Uçak çok pilot az...

TÜRK Hava Yolları 2022 yılı başlarında verilen yanlış bir kararın pençesinde. O tarihlerde şirkete yeni pilot alımı, pilot yetiştirilmesi konuları masaya yatırılmıştı. Çünkü THY hızla büyüyordu ve uçak siparişleri de hayli yüksekti.

O günlerde şirketin iki üst düzey yöneticisi pilot alımına henüz gerek olmadığı, yetiştirilecek pilotlar için başvuru zamanının da henüz erken olduğu fikriyle beklemeyi tercih etti. Şirketin uçuş okulunun kapasitesi olarak düşük olmakla birlikte başka uçuş okulları ve hatta yurtdışındaki okullarda da eğitim verilmesi gibi planlar vardı.

YILDA 800-1000 PİLOT ALIMI

O zaman kesin bir karar verilemedi, pandemi sonrasındaki talep artışı fark edilmesine rağmen pilot alımı, yetiştirilmesi konusunda hızlı davranılamadı.

Şimdilerde THY ağır ağır olsa da sipariş verdiği uçakları teslim alıyor. Yeni uçaklar için pilot ihtiyacı var. Bu yüzden pilot yetiştirilmesi için birkaç aydır iş hızlandırıldı.

Yılda 800-1000 pilot alımı, bunların şimdiden yetiştirilmesi için harekete geçildi. Elbette pilot yetiştirmek bugünden yarına olmuyor. İstediğiniz zaman, ihtiyacınız büyüdüğünde uygun uçuş saatinde pilot bulmak da imkânsız. Bu arada rahmetli kaptan pilot Sedat Şekerci’den sonra bir türlü dikiş tutmayan Uçuş Eğitim Başkanlığı da son beş yılda beş başkan değiştirdi. Uçuş İşletme’nin altına alınıp son beş yılda beş başkan değiştiren ve bir türlü iki yakası bir araya gelmeyen Ekip Planlama da ayrı bir sorun. 

Bütün dünyada pilot ihtiyacı giderek artıyor. Fabrikalara verilen siparişler ve dünyanın dört bir yanındaki havayolları şirketlerinin hızlı büyümesi pilot sıkıntısını içinden çıkılmaz hale getiriyor. Sadece Hindistan pazarındaki büyüme bile binlerce pilota ihtiyacı ortaya çıkarmış durumda.

THY NE YAPACAK

THY, hem pilot yetiştirilmesi hem de yetişmiş pilot alımı konusunda şimdilerde hızlı hareket etmeye başladı. Zira birbiri ardına teslim edilmeye başlanan dar gövde ya da çift koridorlu uzun menzilli uçaklarda ciddi pilot sıkıntısı kendini gösteriyor. Hatta New York gibi bazı noktalara uçuşta büyük gövdede sadece iki pilotla uçuş yapılıyor. Yoğun uçuş programlarında pilot sıkıntısı ortaya çıkmaya başladı. Bu yoğunluk yaz boyu tırmanarak sürecek.

KABİN EKİBİ İHTİYACI DA VAR

Pilotların uçuş ve dinlenme süreleri yine elbette uluslararası kurallara uygun. Ama kimine çok fazla gece uçuşu geliyor. Kimi bir gün batıya uçarken başka bir gün doğuya gidiyor. Sonuçta planlama az pilotla çok uçuş için zorlanıyor. Şirketin yüzde 10 büyüme hedefi pilot ihtiyacını da büyütüyor.

THY elbette önlemler alacaktır. Örneğin yeterince verimli olmayan hatları kapatmak bunlardan biri olabilir. Bayrak taşıyıcı olduğu için siyasi nedenlerle uçulan yerlerden bazılarından vazgeçmek kadar doğal bir şey yok.  THY 343 noktaya uçuyor.  Pilot sayısı 5 bin 793. Ama tabii izinler, hastalık vs gibi onlarca neden bütün pilotların her an uçmasını mümkün kılmıyor.  Sadece uçulan noktalar değil, bu noktalardan bazılarındaki frekans artışları da pilot ihtiyacını büyütüyor.

Evet, neredeyse bütün THY uçakları dolu gidip dolu dönüyor. Bu arada kabin ekibi ihtiyacı da büyüyor. Şu sıralar 13 bine yakın kabin memuru var.  2 bin 600 yeni kabin memuru alınması için harekete geçildi. 400 uçaklık filosu bu yılın sonunda en az 430’a kadar çıkacak.  Bu durumda yıl sonuna doğru pilot açığı, belki de bazı uçakları yerde bırakmayı zorunlu hale getirebilir. Bu da şirket için çok maliyetli bir iş.

HAVAYOLU PİLOTLARINA 67 YAŞ AYARI

BİRÇOK ülkede pilotların son uçuş yaşları 65 olarak biliniyor. Bazı hava yolları, bunu 60 olarak uyguluyor. Global pilot sıkıntısı nedeniyle şimdi Amerika’da ticari hava yolu pilotlarının emeklilik yaşlarının 67’ye çıkarılması için bazı senatörler harekete geçti.

Eğer bu gerçekleşirse pilotların sağlık kontrollerinin altı ay aralığından üç ay aralığına çekilmesi, gece- gündüz ve doğu-batı uçuşlarının dengelenmesi gibi ek uygulamalar da gündemde. Yaş sınırı konusunda elbette karar ülkelerin sivil havacılık otoriteleri tarafından belirleniyor. Örneğin Japon Sivil Havacılık teşkilatı emeklilik yaşını 2016’da 67’ye çıkardı. Uluslararası sivil havacılık otoriteleri ağırlıklı olarak 65 yaş sınırını kabulleniyor. Japonya’da sağlıklı yaşam ve pilotların da diğer insanlar gibi sürekli ve disiplinli spor yapmaları nedeniyle 67 yaş kararının çok önceleri alınabildiği vurgulanıyor.

Türk Hava Yolları’nda ticari hava yolu pilotlarının son uçuş tarihleri 65 yaşla sınırlı. Oysa büyük pilot sıkıntısı var ve hatta şirketin 400 uçağını 500’e çıkarmasının önündeki en büyük engel de pilot bulamaması olarak gösteriliyor. Şimdilerde her yıl 800 pilot yetiştirmeyi hedefleyen THY’de henüz 67 yaş konusunda bir tartışma yok. Eğer her üç ayda bir sağlık kontrolü, uçuş planlamaların da gece ve gündüz uçuş dengesinin katı kurallarla sağlanması, doğu-batı uçuşlarının düzgün ayırılması gibi bir dizi yaptırım olursa bizde de 67 yaş olabilir.

THY OTELİ AÇILIŞA HAZIRLANIYOR

ORTAKÖY’deki Fehime ve Hatice Sultan (Naime Sultan) yalılarının otele dönüşümü için THY yıllar önce işe başladı.  Önce ikram şirketi DO&CO ile proje yürütüldü ama sonra DO&CO ortaklıktan ayrıldı. Bu arada mülk sahipliği konusunda İBB ile sorunlar yaşandı. Yalıların devlete devri işlemi uygulanarak bu konudaki tartışmalar durduruldu.

THY iki yalının renovasyonu dışında otelde bin kişilik bir balo salonu ve yerin altında garaj inşaatları da yaptırdı. Son aylarda inşaat hızı artırıldı. Otelin seçimden önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açılması hedeflendi. Otel bitmese de temsili bir açılışın yapılacağı gelen bilgiler arasında.

Otelin işletmesi için dünyaca ünlü gruplarla görüşmeler yapıldı ama hâlâ hangi grupla çalışılacağı netlik kazanmadı. Bu arada 11 Mayıs’ta otelde bir sunum düzenlenecek. Ve Turkish DO6CO’nun Türk Hava Yolları için hazırladığı yeni ikram tanıtımı yapılacak. Ünlü gurmelerin tadım yapması sağlanacak.

BOĞAZ’IN EN GÜZEL YERİ

Butik otelin Mimarı İngiliz David Chipperfield. Muhteşem işlerde imzası olan bir mimar. İçinde 95 Boğaz manzaralı oda var. Kral dairesi ve birbirine geçişli odalar dahil. Odalardan bakıldığında karşı tarafın sadece yeşillikleri görünüyor. Yüksek tavanlardaki süslemeler elden geldiğince korunmuş. 

PRATT&WHITNEY’DE PARÇA SIKINTISI

Geçtiğimiz aylarda Praat&Whitney Motorlarının özellikle Airbus A320 ve A321 Neo modelleri için geliştirdiği motorlarda büyük sorunlar çıkmıştı. Bu nedenle bazı havayolları A320 ve A321 neo uçaklarını seferden çekmek zorunda kalmış, THY de dört uçağını yere indirmişti.  Şimdi değiştirilmesi gereken parçalarda da sorun çıkıyor. Yedek parça sorununu çözmek için imalatçı firma iş ortaklarıyla yeniden toplantılar yaparak parça imalatını hızlandırmaya çalışıyor. Biraz zaman alacak bir konu, bu yüzden PW 1100 G motorlarındaki olumsuzluk devam edecek gibi görünüyor. THY gibi yoğun uçuş dönemine giren havayolu şirketlerinin bazıları motor imalatçısına dava açmaya çalışıyor.