Havayolları, imalatçılardan uçak kabinlerini konforu düşürmeden maksimum yolcu alacak şekilde tasarlamasını istiyor.
Alışılmış kabin görünümünü tamamen değiştirecek bu yaklaşımlar, havacılık otoritelerinin vereceği karar sonrasında uygulanmaya başlanacak.
Avrupa’nın en büyük düşük maliyetli havayolu şirketi Ryanair’in patronu Micheal O’Leary’nin “ayakta yolcu taşıyabiliriz” sözleriyle başlayan tartışma, kabin tasarımlarında yeni bir dönem açıyor. Havayolları, imalatçılardan daha fazla yolcu alabilecekleri, farklı dizaynlar istiyor. Uzun menzilde ise Malezyalı Air Asia X Havayolları, tek katlı uçaklarda iki katlı ranza konseptinde koltuklara geçiyor.
RANZA KOLTUKLAR
Ekonomik krizle birlikte son bir yılda verilen uçak siparişlerinde havayolları uçak tiplerini büyütüyor. Tek koridorlu uçaklarda talep Boeing 737-900, Airbus A321 gibi yüksek kapasiteli uçaklara kayıyor. Boeing, yeni modeli 787’de, havayollarının çoğunun ekonomi sınıfında her sırada 8 yerine 9 koltuklu konseptin tercih edildiğine dikkat çekiyor. Gökyüzünün en büyük yolcu uçağı Airbus A380’de ise havayolları tek sınıfta 850 yolcu taşıyabilen modeline eskiye oranla daha sıcak bakıyor.
Air Asia X Havayolları, Airbus’a uzun menzilli A350XWB uçağı siparişi verirken çok özel bir tasarım istedi. Uzun menzilde düşük maliyetli operasyon yapan havayolu, “ranza koltuk” tasarımı ile tek katlı uçağı iki katlı hale getirecek. Ortaya çıkacak yeni alanla business class’ta tüm koltuklar 180 derece yatacak:
Koltuklar ikili olarak planlandı. Yolcuya daha fazla özel alan vermek için ikili koltuklar özel separatörlerle ayrıldı. Yolcu üste yanda bulunan merdiven yardımıyla çıkacak. Rahat iniş-çıkış için merdiven tasarımında ergonomiye önem verildi. Her koltuk 180 derece yatacak. Böylece koltuklar 190 santimetrelik yatak haline gelecek. Pencere sadece alt katta bulunacak. Uçaktaki tüm eğlence sistemi kablosuz olacak. Her koltuğun önünde 35 santimetrelik ekran yer alacak. Aslında bu tasarım 1940’ların sonunda kullanılan pervaneli Constellation yolcu uçaklarında denenmişti. Jetlere geçişle birlikte bu konseptten vazgeçilmişti.
İLGİNÇ ARAŞTIRMA SONUCU
Ryanair’in yaptığı araştırmaya göre 120 bin kişiden yüzde 66’sı, biletlerin ücretsiz olması koşuluyla 1 saatlik yolculuğu ayakta yapmaya sıcak bakıyor. Çin’de yeni kurulan Spring Havayolları ise A320 uçakları için Airbus’tan yolcuların ayakta durabileceği bir tasarım istedi.
Üzerinde çalışılan dizayn, metrolarda vagonlarında kullanılan ve ayakta dururken yaslanılan koltuklara benziyor. Uçuş emniyetinin sağlanması için koltuk kolları, kemer bulunacak.
Ayrıca yolcunun herhangi bir kaza durumunda savrulmasını engellemek amacıyla omuzlarını tutacak bir kol da yerleştirilecek. Benzer tasarım lunaparklarda “roller coaster” gibi araçlarda da kullanılıyor. Yolcu koltuğa oturduktan sonra bu kolu indirecek. Uçağın inişi-kalkışı sırasında baş ve omuzların emniyetini sağlayan kollar kesinlikle aşağıda olacak. Yolcunun ayakta durur gibi uçacağı bu koltukların aralıkları 63.5 santimetre olarak planlandı. Normalde tek koridorlu uçakların koltuk aralıkları ortalama 30 inch yani 76.2 santimetre.
Bu koltukların 1-1,5 saat uçuşlarda kullanılması ve çok ucuza satılması planlanıyor. Ancak yaşlı, özürlü, bebekli ve çocuk yolculara kurallar gereği bu koltuklar verilmeyecek.
YENİ KURALLAR YOLDA
Uçakta yapılacak en basit değişiklik için havacılık otoritelerinin özel izni gerekiyor. Daha tasarım aşamasında başlayan çalışmalar yıllar sürüyor. Her aşama otoritelerin onayından geçiyor. Bu nedenle ayakta yolcu veya ranza koltuk konseptinin en yakın 4-5 yıl içinde kabinlere uygulanabileceği tahmin ediliyor.