Türk Hava Yolları’nın Airbus A320 tipi uçağı yolcu uçağı, Moskova-İstanbul seferini yapmak üzere Sheremetyevo Havalimanı’ndan kalkmak için pist başına gidiyordu. Camdan dışarıyı seyreden yolcu, bir anda uçağın küçük misafiri ile göz göze geldi. A320’nin dış camı ile "side wall" olarak adlandırılan gövdeyi saran dekoratif panel arasında bir kurbağa vardı. Yolcu, kurbağanın fotoğrafını çekti ve kabin amirini çağırdı. Rapor hazırlandı. İstanbul’a inişte kurbağa
kaybolmuştu.
Raporla birlikte THY Teknik hemen harekete geçti. Uçak seferden alındı, hangara çekildi. Teknisyenler paneli söktüğünde kurbağanın ölüsüyle karşılaştı. Kabinin serin ve kuru havası kurbağanın yolculuğunu 10 bin metrede bitirmişti.
Hemen araştırma başlatıldı. A320 tipi uçağın Moskova öncesinde Adana-İstanbul seferi yaptığı, kargosunda canlı kurbağa taşıdığı ortaya çıktı. Adana’dan dünyaya ihraç edilen canlı kurbağalardan biri özel kutusundan çıkmış ve bir yol bulup kabine kadar gitmişti.
KARBONDİOKSİT GAZI BASILDIKurbağanın uçaktaki kablolara zarar verecek kemirgen sınıfta bir hayvan olmamasına rağmen operasyon başladı. Uçak karantina altına alındı. Tüm gövde ve kargo bölümüne karbondioksit gazı basıldı. Uçakta kalması muhtemel diğer kurbağaların nefes almalarını engellemek amaçlı basılan karbondioksit gazı ile uçak 24 saat THY hangarında bekletildi.
Karbondioksit gazı uçakların büyük bakımları sırasında da kullanılıyor. Bu tür bakımlar uzun sürdüğünden uçağın içine giren fare gibi kemirgen hayvanlar için karbondioksit gazı basılıyor. İşlem sonrasında uçağın tüm panelleri söküldü. Kontroller yapıldı. Başka kurbağaya rastlanmadı.
Benzer olaylar zaman zaman havayollarının başına gelebiliyor. Davetsiz misafirler nedeniyle uçaklar seferden alınıyor. Karbondioksit gazı basımı, panellerin kontrolü gibi işlemler bazen günler sürüyor. Şirketler uçaklarını uçuramadıkları için ciddi zarar ediyor.
SİNCAP OPERASYONUTHY’de benzer bir olay 2004’te meydana gelmişti. Airbus A340 tipi "Aydın" uçağına Pekin’den yüklenen ve içinde sincap bulunan kafesin İstanbul’daki kontroller sırasında kırıldığı belirlenmişti. Kabin memurları uçuş sonrasında yaptığı kontrolde 2 sincap yavrusu bulunca A340 seferden alındı. Yapılan incelemede içinde 35-40 sincap yavrusunun bulunduğu kafes kapısının kırıldığı ve sincapların uçağın içine dağıldığı ortaya çıktı.
Kemirici özelliğe sahip sincapların bulunması için operasyon başladı. Sincapların uçağa zarar vermemesi için A340’ın içine 2 bin 800 kilogram karbondioksit gazı sıkıldı. Uçağın tüm kapak ve sistemleri açılarak kontrol edildi. Yaklaşık bir hafta süren işlem sırasında A340’ta başka sincaba rastlanmadı. Bundan 4 yıl önce meydana gelen olayda uçağın bir hafta yerde kalması nedeniyle THY yaklaşık 500 bin dolar zarara uğramıştı.
CANLI HAYVAN NASIL TAŞINIYORHavayolları canlı hayvan kargosundan her yıl ciddi miktarda para kazanıyor. Hayvanat bahçeleri için zaman zaman kargo uçakları özel seferler yapıyor. Frankfurt’ta Alman Lufthansa Havayolları’nın hayvanların transit uçuşlarda sağlıklı ve rahat bekleyebilmeleri için özel terminali bile bulunuyor.
Canlı hayvanlar, IATA yani Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği’nin hazırladığı özel kurallara göre taşınıyor. Bu kurallar arasında canlı kurbağaların nasıl uçakta taşınacağı "Container Requirement 45" bölümde detaylı olarak anlatılıyor.
Öncelikle kurbağaların büyüklüklerine göre ayrılarak özel kutuların içine konuluyor. Üzerinde hayvanın hava almasını sağlayacak delikler bulunan kutuların boyutları 30’a 45 santimetre. 15 santimetreden büyük kurbağalardan bu kutulara sadece bir tane konuluyor. Boyu 1.5 ila 3.75 santimetre olan kurbağalardan kutuların içine 75 adet yerleştirilebiliyor. Boyu 1.5 santimetreden küçük kurbağalar ise kutuların deliklerinden çıkabilme riski nedeniyle sadece hiçbir tarafında delik bulunmayan özel konteynerler içinde taşınabiliyor.
Kutuların düz konulması, hayvanların içinde nefes alabilecekleri şekilde yerleştirilmesi isteniyor. Kutu içinde kurbağanın rahat hareket edebilmesi için belirli bir boşluk bırakılması da gerekiyor. Örneğin küçük ağaç kurbağaları için kutuda hareketlerini sağlamak amaçlı 7.5 santimetre boşluk bırakılmak zorunda. Tüm kutuların üzerinde alıcının yanı sıra taşınan kurbağalarla ilgili tüm bilgiler yer alıyor.
YA HAYVAN KAÇARSAIATA tarafından hazırlanan tüm dünyada geçerli özel kuralların yanı sıra THY’nin 15 Ağustos 2006 tarihli, DC-2006/002-S sayılı "Kargoda Canlı Hayvan Taşıması Uygulaması" talimatı da bulunuyor.
Genel Müdür Temel Kotil imzalı talimatta, öncelikle kargo taşınmadan önce müşteriden özel bir taahhütname isteniyor. Taahhütnamede "Herhangi bir sebeple meydana gelecek kayıp veya telef halinde gönderici/gönderici acentesi ve alıcı/alıcı acentesi veya bunların sigorta şirketleri gibi alt yüklenicileri Türk Hava Yolları A.O.’na karşı herhangi bir hak iddia etmeyecek ve şikayette bulunmayacaklardır." ibaresi yer alıyor. Göndericinin ithal müsaadesi, sağlık, gönderici sertifikası, alıcının acil durumda ulaşılacak telefon numaralarına kadar bir çok belgeyi hazırlaması isteniyor.
THY’nin talimatında handling yani yer hizmetleri personeli için taşınan canlı hayvanın kargo kompartımanında veya yerde kaçması durumunda yapılacaklar da belirtiliyor:
Kargo kompartımanının kapısı hemen kapatılmalı.
Apron kontrol ve teknik ekibe haber verilmeli.
Özel ekipmanları (ağ, uyuşturucu tabanca vs.) olan kurumlardan yardım istenmeli.
Havalimanı veteriner otoritesi aranmalı.
Alıcı ve gönderici aranmalı.
Yetkili olmayan herkes uzaklaştırılmalı.
Ses ve stres verici hareketlerden kaçınmalı.
Tolga ÖZBEKTHY’ye uzaktan eğitimTürk Hava Yolları pilotları, Flyco tarafından hazırlanan özel yazılım sayesinde eğitimlerini yer dersine gelmeden istedikleri yerden bilgisayar üzerinden alabilecekler.
THY Eğitim Başkanı Selman Nas ile Flyco Genel Müdürü Orçun Eylem Sufracı tarafından imzalanan anlaşma toplam 9 dersi kapsıyor. İlerleyen dönemde ders sayısının artırılması da planlanıyor. Şu an hizmete giren 9 ders ile THY’nin bin 500’e yakın pilotu yılda bir iş günü kazanıyor. Projenin devamında iş günü tasarrufu dört güne çıkarılması planlanıyor.
Halen SunExpress, Atlasjet, Kuzu Havayolları ve 20’ye yakın hava taksi şirketi tarafından kullanılan sistemin THY tarafından seçilmesinin çok önemli olduğuna dikkat çeken Sufracı, amaçlarının THY ile Star Alliance havayolu ittifakı üyelerine de eğitim verebilmek olduğunu söyledi.
Ramazan fırsatları ONUR AIR: Ramazan ayında 3 bin adet tek yön bileti tüm vergiler dahil 49 YTL’den satışa çıkarttı. Havayolunun internet sitesi ve çağrı merkezi üzerinden sadece pazar günü satışa sunulan biletlerde tarih değişikliği, açığa alma, iptal ve isim değişikliği gibi işlemler yapılamıyor.
ATLASJET: 8-24 Eylül tarihleri arasında tüm iç hat seferlerinde seyahat eden ve biletini en geç beş gün önceden alan yolcularına tek yön, vergiler dahil 69 YTL’den uçma imkanı sunuluyor.
PEGASUS: 26 Ekim’den itibaren salı, cuma ve pazar günleri İstanbul Sabiha Gökçen’den Köln uçuşlarına başlıyor. Bu seferler Pegasus’un iç hatlardaki 16 şehre yaptığı uçuşlara da bağlantı olanağı sunuyor.
Elektrikli bavulAğır bagajları taşıma derdi, özel tasarlanan elektrik motorlu bavul sayesinde son buluyor. Live Luggage şirketi tarafından geliştirilen dizaynda, 30 kilogramlık ağırlık yolcuya sadece 3 kilogram olarak hissettiriliyor. Düz yolda, özel elektrikli motoru ile yürüme hızında ilerleyen bavul, eğimli alanlarda bırakılması durumunda geri gitmeden olduğu yerde kalabiliyor.
Sistem, bavul içine yerleştirilen şarj edilebilir özel bir elektrik motoru ile çalışıyor. 8 saatte şarj olan 12 voltluk batarya ile bavulu 1.6 kilometre mesafede kullanabilmek mümkün. Sistemin devreye girebilmesi için bagajın içine en az 7 kilogramlık yük konulması gerekiyor.
Bavulun kilit sistemi de Ulaştırma Güvenlik İdaresi(Transportation Security Administration-TSA) onaylı olduğu için ABD seyahatlerinde sorunsuzca kullanılabiliyor. TSA acil durumlarda kilit sistemini kırmadan açıp içindekileri kontrol edebiliyor.
İngiltere’de 700 pound yani 1575 YTL’den satışa sunulan bavulun tek dezavantajı 11 kilogram olan boş ağırlığı.
Solak, Delta satış müdürü
Ayşe Ülgen’in emekli olmasıyla Delta Havayolları’nın Türkiye Satış Müdürlüğü’ne Esra Solak getirildi. İstanbul merkezli satış ekibinin yanı sıra Ankara ve Türkiye’nin doğusunda faaliyet gösteren genel satış acentesi Pan Ekspres’in yönetimi yer alan Solak, 1991’den bu yana Delta Havayolları’nda çalışıyor.
Amatör havacılar destek bekliyorTürk Hava Kurumu (THK) Bakırköy Şubesi Sportif Havacılık Kulübü Derneği (BASHAVK) organizasyonunda gerçekleştirilen İkinci Sportif Havacılık ve Deneysel Hava Araçları toplantısı Sabiha Gökçen Havalimanı’nda yapıldı. Sorunların masaya yatırıldığı, tecrübelerin paylaşıldığı toplantıya İstanbul’un yanı sıra Ankara, İzmir, Konya, Samsun ve Kayseri’den 100’e yakın amatör havacı katıldı.
THK, Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ve üniversitelerin havacılık bölümlerinden yetkililerin de yer aldığı toplantıda davet edilip katılım sözü alınmasına rağmen Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden (SHGM) herhangi bir yetkilinin gelmemesi tepki gördü. Havacılar, özellikle ev yapımı uçakları kapsayan deneysel havacılık konusunda mevzuat eksikliğinden tescil işlemlerine birçok konuda sorun yaşadıkları SHGM’nin toplantıya ilgi göstermemesine üzüldüklerini söyledi.
Bir ülkede havacılığın gelişmesi için deneysel havacılık ve ultralight, microlight gibi çok hafif sınıftaki uçakların sayısının artması büyük önem taşıyor. ABD’de 25 bin, komşumuz Bulgaristan’da 2 bine yakın hafif sınıfta uçak bulunurken bu rakam Türkiye’de sadece 30. İşte amatör havacıların sorunları:
Öncelikle amatör havacılık ABD’de ve diğer ülkelerde olduğu gibi ayrı bir otoriteye bağlanmalı. THK bu konuda alt yapısını hazırlamalı.
Özel, detaylı bir mevzuat oluşturulmalı.
Genel havacılığın lüks olmaktan çıkartılması için yeni bir vergi düzenlemesi yapılmalı. Denizcilikte tekneler konusunda olduğu gibi ayrı düzenleme ile amatör havacılığın önü açılmalı.
Toprak pistler konusunda esneklik gösterilmeli. Hava Kuvvetleri Komutanlığı ve DHMİ işbirliği ile küçük uçaklar için özel uçuş rotaları oluşturulmalı.