Pilotsuz gelecek yaklaşıyor

İnsansız hava araçları çoktan gerçek oldu. Daha çok askeri amaçlı kullanılan İHA gibi küçük uçakların yerini şimdi kargo ve yolcu uçakları almaya başlıyor. Airbus ve Boeing gibi uçak sanayinin devleri de bu konuda ciddi yol alsalar da Xwing şirketi uzun bir yol aldı. Kendi kendine uçan otonom Cessna Grand Caravan 208B uçağını Xwing 13 Şubat 2021’den bu yana defalarca uçurdu. Hedeflenen havalimanlarına gönderdi. Sonra kaldırıp geri çağırdı. Her seferinde istenen rotadan hiçbir sapma yapmadı. Kusursuz inişler gerçekleştirildi.

SADECE İZLEDİ

Uçakta hiçbir şeye müdahale etmeyen bir pilot vardı. Ama yolcu gibi kokpitteki koltukta oturdu ve sadece olup bitenleri izledi. Yapılan yorumlar bu uçağın daha doğrusu uçağı yöneten sistemin havacılıkta devrim yaratacağı, havacılık şirketlerinin pilot ihtiyacına son vereceği ağırlık kazandı. Havacılık kazalarının yüzde 95’den fazlası yıllardır insan hatalarından kaynaklanan olaylar yüzünden meydana geliyor. Pilotaj hataları bu yüzdeyi en yükseklere çıkarıyor. Xwing şirketinin amiral gemisi uçağı olan Cessna Grand Caravan 208B uçağı ile havacılıkta bir devrim yaratıldığı konusunda herkes hemfikir oldu. 14 yolcu kapasiteli uçak kargo için de kullanılıyor. Ayrıca tekerlerinin, yani iniş takımlarına yerine bağlanan flood’lar sayesinde denizlere ve göllere de inebiliyor.

Sistemin tepe ismi Marc Pietta, “Pilotun tek yapması gereken uçak hareket ederken, taksi yaparken, havalanırken, uçarken ve inip taksi yaparken, kendi kendine motorunu kapatırken arkasına yaslanıp izlemekti. Ekibimiz tamamı yedekli veri bağlantıları aracılığıyla görev kontrol merkezimizden denetlenen uçuş operasyonlarını sorunsuz şekilde entegre etmek için otomatik uçuş sistemimizi genişletme ve iyileştirmede önemli ilerlemeler kaydettiler” dedi. Xwing, dünya çapındaki salgın hava taşımacılığına 800 pound ağırlığında kişisel koruyucu ekipman taşıyan ve kalkıştan inişe kadar otonom olarak gerçekleştirilen Arizona’daki Navajo Nation’a kargo uçuşlarıyla katıldı.

MALİYET TASARRUFU

Cessna Caravan... Uçak tek motorlu. Pratt& Whitney PT6A-11A motoru ile güçlendirilen motoruyla yaklaşık 1000 deniz mili uçabilyor. Koşullar izin verdiğinde San Fransisko’dan Los Angeles, Salt Lake City, Phonix, Seattle ve hatta Denver’a kadar aktarmasız gidiyor. 14 yolcu taşıyabilen bu uçaklar dev kargo taşıyıcıları FedEx Express gibi şirketler tarafından da kullanılıyor. Xwing, pilot eğitimi ve maaşlarından geceleme masraflarına kadar her şeyi içeren bir uçak operatörü için maliyet tasarrufunun yüzde 20-30 aralığında olabileceğini tahmin ediyor. Öte yandan Xwing, 55 milyon dolarlık toplam fon artışını açıkladı ve Obvious Ventures’tan Andrew Beebe ve AirFinance’tan Kirsten Bartok gibi risk sermayedarları tarafından otonom havacılık alanındaki liderlerden biri olarak tanımlandı. Şirket, Mayıs 2020’ye kadar gizli olarak faaliyet gösteriyordu.

AVRUPA HAVA SAHASINDA BİR TÜRK İMZASI

İsmail Hakkı Polat... Aslında İTÜ mezunu bir inşaat mühendisi. Ama çok yıllar önce Amerika’da Boston’da çalışırken tesadüfler onu havacılığın içine çekmiş. Elbette merakları bu işi hızlandırmış. Boston Logan Havalimanı’nın hava tarafının ek inşaatında görev almış. Çaylak mühendisler ekibindeyken birden dikkat çekince sorumluluk omuzlarına yüklenmiş. İş inşaatla başlamış ama sonra işin elektronik tarafına, tasarıma doğru yol almış. 10 yılı Amerika’da son 12 yılı da Afrika’da geçmiş. Kerkük Havalimanı’nda Erbil’e ve başka yerlere de gitmiş. Elektronik alt yapıların kurulması, işin performansının şekillenmesine kadar giden yolda önemli adımlar atmış. Sonunda İstanbul Havalimanı tarafından keşfedilince gelip büyük projenin ekibine katılmış. Şimdi havalimanı planlamadan sorumlu genel müdür yardımcısı olarak çalışıyor.

RAHAT DURMAZLAR

Bu tip adamlar rahat durmazlar. İşin kalıbının içinde uluslararası oluşumlara da bağlanmış. Avrupa Hava Sahası’nı yöneten 41 ülkenin üye olduğu Eurocontrol sistemine katılmış. Öyle istedi diye değil. Ciddi bir seçimden sonra Avrupa Hava Ulaşım Performans Değerlendirme Komisyonu’na atanmış 7 kişiden biri artık. Avrupa Hava Sahası’nda güvenle uçuşun büyük organizatörü Eurocontrol. Bizim orada çok tanınan efsane bir gücümüz var. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden Haydar Yalçın. Çok tanınan çok bilinen, çok danışılan bir isim. Şimdi işin performans değerlendirme tarafında da İsmail Hakkı Polat yer alıyor. İGA CEO’su Kadri Samsunlu bu işin arkasında sıkı durmuş. İmkanları seferber etmiş. Ve bizdeki birçok yeni sistem Eurocontrol’ün de dikkatini daha fazla çekmiş.

HER ŞEY PERFORMANS

Avrupa hava sahasından geçen bir uçağın, hava trafik kontrolörlerinin çalışmasından üst geçiş denilen üstünden geçilen Eurocontrol kaplama sahasındaki ülkelere verilecek paralara kadar geniş bir değerlendirme yapan bu komisyon için İsmail Hakkı Polat şöyle diyor: “Temel hedef güçlü, şeffaf ve bağımsız performans incelemesi yoluyla Avrupa Hava Trafik Yönetim Sistemi’nin etkili bir şekilde sürekliliğinin sağlanması. Komisyonumuz dikkat gerektiren alanlara vurgu yaparak ATM performansının iyileşmesini amaçlıyor. Performans inceleme biriminin desteğiyle yıllık olarak maliyet etkinliği ve üretkenliğini analiz edilerek karşılaştırılması sayesinde doğru sonuçlar elde edilmesi sağlanıyor. PRC hava trafik yönetimi, güvenlik veya ekonomik düzenleme alanlarında bağımsızlık, yetenek yeterlilik, deneyim ve mesleki itibar gibi çeşitli özelliklere haiz 7 üyeden oluşuyor.”

Gökyüzündeki önemli ve çok yoğun hava sahasındaki güvenliğimiz için önemli olan araştırmaların değerlendirmesinde artık biz den biri var. 44 yaşında evli, iki çocuk babası Polat. Resmen ilk toplantısı eylül ayında yapılacak. Ama şimdiden 8-10 saatlik uzaktan toplantılara katılıyor. Üyelere sorduğu soruların çoğu sorulmamış sorular oluyor.

Derdi öne çıkmak değil. Derdi daha güvenli bir hava sahası kontrolü... Bizim uçaklarda daha güvenli yolculuğumuz için elinden geleni yapmak…

KATAR HAVAYOLLARI BUSINESS’DA SUIT YARATTI

Katar Hava Yolları teslim aldığı yeni Boeing 787-9 Dreamliner uçağı ile kabinde büyük bir sürpriz yaptı. Yeni Business Class Suite, tam mahremiyet sağlayan sürgülü kapılar, kablosuz mobil cihaz şarjı ve 79 inç tamamen yatan koltuklar ile donatıldı.



Yani business sınıfında koltuğa oturduğunuzda suit’inizin kapısını çekiyorsunuz ve artık sizi kimse rahatsız edemiyor. Koridora açılan bu kapılar sayesinde sanki özel jetle uçuyormuş hissini yaşıyorsunuz. Balık sırtı tasarımı ile kabinde 1-2- 1 şeklinde sıralanan koltukların önünde koca bir ekranınız var. Qatar Airways, merakla beklenen yeni Business Class Suite’i içeren Boeing 787-9 Dreamliner yolcu uçağını, Avrupa ve Asya’ya yapılacak bir dizi önemli rotada sefere çıkarıyor. Bu seferlerin ilki 25 Haziran’da Doha-Milano uçuşuyla gerçekleşmiş oldu. Doha’dan Atina, Barselona, Dammam, Karaçi, Kuala Lumpur, Madrid ve Milano’ya hizmet vermesi planlanan ultra-modern uçak, 30 Business Class Suite ve 281 Ekonomi sınıfı olmak üzere toplam 311 koltuk yolcu kapasitesine sahip. Şirketin CEO’su Akbar Al Baker: “Tüm uçuşlarımızda 5 yıldızlı mükemmellik standartlarını ve Katar misafirperverliğini gözler önüne sererken, yeni Business Class Suite ile, bizlerle seyahat eden premium yolculara, pandemi sırasında daha da önem kazanan bir endüstri olarak benzersiz bir özel deneyim yaşatacak standartları belirliyoruz” diye konuştu.