hızı: 622 km/saat
Menzili: 2630 km
Boş Ağırlığı: 6531 kg
Maksimum Ağırlık: 6758 kg
Kanat Açıklığı: 16.6 metre
Gövde Uzunluğu: 14.05 metre
Motor Tipi: 2 adet PT6A67A
Motor Gücü: 1200 beygir X 2

En büyük 50 havalimanı

Uluslararası Havalimanı Konseyi’nin yaptığı araştırmaya göre 2003 yılı havalimanları için zorlu geçti. Irak Savaşı ve SARS nedeniyle düşen rakamlara rağmen yolcu sayılarında küçük de olsa bir artış yaşandı. Havalimanları bu artıştan pay alabilmek adına ciddi rekabet içindeydiler. Yeni hizmetler, pazarlama teknikleri özellikle Avrupa ve Amerika’da kendini gösterdi.

Bundan 20 yıl önce dünyada 10 milyon uluslararası yolcu rakamını geçen sadece 27 havalimanı vardı. Bugün rakam 100’e yaklaşmış durumda. Uluslararası kuruluşların yaptığı araştırmaya göre 2004 ve 2005’in yolcu rakamları oldukça olumlu. Büyümenin yüzde 4.4 ile gideceği tahmin ediliyor. En fazla büyemenin Ortadoğu’da yüzde 10 ile gerçekleşmesi bekleniyor. Ortadoğu’yu Asya pazarı yüzde 6 ile izleyecek.

Sıralamanın pek fazla değişmediği Avrupa’da Londra Heathrow liderliğini koruyor. Paris ve Frankfurt arasındaki ezeli rekabet ise sürüyor. Londra ve Paris birden fazla havalimanı ile yolculara farklı alternatifler sunuyor. Kuzey Amerika ise küçük oynamalarla trafik rakamlarını korumaya çalışıyor. Uzmanlar yüzde 1-2 civarında artışın 2004’te de devam edeceğine dikkat çekiyor.

Asya ise iyi başladığı geçen yıla SARS ile ciddi yara alarak devam etmek zorunda kaldı. Yüzde 20 hatta bazı noktalarda yüzde 30’lara kadar ulaşan kayıplar çok büyüktü. Hálá yaralarını sarmaya çalışan bölgenin hızlı büyüme trendi ile çabuk toparlandığı görülüyor.

Türkiye’de ise havalimanlarındaki yolcu sayısı sıralamasında ilk 100’e İstanbul ve Antalya girebildi. Atatürk Havalimanı yüzde 3.6 büyüme ile yılı 13 milyon 834 bin uluslararası yolcu ile kapattı. Sıralaması 2002’de olduğu gibi 76’ydı. Antalya ise savaştan kaybettiği yolcu sayısına rağmen yılı yüzde 0.6 büyüme ile kapattı. Yolcu sayısının 10 milyon 488 bine ulaştığı Antalya iki basamak düşürek 98’inci oldu.

SIRALAMA ESKİ HAVALİMANI TOPLAM YOLCU DEĞİŞİM

1 1 Atlanta 79.086.792 2.9

2 2 Chicago 69.508.672 4.4

3 3 Londra 63.487.136 0.2

4 4 Tokyo 62.876.269 2.9

5 5 Los Angeles 54.982.838 -2.2

6 6 Dallas 53.253.607 0.8

7 7 Frankfurt Main 48.351.646 -0.2

8 8 Paris 48.220.436 -0.3

9 9 Amsterdam 39.960.400 -1.9

10 10 Denver 37.505.138 5.2

11 11 Phoenix 37.412.165 5.2

12 12 Las Vegas 36.285.932 3.6

13 13 Madrid 35.854.293 5.7

14 14 Houston 34.154.574 0.7

15 16 Mineapolis 33.201.860 1.8

16 17 Detroit 32.664.620 0.6

17 21 New York JFK 31.732.371 6.0

18 18 Bangkok 30.175.379 -6.2

19 22 Londra LGW 30.007.021 1.3

20 20 Miami 29.595.618 -1.5

21 23 Newark 29.431.061 0.7

22 19 San Francisco 29.313.271 -6.8

23 28 Orlando 27.319.223 2.5

24 15 Hong Kong 27.092.290 -20

25 27 Seattlle 26.755.888 0.2

26 25 Tokyo 26.537.406 -8.1

27 31 Roma FCO 26.284.478 3.7

28 36 Sydney 25.333.508 4.0

29 29 Toronto 24.739.312 -4.6

30 32 Philadelphia 24.371.075 -8.5

31 24 Singapur 24.664.137 -14.9

32 26 Pekin 24.363.860 -10.3

33 35 Münih 24.193.304 4.4

34 33 Charlotte 23.062.570 -2.3

35 37 Boston 22.791.169 0.4

36 39 Barcelona 22.747.817 6.6

37 38 New York LGA 22.482.770 2.3

38 34 Paris Orly 22.457.037 -3.1

39 42 Mexico City 21.693.595 5.6

40 41 Cincinnati 21.228.402 2

41 30 St.Louis 20.427.317 -20.5

42 47 Washington BLT 20.094.756 5.7

43 40 Seul 19.937.146 -5.3

44 46 Manchester 19.901.157 4.6

45 43 Honolulu 19.732.556 -0.1

46 71 Jakarta 19.703.840 32.9

47 53 Palma 19.178.941 7.6

48 56 Osaka (ITM) 18.829.733 6.8

49 44 Fukuoka 18.811.039 -3.6

50 65 Londra STN 18.716.691 16.626

Birden fazla havalimanlı şehirler

SIRA ŞEHİR HAVALİMANLARI YOLCU (milyon)

1 Londra Heathrow, Gatwick, Stansted 110

2 Chicago Ohare, Midway 87.9

3 New York JFK, Midway, LaGuardia,Newark 83.6

4 Paris Charles de Gaulle, Orly 70.6

5 Tokyo Haneda, Narita 63.4

Plastik Model Uçak Yarışması

Bu yıl 17’ncisi düzenlenen Plastik Model Uçak Yarışması İstanbul Yeşilköy Hava Müzesi’nde gerçekleştiriliyor. Türkiye’deki modelcilik camiasını bir araya getiren yarışmaya katılmak isteyenler 11-15 Ekim arasında modellerini Hava Müzesi’ne teslim etmesi gerekiyor. Jürinin değerlendirmesinden sonra kazananlar 17 Ekim’de saat 14.00’te düzenlenecek törenle açıklanacak. Yarışmayla ilgili daha fazla bilgi 0.212.663 24 90 / Dahili: 2212-2216 numaralı telefondan veya www.ihmpmuk.com adresinden alınabilir.

Tolga evlendi

Sanırım 6-7 yıl önceydi. Tolga Özbek asistan olarak benimle çalışmaya başladı. Bu uçaklara aşık genç adam daha sonraki yıllar pilot oldu. Kanal D’de yayınlanan Kokpit programı ile televizyon dünyasına da adım attı. Dünyada gitmediği, görmediği yer kalmadı. Hemen her çeşit uçakla, helikopterle uçtu. Paraşütle başarılı atlayışlar yaptı.

Büyüdü ve evlenmeye karar verdi. Geçtiğimiz haftada Gülay Kaçmaz ile hayatını birleştirdi. Gülay başarılı bir halkla ilişkilerci. Tanıştıkları sırada Gülay çalıştığı şirkette Boeing firmasına bakıyordu. Ama Tolga ile yola çıkınca hemen sorumluluk alanını değiştirdi. Yani havacılık dışında bir sektöre geçerek Tolga’nın ileride bir gün büyütülmüş bir haberden doğabilecek sıkıntısını da önlemiş oldu.

O gün anladım ki onlar uzun bir yolculuğa çıkıyorlar. Çıktılar ve ömür boyu birlikte bir hayat sürmeye karar verdiler. Evlendiler. Ama en önemlisi çok iyi arkadaş oldular. İyi arkadaşlık umuyorum onların evliliklerini çok çok uzun yıllara taşıyacaktır. Benim yükümü paylaşırken oğlum kadar bana yakın olan Tolga ‘insan’ kimliği ile yakaladığı başarısını evliliğinde de kanıtlayacaktır.....