Sabiha Gökçen tıkandı

Düşük maliyetli havayollarının ana merkezlerini ikincil havalimanlarına taşıması, yolcu sayılarının katlanarak artmasını sağlıyor. Bu yüzden uzun zamandır atıl durumda bekleyen Sabiha Gökçen Havalimanı, son yıllarda ciddi bir rüzgar yakaladı. 2004’te 260 bin yolcuyu 2005’te 1 milyon 20 bin yolcu izledi. Bu yıl ise sadece ilk beş ayda 710 bini iç, 217 bini de dış hat yolcusu Sabiha Gökçen’i kullandı.

GÖMLEK DAR GELİYOR

Ancak hızlı büyümeyle birlikte sorunlar da arka arkaya gelmeye başladı. Terminal ve altyapının yolcu trafiği dikkate alınmadan yapılmış olması nedeniyle havalimanı 3-4 uçak aynı anda indiğinde kilitleniyor.

Sabiha Gökçen, Türkiye’deki diğer meydanlardan farklı olarak, Devlet Hava Meydanları İşletmesi’ne değil, finansmanını sağlayan Savunma Sanayii Müsteşarlığı’na (SSM) bağlı. Yönetim, SSM’nin HEAŞ olarak adlandırılan şirket tarafından yapılıyor. HEAŞ, her türlü yatırımını havalimanı işletme tecrübesi bulunmayan SSM’ye sormak ve onayını almak zorunda. Meydan, özelleştirme sürecinde olduğu için sorunları çözecek yatırımlar SSM’ye takılıyor. Yatırım yapılamıyor, personel alınamıyor.

Havalimanının diğer birimleri polis ve gümrük ise hálá eskinin rehavet günlerini yaşıyor. Diğer havalimanlarında uygulanan bazı kurallar, Sabiha Gökçen’e geldiğinde birden "yasak" oluyor. Yolcunun rahatlığını artıracak, elbirliği ile çözülecek sorunlar çok başlılık nedeniyle düğümleniyor.

İHALEYE ÇIKILIYOR

Sabiha Gökçen’in halen yarısı iç hat trafiğine hizmet veren dış hatlar terminal binasının yenilenmesi için, önümüzdeki aylarda ihaleye çıkılması bekleniyor. Yıllık 10 milyon yolcu kapasiteli terminal, yap-işlet-devret modeliyle gerçekleştirilecek. Mevcut dış hatlar terminali ise tamamen Türkiye içi uçuşlarda kullanılacak. Yeni dış hatlar terminali, bittiğinde yolcu konforunu artıracak körük sistemine sahip olacak. Yeni terminalin 2008’de hizmete girmesi planlanıyor.

Halen Easyjet, Germanwings, Condor gibi düşük maliyetli havayollarının tercih ettiği Sabiha Gökçen’in ek yatırımlar ve yeni terminalle birlikte İstanbul’un hava trafiğinin rahatlatılmasında büyük katkı sağlanabileceğine dikkat çekiliyor. Türk Hava Yolları ve Pegasus dışında bazı şirketler de buradan iç hat seferi yapmak üzere çalışmalar yapıyor.

İŞTE SORUNLAR

BUNALTAN GÜVENLİK

Havalimanıyla ilgili sorunların başında güvenlik geliyor. HEAŞ’a bağlı özel güvenlik birimi, polisin kontrolünde çalışıyor. Normalde terminal girişinde uçağa gidişten daha az kapsamlı yapılması gereken güvenlik aramaları, emniyetin tutumuyla aşırı sıkılaştırılıyor. En hassas ayardaki manyetik kapı dedektörleri ile x-ray cihazları nedeniyle kemerler çıkartılıyor, bavullar didik ediliyor. Normalde Sivil Havacılığın hazırladığı güvenlik kurallarına göre terminal girişinde kemer çıkartılması gibi bir zorunluluk bulunmuyor.

Bu kadar sıkı aramaya bir de yetersiz sayıda x-ray ve personel eklendiğinde iç hat uçuşlarının yoğunlaştığı sabah ve akşam saatlerinde kuyruklar terminal dışına çıkıyor. Yolcular bazen 40-50 dakikaya kadar güvenlik sırasında beklemek zorunda kalıyor. Yolcunun kaybettiği her dakika, uçakların rötar yapmasına ve zincirleme tüm tarifenin altüst olmasına sebebiyet veriyor.

YER HİZMETLERİ AKSIYOR

Havalimanında handling yani yer hizmetleri, HEAŞ tarafından veriliyor. Aynı anda üç uçak geldiğinde yolcular bazen iç hatta uçtukları süre kadar bagajlarını bekleyebiliyor. Bu konuda çözüm için adım atan HEAŞ, 23 Haziran’da aldığı yönetim kurulu kararı ile 3.5 milyon dolarlık yatırım yapacak. "Keşke yaz sezonuna yetişse" denilen bu ekipman ne yazık ki en erken kış sezonunun başladığı kasım ayında gelecek.

DUTY FREE MAHKEMELİK

Dış hatlarda ise gümrüksüz satış (duty free) sorunu devam ediyor. Havalimanının kuruluş döneminde bu alandaki dükkanların işletimini alan Aksoylar şirketi ile HEAŞ anlaşamıyor. Dükkanlardaki mal yelpazesinin azlığı, demirperde dönemini hatırlatıyor. Aksoylar şirketini yükümlülüklerini yerine getirmediği için mahkemeye veren HEAŞ, davayı geçtiğimiz nisan ayında kazandı. Geçen yıl yapılan yeni ihaleyi kazanan Setur ise Aksoylar’ın temyize gitmesi nedeniyle halen beklemede.

Airbus İzmir’i sevdi

Avrupalı uçak imalatçısı Airbus ve Alman PFW şirketi, İzmir Serbest Bölge’de bulunan tesislerinin kapasitesini iki kat artırdı. Halen A320 serisi uçaklarda kullanılan yakıt tanklarının imalatını gerçekleştiren tesiste, yaklaşık 7.2 milyon dolarlık yatırımla uçaklarda kullanılan özel boruların imalatı da yapılacak. Tesiste 2 bin 600 değişik boru üretimi gerçekleştirilecek. İzmir’de yapılan yatırımdan oldukça memnun olduklarını belirten PFW-HS Genel Müdürü Juergen Viechrig, gelecek yıl bu kapasitenin kazanılmasıyla çalışan sayısının 51’den 70’e çıkacağını açıkladı. Airbus Tedarik Başkan Yardımcısı Peter Kloepfer ise İzmir’deki çalışmaların her geçen gün daha iyiye gittiğine dikkat çekerek Türkiye pazarına uzun soluklu baktıklarını, yerel mühendislik çalışmalarıyla işbirliğinin artarak süreceğini belirtti.

BA’dan bagaj devrimi

İngiliz Havayolları British Airways (BA), bagaj kilo limitleri ve bavul sayısına yeni bir bakış getirdi. 5 Temmuz’dan itibaren yolcular kabine en fazla 56 cm boyunda, 45 cm eninde ve 25 cm derinliğinde çanta ile bir el çantası veya diz üstü bilgisayar çantası alabilecek. Bu çantaların ağırlık limiti ise yolcunun çantayı yardım istemeden baş üstü dolaplarına koyabilmesi olacak. BA’nın 11 Ekim’den itibaren başlayacağı uygulamada, ayrıca 23 kilogramdan daha ağır çantalar kabul edilmeyecek. Yolcu, 23 kilodan fazla olan eşyasını ikinci bir bavula aktaracak. Toplam bavul sayısı ise kişi başı ikiyi geçmeyecek. Yolcular, bagaj ağırlık limitlerini geçtiğinde iç hatlarda 30, Avrupa uçuşlarında 60, kıtalararası uçuşlarda ise 120 pound ödeyecek. Yolcular bu ücretleri Türkiye çıkışında YTL, dolar veya Euro olarak da ödeyebilecek. İsteyen yolcular fazla bagaj taleplerini BA’nın sitesinden yapıp yüzde 20 indirim alabilecek.

222’nci Filo Kongo yolunda

Türkiye, TBMM’nin onayladığı tezkere ile Kongo’daki barış gücünde görev yapmak üzere C-130 tipi nakliye uçağı gönderiyor. Birleşmiş Milletler’in isteğiyle Kongo’daki ilk demokratik seçimlerde güvenliği sağlamak üzere oluşturulacak uluslararası güce, 222’nci Filo Komutanlığı’ndan 15 kişilik uçuş ekibiyle bir C-130 tipi uçak katılıyor. Ayrıca uluslararası güçte görev yapmak üzere iki subayımız da görevlendirildi.

C-130 uçaklarını 1964’ten bu yana kullanan 222’nci Filo’nun başarıyla tamamladığı çok sayıda uluslararası görevi bulunuyor. Bunlar arasında Somali, Afganistan, Bosna gibi barış görevlerinin yanı sıra dünyanın dört bir tarafındaki doğal afetlere yardım taşıma da var.

Yangın söndürmede de kullanılabilen dört motorlu C-130 nakliye uçakları, 10 saat havada kalabiliyor. Uçak yaklaşık 20 ton kargo veya 92 yolcu taşıyabiliyor. Tolga ÖZBEK

Cessna’dan yeni uçak

Ünlü Amerikan uçak imalatçısı Cessna, pervaneli, iki kişilik bir uçak yapmak üzere çalışmalara başladığını açıkladı. Önümüzdeki ay Oskosh’ta yapılacak AirVenture şenliğine yetiştirilecek uçağın 660 kilogram ağırlında ve saatteki hızının 200 kilometre olması planlanıyor. Uçuş okullarının büyük ilgi göstermesi planlanan uçağın 2007’nin ilk aylarında uçması planlanıyor.

Temmuz fırsatları

İngiliz Havayolları British Airways, esnek fiyat uygulaması ile yolcuların ekonomi sınıfı, vergiler hariç tek yön 95 Euro’dan başlayan fiyatlarla bilet almalarını sağlıyor.

Air France, 20 Temmuz’a kadar Paris’e ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş 219 Euro’dan başlayan fiyatlar sunuyor.

KLM, 3 Temmuz’dan itibaren Amsterdam-İstanbul arasında günlük uçuş sayısını 26 Ağustos’a kadar üçe çıkartıyor. Havayolu ayrıca ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş Amsterdam’a 131, Londra ve Barcelona’ya 159, Washington’a 307, New York’a da 310 Euro’dan başlayan fiyatlar sunuyor.

Dubai’nin gelenekselleşen ve 1 Eylül’e kadar sürecek "Yaz Şenliği"nin ana taşıyıcısı Emirates Havayolları, uygun imkanlarla seyahat imkanı sunuyor. Geçen yıl 1.5 milyon kişi tarafından gezilen şenlik boyunca alışveriş merkezleri özel indirimler yapıyor.

Pegasus Havayolları, haftanın dört günü İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan Nevşehir’e uçmaya başladı. Fiyatlar tek yön 65 YTL’den başlıyor.

Atlasjet, geçen yaz sezonunda büyük ilgi gören İstanbul-Mykonos seferlerine yeniden başladı. Uçuşlar her perşembe ve pazar, karşılıklı yapılacak. İstanbul-İzmir seferlerini günlük altıya çıkartan havayolu şirketi, İzmir Adnan Menderes Havalimanı’ndan Kıbrıs Ercan ve Adana’ya da tarifeli uçuyor. Şirket, büyük ilgi gören İstanbul-Şanlıurfa seferlerini de haftalık altı uçuşa çıkardı.

Kokpit talihlileri

Kanal D’de sezon finalini 11 Haziran’da yapan Kokpit programının talihlileri Noter huzurunda yapılan çekilişle belli oldu. THY’den Londra biletini İstanbul’dan Pınar Özsoy kazanırken yedek talihli ise Ankara’dan Deniz Cevher oldu. Dassault Falcon 7X iş jeti maketini Bilecik’ten Ersin Başaran, Atlasjet maketini Sivas’tan Adem Özdemir, Airbus kol saatini de Muğla’dan Doğa Duman kazandı.