Tok satıcıların uçak fiyatları yüksek olacak

Dünyanın en önemli ikinci havacılık fuarı Dubai Air Show bu yıl 13 Kasım’da kapılarını açıyor. 7 Kasım akşamına kadar sürecek fuarda havayolu uçaklarının yanında iş jetleri ve askeri uçaklar ile donanımlar yer alacak.

Yüzlerce imalatçı fuarda birbirleriyle yarışacak, satışlar için kıran kırana geçen pazarlıklar olacak. Büyük sorun da Airbus, Boeing Embraer gibi şirketlerin artık tok satıcı olmaları. Zaten imalat hadlerinin büyük kısmı için sipariş almış durumdalar. Yani fuarda imzalanacak satış anlaşmaları zaten önceden yapılmış satışların bir gösteri imzası olacak. Ama iş jetleri ve askeri uçaklar ve ekipmanları için durum daha farklı. Özellikle sinirleri bozuk kızılca kıyamet kopan Ortadoğu’da bazı ülkelerin askeri imalatlara göz diktikleri ve daha da kuvvetli olmak için yeni alımlar peşinde koştukları biliniyor.

HER YIL DÜZENLENİYOR

Eskiden dünya ticaret merkezinde düzenlenen sivil hava gösterisi Arap Air ilk açıldığı 1986 yılından bu yana çok gelişti. O dönemde yani 80’li yılların ilk yarısında bölgedeki havalimanlarının çoğu uçakların yakıt ikmali için kullanılıyordu. Bir tek ana trafik kaynağı kutsal topraklarda Mekke hacılar için önemliydi ve uçaklar orada yoğunlaşmıştı. 80’lerin ortalarında Gulf Air Dubai’ye uçuşlarını azaltmaya başladı. Bu da Dubai’nin kendi havayolu şirketini kurmasına neden oldu ve Emirates doğdu. Dubai Hava Gösterisi 1989 yılında Dubai Uluslararası Havalimanı’nda (DXB) gerçekleştirildi. İlk yıl 200 katılımcı ve 25 uçak vardı. 1991 yılının başlarında ABD ve koalisyon ortakları Irak’ı işgal etmeye hazırlanırken Dubai Air Show’un tarihi de kasım ayına alındı ve elbette o yıl en büyük siparişler askeri ürünler için verildi. Fuar artık dev havacılık şovlarına ev sahipliği yapıyor. Binlerce imalatçı katılıyor, yüzlerce gösteri yapılıyor ve milyar dolarlık satışlara sahne oluyor.

HAVACILIK DÜNYASINDA BÜYÜK BİR YILDIZ KAYDI

-Katar havayolları, çok sık aralıklarla hep dünyanın en iyi havayolları sıralamasında birinci sıralarda yer alır. Bu gizemli, hızlı ve istikrarlı tırmanışın ardındaki adam Akbar Al Baker’dir. Havacılık dünyasının en inatçı, uçak imalatçılarının korkulu rüyası olan Al Baker geçtiğimiz günlerde istifa etti. 1997 yılında göreve geldikten bu yana şirketin başındaydı. Sadece Katar Havayolları değil, Doha Hamad Uluslararası Havalimanın da CEO’suydu.  Ülke turizminin de lider kadrosuydu. Dünyanın en modern havalimanlarından biri olan Doha Hamad Uluslararası Havalimanını inşaattan alıp kusursuz gerçekleşmesini sağlamıştı. İnşaatların devam ettiği günlerde, havalimanını gezerken karşılaştım. Her şeyi dikkatle izliyor, takıldığı detayların kusursuz olması için direktifler veriyordu.

Havayollarına aldığı bütün yeni uçaklar için özel danışmaları vardı. Titizlikle uçakları incelettirir, belirlenen hatalar için fabrikalarla hem kıran kırana pazarlık eder, hem de bir zararı olursa misli ile tahsil ederdi. Belki uçak fabrikaları Al Baker’den yaka silkiyorlardı ama bir taraftan da kusursuzluk için yaptığı çalışmalarda, davalık olsalar bile onun yanında yer alıyorlardı. Bu yüzden hem Airbus, hem Boeing Al Baker’a sistemin büyük müfettişi gözü ile bakıyorlardı. Ben de her zaman yeni çıkan uçaklarla ilgili olarak Al Baker’ın eleştirilerini dikkatle izledim. Sonuçta havacılık dünyasından gerçekten önemli bir yıldız kaydı. Sistemin inatçı, dikkatli, kontrol edici, yıkıcı değil yapıcı, huysuz gibi görünen çok bilgili, üstün zekalı bir lider artık dinlenmeye çekildi.

AKBAR AL BAKER’IN HİKÂYESİ

1962 yılında Hindistan’ın Mumbai kentinde doğan Akbar Al Baker Hindistan’ın Maharashtra kentindeki Panchgani tepelerinde kurulu yatılı okul olan St. Peter’s School’da okudu. Daha sonra Mumbai’ye taşındı ve Sydenham Ticaret ve Ekonomi Koleji’nden mezun oldu. Özel pilot lisansına da sahip oldu. Havacılık kariyerine Katar Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nde başladı. Ardından 1997’de Katar Havayolları’nın başına getirildi. O yıllarda Katar Havayolları, bölgedeki Saudia, Emirates, Gulf gibi şirketlerin yanında oldukça küçük ve bölgesel uçuşlar yapan bir havayoluydu. Filosunda sadece 4 uçak vardı. Al Baker’le şirket en modern uçaklara kavuştu, kabin içinde devrim niteliğinde değişiklikler yaptı ve şirketi sürekli kârlı tuttu. Katar’ın bugün 200’e yakın uçağı var ve 223 uçaklık da siparişi bulunuyor.

OVERTURE GÜN SAYIYOR

-ADİ uvertür anlamına gelse de iniş takımlarını yerden kestiğinde Concorde gibi süpersonik uçaktan sonra lider olacak. Saatte 2 bin kiometreden fazla hızı ile Boom imalatı Ovurture uçağı 5 rüzgâr tüneli testinin dışında yüzlerce simülasyonda da imalatçısını zora sokmadı. Amerika Los Angeles’da Boom Technology’nin Overture uçağı,  günümüz yolcu uçaklarından iki kat hızlı yolculuk yaparak, 65 ila 80 yolcu taşıyabilecek. 7500 km’den biraz fazla menzili olacak. Concorde’un  oğlu kabul edilen küçük yolcu uçağı ağırlıklı olarak süpersonik iş jeti yapısıyla da ilgi odağı olacak. İlk uçuşunu 2026 yılında yapması planlanan uçak Londra-New York arasının 3.5 saatte alacak. Ama sadece bu iki noktada değil, Tokyo-Seattle, Dubai-Heathrow, Los Angeles-Sydney, Sydney-Perth ve Miami-Madrid gibi ilginç hatlarda da karlı uçuşlar yapılabilecek. Elbette bu dört motorlu süpersonik uçuk Concorde tarihinden sonra bir devrim yaratmış olmayacak. Ama Concorde’a göre çok daha düşük uçuş maliyeti ile kolay kullanım için tercih edilecek. Bu uçak Concorde’un kaldığı yerden devamı olacak. Boom Supersonic CEO’su Blake Scholl Uvertür fabrikasının yapımının hızlandığını açıkladı. Tamamı Business sınıfı olacak uçak Concorde bilet fiyatlarının yarısından az bir fiyatla yolcu taşıyabileceği, çevreye zarar vermeyeceği açıklandı. Bazı havayolları bu uçaktan şimdiden sipariş ettiler ve hatta bazıları adı açıklanmasa da projeye ortak oldular. Peki uçağın fiyatı ne olacak? Bu kesin olarak bilinmiyor. Ama elbette 100 milyon doların bir hayli üstünde rakamlardan söz edildiği biliniyor. Uverture hidrojen  yakıtlı hipersonik uçaklar çıkıncaya kadar saltanatını sürdürecek.