Uçaklar geleceğe uçuyor

Airbus, A30X projesinde “açık rotor” olarak adlandırılan pervaneli-jet motor seçeneği üzerinde duruyor. Boeing ise tek koridorlu 737’nin yerine yine 150-250 koltuklu ama çift koridorlu, geniş gövdeli bir uçak geliştirmeyi planlıyor. Yepyeni teknolojiler içeren bu çalışmalar, en erken 2020’de havayolları tarafından kullanılmaya başlayacak.

Artık havayolu şirketleri motor, winglet olarak adlandırılan kıvrık kanat ucu gibi ana tasarım değişmeden geliştirilen Boeing 737, Airbus A320’lerin yeni modelleri yerine maliyetleri daha da düşük, yüksek konforlu uçaklar istiyor. İki büyük imalatçı da yeni uçak geliştirmeye sıcak bakıyor. Ancak tasarım maliyetlerinin en az 20-25 milyar dolara çıkması ve henüz rüştünü ispat edememiş motor seçenekleri, Boeing ve Airbus’ı kara kara düşündürüyor. İki havacılık devi resmi olarak 2020’lere kadar 737 ve A320 imalatının devam edeceğini açıklasa da tasarımlar yavaş yavaş kamuoyu ile paylaşılıyor.

AÇIKTA ROTORA DÖNÜŞ

Büyük ilgi gören ilk modelde jet motorlar yerini “Açık Rotor Motor”a bıraktı. Bu konseptte, aynı pervaneli uçaklarda olduğu güç jet motorun içinde üretilip bir tür pervane topluluğu olan rotora veriliyor. Yüzde 30 oranında yakıt tasarrufu sağlanırken uçağın performansı jetlerle aynı oluyor. Benzer yaklaşım, 1980’li yıllarda Boeing tarafından denenmişti. O yılların teknolojisi ile imal edilen açık rotor motor, 727 serisinde test edilmiş ancak teknolojik yetersizlikler ortaya çıkmıştı. Yeni motorda tüm sentetik yakıtlar kullanılabilecek. Çevre dostu bu tür yakıtlarla karbon emisyonu yüzde 80 düşüyor. Gürültünün de yüzde 50 azaltılması planlanıyor.

MOTOR KUYRUKTA

Avrupalı imalatçı Airbus mühendisleri, A30X adını verdiği araştırma projesinde iki farklı uçak tasarımı yaptı. Gelecekte A320 ailesinin yerini alacak konseptte alışılagelmişin dışında bir dizayna gidildi. Önce motorlar kuyruğa alındı. Bunun amacı, yüksek güç için giderek genişleyen kanatlardaki motorların aerodinamik yapıyı bozmasının önüne geçmek ve verimliliği artırmak. Kuyrukta da yenilikçi bir tasarıma gidildi.

KOMPOZİT Mİ, METAL Mİ

Hem Boeing, hem de Airbus yeni uçaklarının gövdesinin tamamen plastik bazlı kompozitten mi, yoksa çok hafif metallerden mi imal edileceğine henüz karar vermedi. Uzmanlar, kısa-orta menzilli uçaklarda tamamen kompozit kullanımının yüksek maliyetleri yanında getireceğine dikkat çekiyor. Airbus yaklaşımını metalden yana kullanırken Boeing’de de bu görüşün öne çıktığı belirtiliyor. Ancak imalatçılar yeni teknolojilere de açık.

KAPASİTE ARTIYOR

Yeni nesil uçaklarda kapasitenin aynı konseptte 250-300 yolcuya kadar çıkarılması planlanıyor. Böylece havayolları mevcut uçaklara göre yüzde 30 düşük maliyetle uçabilecek. Bunun yolcu için anlamı bilet fiyatlarının daha da ucuzlaması.

Geç gelen bagaj tazminatı artacak

Uluslararası Havayolu Taşımacılığı Birliği IATA, yolcu bagaj kaybı veya gecikmesi nedeniyle verilen tazminatların yükseltilmesi için harekete geçti. Son yıllarda havacılıkta yaşanan büyüme ve bağlantılı uçuşların artması nedeniyle kayıplarda yükseliş olduğuna dikkat çeken uzmanlar, yolcuların mağduriyetlerinin giderilmesi gerektiğini belirtti. Özellikle ABD’de yoğun olarak yaşanan olaylarda bagajın 24 saat ve üzeri gecikmesi durumunda yolcuya ödenecek tazminatların 3 bin 300 dolara kadar yükseltilmesini planlıyor. Kayıp bagajda kilogram başına yapılan 20 dolarlık ödemenin artırılması gündemde.

Premium ekonomi fırsatı

İngiliz Havayolları British Airways (BA), uzun menzilde premium ekonomi sınıfında bilet alan İstanbul, Ankara ve İzmir çıkışlı yolcularına Londra’ya kadar business class’ta uçma imkânı sunuyor. Business ve ekonomi arasında yer alan sınıfta Türkiye çıkışlı tüm fiyatlar vergiler dahil New York’a 1323, Los Angeles’a 1586 Euro’dan başlıyor.

Emirates, 26-27 Ekim’de Türkçe web sitesinden bilet satın alan ilk 500 business yolcusuna 200, ilk 500 ekonomi yolcusuna da 100 Euro indirim yapıyor.

Etihad, Güney Afrika’nın turizm başkenti Cape Town’a uçuyor. Her gün karşılıklı yapılan seferlerde İstanbul çıkışlı ekonomi sınıfı fiyatlar 602 Euro’dan başlıyor.

Katar Havayolları, Hindistan’daki 9. uçuş noktası olan Pencap eyaletinin kutsal şehri Amritsar’a sefer yapmaya başladı.

Türkiye eğitim merkezi oluyor

Avrupa hava sahasını yöneten Eurocontrol’ün İstanbul’da yapılan Geçici Konsey Koordinasyon Komitesi toplantısında Türkiye’de eğitim merkezi kurulması için çalışmaların başlatılması kararı alındı. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün (SHGM) ev sahipliğindeki toplantıya Eurocontrol üst yönetiminin yanı sıra İsveç, Fransa, İtalya, Romanya, Almanya, İspanya, İngiltere’nin Sivil Havacılık Genel Müdürleri ile Avrupa Birliği Komisyonu yetkilileri katıldı.

Sandviçlere son tüketim tarihi

THY-Do&Co ortak ikram şirketi, uçaklara günlük olarak hazırlanan ve iç hatlarda verilen sandviçle diğer ürünlerin paketlerine son tüketim tarihi eklemeye başladı. Böylece örnek bir başarı sergilendi. Birçok yolcunun bu ürünleri uçaktan inerken yanında götürdüğü ve özellikle çocuklarına yedirdiğine dikkat çeken uzmanlar, tüketimde doğabilecek riskin önüne geçildiğini belirttiler.