Paris krizi bitirdi

Rekor sayıda katılımın olduğu dünyanın en büyük havacılık fuarı, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 41 ülkeden 1900 şirketi ve 213 uçağı ağırladı.

Sektörde yüzler gülerken bir hafta boyunca havacıları Paris’e toplayan fuar kapılarını bugün kapatıyor. Paris’in hem hava hem de karayolu trafiğini felç eden fuarda ziyaretçi sayısının bugünle birlikte 250 bini aşacağı tahmin ediliyor. Özel iş jetlerinin kullandığı Le Bourget Havalimanı’nda yapılan Paris Air Show’un sektörde ayrı bir yeri bulunuyor. Yeni uçaklar ve özel teknolojiler ilk defa Paris’te podyuma çıkıyor.

FUARIN YILDIZI

Bu yılki fuarın yıldızı Airbus’ın dev yolcu uçağı A380’di. Her gün saat 12.30’da başlayan A380’in gösteri uçuşu sırasında fuarda hayat durdu. İri gövdesinden beklenmeyen kıvraklıkta, çok sessiz uçan A380 herkesi büyüledi. Uçağın yeni Airbus renklerine sahip maketleri fuarın daha ikinci gününde tükendi. Airbus, Paris’e A380’in küçük kardeşi 370 koltuklu A340-600 modelini de getirmişti.

Boeing, Amerikan katılımcıları arasında en aktif olanıydı. Dünyanın en uzun menzilli uçağı 777-200LR, 747-400 Jumbo Jet’in kargo modeli ile askeri tanker uçak haline getirilen 767-300, statik sergide ziyaretçilerle buluştu. Askeri nakliye uçağı C-17, Boeing’in gösterideki en büyük kuşuydu. Henüz tasarım aşamasında olan Boeing 787 ve Airbus A350, yoğun tanıtım kampanyaları ve aldıkları siparişlerle en az diğer uçaklar kadar sükse yaptı. Satışı 300’e yaklaşan 787’den sonra A350 de sipariş defterini ilk müşteri Katar Havayolları ile açtı.

Bölgesel uçakta Brezilyalı Embraer ve Kanadalı Bombardier en yeni modellerle Paris’teydi. Embraer 145 ile 170/190 serisinden 118 koltuklu 195 modelini Paris’e getirmişti. Bombardier ise CRJ 700/900 ve pervaneli Dash 8 Q400’ünü tanıttı. Kanadalı imalatçının yeni nesil C Series modeli mock-up yani birebir kabin kesitiyle ilk defa havayollarıyla buluştu. Rakiplerinden yaklaşık 1800 kilometre uzağa uçabilecek C Series, kanattan motorları, geniş gövdesi ile 2009’da hizmete girecek.

EV SAHİBİ FALCON 7X

İş jetlerinde Dassault ev sahibi olmanın avantajını iyi kullandı. Falcon serisinin 900EX ve 2000EX modellerinin yanı sıra 7X ilk defa Paris’e merhaba dedi.

Fuarın ilk gününde uçuş kabiliyetini yaptığı hareketlerle ispatlayan Falcon 7X gelecek yıl İstanbul’daki Airex Fuarı’na da katılacak. Falcon 7X’in 3 numaralı prototip test uçağı Türkiye pazarında yeni müşteriler arayacak. Bombardier, Global 5000, Challenger 350 ve Learjet serisiyle tam kadro Paris’teydi. Ulaşımda kara-hava ve denizde imalata devam eden Bombardier, gelecek yıl Learjet adını verdiği kol saatiyle iddialı geliyor. Saatlerin fiyatı 1500-3500 dolar arasında değişecek.

Cessna fuara katılmazken Gulfstream ise ilk defa G450 ve 550 modelleriyle boy gösterdi. Alman pervaneli uçak imalatçısı Grob, jet uçağının mock-up ve birebir modeliyle hafif sınıf pazarına giriyor. Yüksek kabinli uçak, kısa ve yarı hazırlanmış pistlerden kalkabilecek. Gelecek ay uçacak Grob SP Utality’nin teslimatları 2007’de başlayacak.

Fuarın bir başka ilginç uçağı ise orman yangınlarıyla mücadele etmek için tasarlanan DC10’du. Üç motorlu dev yolcu uçağının gövde altına konulan özel tankla 31,5 ton kimyasal, 8 saniye atılabiliyor. Eski DC10’ların Amerika’da orman yangınlarında kullanılması planlanıyor.
Tolga ÖZBEK - PARİS

Türk şirketlerinden 450 milyon dolarlık anlaşma

Paris’e katılım sayısında bu yıl Türk şirketleri rekor kırdı. Ortaklık ve imalat konusundaki yaklaşık 450 milyon dolarlık anlaşma imzalandı. Türk Hava Yolları, TAI, TEI, MNG Teknik, Kale Kalıp, Alp Havacılık, Eskişehir Jant Sanayi Paris’in Türk katılımcıları oldu.

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ve Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül fuarı gezdi ve imalatçılardan bilgi aldı. Bakan Yıldırım Airbus A380’in kabinini ilgiyle inceledi. İlk test uçuşunu yapan Kaptan Pilot Claude Lelaie, Yıldırım’ın sorularını yanıtlayarak kabindeki test sistemlerini anlattı.

THY gerek HABOM gerekse de uçak alım çalışmalarıyla fuarın gözdelerindendi. Dünya havacılık sektöründe konuşulan bir başka konu da TAV’ın İstanbul Atatürk Havalimanı’nı 3 milyar dolar ödeyerek kiralamasıydı. THY Yönetim Kurulu Başkanı Candan Karlıtekin, Genel Müdür Temel Kotil, Yönetim Kurulu Üyesi Atilla Öksüz, Genel Müdür Yardımcısı İsmail Demir, orta ve uzun menzilde yeni modelleri inceledi. THY standında tanıtım ağırlığını teknik bakım hizmetlerine verilmişti. Paris’ten memnun kalan THY, Dubai ve diğer bakım fuarlarına da katılmayı hedefliyor.

Fly Havayolları Embraer ile 3 adet ikinci el ERJ145 serisi almak üzere anlaşma imzaladı. 47 koltuklu uçaklar iç hatlarda yolcunun az olduğu noktalar arasında uçacak. Ayrıca Trabzon-Antalya gibi çapraz hatlarda da ERJ145’ler uçacak.

Geniş koltuk aralığına sahip uçaklarda bu uçuşlarda sıcak ikram ve içki servisi de planlanıyor. Uçakların özellikle doğu meydanlarında zorlanmaması için motor itiş güçleri yükseltilecek. İlk uçak temmuz ayında teslim edilecek.

Uzun süredir tüm havacılık fuarlarına katılan MNG Teknik, Antalya’da yapacağı yatırımlarıyla büyüyor. Biri boyama diğeri de bakım amaçlı iki hangar inşa edecek şirket, Antalya’daki özel havayollarının yanı sıra bölge ülkelerine hizmet verecek.

FUARIN ‘ENLERİ’

Paris’teki en büyük uçak Airbus’ın 555 koltuklu, iki katlı A380’iydi. A380’in gösteri uçuşu sırasında fuarda hayat durdu.

En uzun menzilli yolcu uçağı Boeing 777-200LR’dı. İlk Atlantik ötesi uçuşunu Paris’e yapan uçak tam 17 bin 445 kilometre menziliyle dünyadaki her noktaya duraksız sefer yapacak. Test aşamasındaki uçak hizmete gelecek yıl girecek.

Fuarın satış yıldızı Hintliler oldu. Geçtiğimiz aylarda arka arkaya kurulan Hintli düşük maliyetli havayolları verdiği büyük siparişler dikkat çekti. A380’den 787’ye verilen siparişler pazarı canlandırdı.

Fuarın en yeni uçakları A380 ve 777-200LR’ın dışında bölgesel yolcu uçağı Embraer 195, Dassault’un yeni iş jeti Falcon 7X’di. Askeri pazarın yenileri ise Boeing’in tanker haline getirilen 767-300’ü ile İtalyan Aermacchi’nin M346 eğitim uçaklarıydı.

AIREX HIZLA BÜYÜYOR

Avrasya’nın en büyük sivil havacılık fuarı olan Airex’in organizatörü Mint Fuarcılık, Paris’te 2006 için imalatçılarla kontrat imzaladı. Gelecek yıl 8-11 Haziran tarihleri arasında İstanbul Atatürk Havalimanı’nda yapılacak fuarda şimdiden Airbus, Boeing, Dassault, Bombardier, Gulfstream, Piaggio, CFMI ile anlaşma imzaladıklarını belirten Yönetim Kurulu Başkanı Feyzan Erel, ‘Ulaştırma Bakanlığı’nın büyük destek verdiği Airex on yaşına bastı. Fuarın bölgedeki ağırlığı her geçen yıl artıyor’ diye konuştu. Mint Fuarcılık, Kuzey Amerika’daki tüm havacılık şirketlerinin uluslar arası fuarlara katılımını sağlayan Kallman şirketiyle de pazarlama faaliyetlerinde anlaşma imzaladı. Airex’e ciddi güç katacak bu ortaklıkla fuarın tüm Kuzey Amerika satışı Kallman tarafından yapılacak.

JSF’te yerli imalat

Askeri havacılığın en büyük projesi olan F-35’te Türk şirketleri imzaladıkları anlaşmalarla imalat ve tasarımdan pay alacak. Türk Hava Kuvvetleri, F-16’ların yerine gelecek 15 yılda 120 adet F-35 almayı planlanıyor. Uçağın orta gövdesinden sorumlu Northrop Grumman, TAI ile 100 milyon dolarlık anlaşma yaptı. Kompozit parça tasarım ve imalatı gerçekleştirecek TAI, yatırımlarına da hız verdi. Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Peker Günal, dünyada sadece üç fabrikada olan 5.5 milyon dolarlık özel gövde imalat tezgahı ile yatırımlarını devam ettireceklerini söyledi. Tasarım bölümünü de güçlendiren TAI, başta eğitim uçağı olmak üzere kendi dizaynı ürünleriyle dünya pazarından pay almak istiyor. Eskişehir merkezli Alp Havacılık ve Kale Kalıp da JSF’in motorlarını imal eden Pratt&Whitney ile anlaşma yaptı. Savunma Sanayii Müsteşarı Murat Bayar’ın (sol başta) da katıldığı imza töreninde hassas döküm konusunda uzmanlaşan iki şirket, uluslararası projelerle büyümeyi hedefliyor.

TEI günde 3 vardiya çalışıyor

Eskişehir merkezli Türk Motor Sanayii TEI, uzun yıllardır başarıyla sürdürdüğü parça imalat çalışmalarında tasarıma doğru geçiş yapıyor. Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Okan, General Electric (GE) ile hızla büyüdüklerine dikkat çekerek fabrikanın günde üç vardiya çalıştığını söyledi. JSF Projesi’nde GE ile ortak eğitim anlaşması imzalayan TEI’nin mühendisleri ABD’de eğitilecek.

HABOM Sabiha Gökçen’i uçuracak

İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nda faaliyete geçecek THY-Singapur ortaklığındaki HABOM (Havacılık Bakım Onarım ve Modifikasyon Merkezi) Türkiye’nin son yıllardaki en önemli havacılık yatırımı olacak.

Bağımsız bir şirket yapısıyla HABOM, bölgedeki havayollarına uçak, motor ve avionik bakımlarının yanı sıra eğitim imkanları da sunacak.

Yaklaşık 300 milyon dolarlık projede ilk etapta 2, ilerleyen 10 yılda da 5 bin kişiye iş imkanı sağlanacak. Singapurlu ST Aero şirketinin ilk defa bölgede THY ile ortak girdiği yatırımın ikinci hedefi Avrupa’daki düşük maliyetli havayollarına hizmet vermek. THY merkezin tam kapasiteye ulaşmasıyla yılda 1 milyar dolar gelir bekliyor. Projeye Boeing ve Airbus’la birlikte motor imalatçıları General Electric, CFMI, IAE, Rolls Royce ve aviyonik imalatçıları da destek veriyor.

Dünyanın en büyük uçak bakım şirketlerinden biri olan ST Aero’da 5 bini mühendis toplam 12 bin kişi çalışıyor.