Uğur Cebeci: Kokpit

Uğur CEBECİ

Uçak biletinizin neresinde ne var?

Haziran ayıyla birlikte tatil mevsimine girdik. Şimdiden tatil planları yapıldı, yolculuk rotaları belirlendi. Belki de tatil yerine uçakla gideceksiniz. Peki biletiniz üzerinde ne yazıyor, biliyor musunuz? Türk Hava Yolları ATB yani Otomatik Biletleme Bording Pass (Automatic Ticketing Boarding Pass) sistemine geçiyor. Özel kartonlar üzerine manyetik alana işlenmiş bilgilere sahip biletlerin taklit edilmesi çok zor. ATB'ler halen kullanılan karbon kağıtlı sayfalardan yani kuponlardan oluşan klasik biletin yerini alacak.

ATB SİSTEMİ

THY yaklaşık 2 yıldır ATB sistemine geçmek üzere çalışmalar yapıyor. Bu konuda İngiliz Havayolları British Airways'in (BA) kullandığı ATB sistemi incelendi. THY'nin ATB sistemi buna göre şekillendirildi. Elektronik Bilgi İşlem (EBİ) ve Pazarlama Başkanlıkları'nın sürdürdüğü çalışmalarda diğer büyük havayolu şirketleri tarafından kullanılan ATB sistemine en kısa zamanda geçilmesi planlanıyor.

NASIL ÇALIŞIYOR

Normal biletlerden farklı olan bu bilet sistemi ile tüm bilgiler biletin arkasında bulunan özel manyetik alanda yer alacak. Normalde THY ve bilet satış acentaları TAT adı verilen, karbonlu kuponlar yani sayfalar içeren biletleri kullanıyorlar. Klasik biletler check-in sırasında koparılan uçuş kuponu bir karton içine konularak boarding pass haline geliyor. Kırmızı karbon çoğu zaman yolcunun cebini, elini boyuyor. Ya da bilet bir zarfa konulduğunda, zarf üzeri yazılırken yazılanlar aynen bilete geçiyor ve bileti kullanılmaz hale bile getirebiliyor. Yeni biletlerde böyle bir sorun olmayacağı gibi, seyahatle ilgili çok sayıda bilgi de yer alacak.

ATB tipi biletler muhasebe, acenta, uçuş ve yolcu kuponlarından oluşuyor. Muhasebe ve acenta kuponu bileti düzenleyen bilet satış ofisi veya acenta tarafından alınıyor. Uçuş kuponları ise yolcu tarafından uçuşun gidiş/dönüş ayakları için kullanılıyor. Uçuş için kullanılan kopyaların boarding pass adı verilen parçası ayrılabiliyor. Buraya check-in işlemleri sırasında boarding zamanı, hangi körükten binileceği gibi bilgiler işleniyor. Bu parçada yolcu uçağa binmeden önce yer hizmetleri görevlisine veriyor. Yolcu kuponu adından da anlaşılacağı gibi yolcuda kalıyor.

MANYETİK ALAN

ATB tipi biletlerin en büyük özelliği kopyalanmasının çok zor olmasının yanında uçuş bilgileri ve seyahat ücreti bilgilerinin işlenebilmesi. Normal karbon kopyalı biletlerde ise böyle bir özellik bulunmuyor. Check-in kontuarındaki görevli bilgileri ekranında görüyor. Bu tip biletler özel yazıcılarda hazırlanıyor. Yazıcı bilgileri kartonun üzerine işlerken bir yandan da manyetik bilgileri de özel alana yüklüyor. ATB sistemine acentaların geçmesi için bu yazıcılardan satın alması gerekiyor.

E-TICKET

Kuşkusuz gelişen teknolojiler biletlerde de büyük değişikliklere neden oluyor. Yaklaşık 4 yıldır kullanılan ATB'lerin yerini alacak bilet türü ise elektronik bilet yani e-ticket. Bu tip bilette tüm kayıtlar bilgisayarda tutuluyor. Size sadece tek nüsha o bileti aldığınıza dair küçük bir kağıt veriliyor. Havalimanına geldiğinizde rezervasyon kodunuzu yani PNR (Passenger Name Record-Yolcu İsim Bilgisi) verdiğinizde hemen işlemleriniz kısa sürede tamamlanıyor. Ancak henüz az sayıda büyük bir kaç havayolu şirketinin sunabildiği bu tip biletleme sistemi için çok iyi bir altyapı oluşturulması gerekiyor.

BİLETİNİZİ KAYBETMEYİN

Her ne kadar ATB sistemine geçilse de biletinizi kaybetmeyin. Biletinizi kaybetmeniz durumunda yeniden ödeme yaparak yeni bir bilet almak zorunda kalabilirsiniz. Daha sonra havayoluna başvurarak ödediğiniz parayı geri almanız mümkün. Ancak bu işlem oldukça uzun sürüyor. Kimi zaman bu süre 6 aya kadar uzayabiliyor. Çünkü havayolu açısından kaybedildiği iddia edilen biletin tekrar kullanım riski bulunuyor. ATB biletin bu açıdan avantajı bulunuyor. Ama yine de unutmayın; satın aldığınız biletin bir fotokopisini yanınızda bulundurun. Eğer biletinizi kaybederseniz, işlemleriniz çok daha hızlı tamamlanacaktır. Bu dert tüm havayollarının e-ticket'a geçmesi ile sona erecek. Çünkü tüm kayıtlar bilgisayarda tutulacak ve kaybolma riski ortadan kalkacak.

Türkiye Model Uçak Şampiyonası

İstanbul Model Uçak Kulübü (İMUK) tarafından düzenlenecek Türkiye Model Uçak Şampiyonası (TMUŞ) 28 Haziran - 1 Temmuz tarihleri arasında Durusu Park İşletmeleri'nden gerçekleştiriliyor. Bu yıl 33'üncüsü yapılacak şampiyona ilk defa Türk Hava Kurumu dışında İMUK tarafından organize edilecek.

Modelciliği sevdirmek ve tanıtmayı amaçlayan yarışmanın 2 bin 500 kişi tarafından ziyaret edilmesi bekleniyor. Şampiyona boyunca İstanbul'da 4 ayrı merkezden Durusu Park bölgesine ücretsiz otobüs seferleri yapılacak. TMUŞ, F3A Akrobasi, F3B Helikopter, ve F3C Planör dallarında düzenlenecek.

Uzun yıllardır modelcilikle uğraşan kulüp genel sekreteri Fuat Güner, 1963 yılında kurulan kulüpleri açısından şampiyonanın önemli bir organizasyon olduğunu belirterek 'Önemli sayıda katılımcı bekliyoruz. Bu yarışma aynı zamanda Uluslararası Havacılık Federasyonu FAI'nin gelecek yıl düzenleyeceği Dünya Model Uçak Şampiyonası'na gidecek Türk Milli Takımı'nı da belirleyecek' dedi. Özel olarak pist inşa edilen Durusu'daki yarışmalar tam bir şenlik havasında geçecek.

THY’nin yeni üniformaları

Türk Hava Yolları kabin memurları yeni üniformaları ile görev yapmaya başladılar. Hosteslerin Vakko, stewardların ise Mithat tarafından dikilen üniformaları iki yıl kullanılacak. Yeni üniformalar, şıklıktan ödün vermeden değişik zamanlarda değişik kombinasyonlarla kullanım esnekliğine sahip. Üniformalar, 1300 hostes ve 450 stewarda kişiye özel dikim anlayışı ile imal edildi.

Hostes üniformaları:

Tümü lacivert olarak hazırlanan üniformalar, yeleklerle hareketleniyor. Gece mavisi astarlarla biyeler ve işlemelerle orjinallik kazanıyor.

Arka-orta yırtmaç yerine yan taraftaki kupa yerleştirilen yırtmaç, günümüz modası taşıyan eteklerle alışılagelmişin dışında bir hava veriyor.

Tek düğmeli kuplu ceketler ve tüm bedeni gece mavisiyle hazırlanmış yelekler klasik bir tarz oluşturuyor.

Turkuaz tonlarından laciverte geçen THY renkleriyle ve modern desenlerde hazırlanan eşarp ve kravatlar, hostes şıklığını tamamlıyor.

Detaylarda THY'nin kendine özgü renkleri göze çarpıyor.

Leke tutmayan özel apreli kumaştan hazırlanan işlemeli önlüklerde rahatlık, kalite ve dayanıklılık ön plana çıkıyor.

Üniformaları içinde isim kartlarının bulunduğu özel elbise kılıfları ile veriliyor.

UZUN KOLLU GÖMLEK

Stewardlarda ise THY yönetimi kararı ile yeni üniformalarda kısa kollu gömlek kullanılmıyor. THY bu kararı verirken yolcu şikayetlerini gözönüne aldı. Çok sayıda steward yaz aylarında rahat çalışabilmek amacıyla yönetime dilekçe verererek kısa kollu gömlek kullanmak istediklerini bildirdiler. Ancak bazı erkeklerin kollarındaki aşırı kıl nedeniyle bir çok havayolu erkek kabin memurlarına uzun kollu gömlek kullandırıyor.

Hezarfen’de şenlik

Geleneksel hale gelen İstanbul Hezarfen Havacılık Şenliği'nin 3'üncüsü 24 Haziran'da yapılıyor. Saat 11'de başlayacak olan organizasyona Hava Harp Okulu, Türk Hava Kurumu, Anadolu Üniversitesi, havacılık şirketleri, kulüpler ve uçuş okulları katılacak. Şenliklere Ali İsmet Öztürk'ün Pitts uçağının yanı sıra helikopter, kol geçişleri, paraşüt atlayışları ve balon uçuşları renk katacak. Uçuş okulları ve kulüpler Hezarfen Havaalanı'nda kuracakları standlarla tanıtım yapacaklar. Üçüncü İstanbul Havacılık Şenliği'ne rahat ulaşım sağlanması amacıyla çeşitli noktalara Büyük Çekmece Gölü kenarında bulunan Hezarfen Havaalanı'na İETT ücretsiz sefer düzenleyecek. Geçen yıl 8 bin kişinin izlediği ve 72 uçak ile 8 helikopterin katıldığı şenliklerde havacılığın yanı sıra konserler, çeşitli gösteriler yapılacak.

Sınavla seçilen müdür

THY tarihinde ilk kez bir müdürünü yarışma ve özel bir değerlen-dirme ile seçti. Kabin Hizmetleri Başkanlığı Kabin Hizmetleri Müdürlüğü'ne yarışma ile seçilen Emine Köprülü 22 yıllık kabin memuru. Seçimle belirlenen 8 aday müdür arasında en yüksek puanı alan Emine Köprülü daha önce THY Uçuş Eğitim Başkanlığında öğretmen kabin memuru olarak çalışıyordu. Evli bir çocuk annesi olan Emine Köprülü, 1984 yılından bu yana çeşitli uçak tiplerinde kabin amiri ve purser olarak görev yapıyor.