Kokpit

Uğur CEBECİ

Bodrum-Dalaman denizden uçuş 60 $

Denizden denize uçuşlar başlıyor. Uçakla tatil köyünün önüne gidebilirsiniz. Havalimanla-rında bekleme, sonra taksilerle ulaşım derdi olmayacak. Türkiye'de ilk kez deniz uçakları ile yolcu taşımacılığı, günübirlik turlar yapılacak. 40 santime kadar dalgalı denizlere rahatça inip kalkabilen Cessna'nın amfibik tipi uçakları Türk turizmine renk katacak.

Türkiye bir ilkle daha tanışıyor. Denizden denize uçuş. Bodrum'da bir tatil köyünün önünden uçağa biniyorsunuz ve Dalaman'da bir başka tatil köyünün önünde uçaktan iniyorsunuz. Ya da bir grup oluşturup Bodrum'dan Antalya Kemer'de bir tatil köyüne gidiyorsunuz. Tatil köyünün iskelesine yanaşıyorsunuz. Bunu İstanbul'dan da yapabilir ve Bodrum'daki bir tatil köyünün önünde uçaktan inebilirsiniz.

Böyle bir keyife hazırlanabilirsiniz. Türkiye'de ilk kez iki deniz uçağı yolcu taşımacılığı yapacak. Bon Air'ın sahibi Ateş Hanibu bu amaçla iki adet Cessna'nın amfibik Caravan'ını sipariş etti.

Yaz sezonunda uçaklardan biri Bodrum Türkbükü, diğeri de Dalaman'da olacak. Gündüz anlaşma yapılan tatil köyünün kıyısından uçuş gerçekleşecek. Kıyıdan açıkta meskun alan olarak belirlenmiş, dubalarla çevrilerek emniyete alınmış alanlara inecek olan Caravan'lar daha sonra suda taksi yaparak özel iskeleye yanaşacak. Buradan yolcularını alıp tekrar kalkış alanına giderek havalanacak. Böylece virajlı yollardan geçilmeden, trafikte bir çok tehlike ile karşılaşılmadan ulaşım sağlanacak. Ayrıca alçak uçuşla dillere destan güzellikteki koyları havadan görmek mümkün olacak. Uçağın büyük pencereleri sayesinde gerçek bir manzara keyfi yaşanabilecek.

Geceleri Bodrum Milas ve Dalaman Havalimanları'nda konaklayacak olan uçaklara bakım yapılacak. Bütün gün denizde bulunan uçakların tuz nedeniyle gövdeleri korozyona uğramaması ve uzun ömürlü olması için özel şampuanla yıkanması gerekiyor. En kısa mesafe Dalaman-Fethiye uçuşu sadece 5 dakika sürüyor ve fiyatı 25 dolar. Her sefer için 11 yolcu alabilen uçak, aşırı olmamak kaydıyla bavulları da arkada oluşturulan kargo bölümünde taşıyacak.

NERELERE UÇACAK

Bodrum çıkışlı: Fetihe, Antalya, Kaş, Göçek, Rodos, Türk Bükü, Gümbet, Kuşadası, Çeşme, İzmir, İstanbul

Dalaman Çıkış: Bodrum, Fethiye, Marmaris, Antalya, Rodos, Kos, Türk Bükü, Gümbet, Kuşadası, Çeşme, İzmir, İstanbul

Uçulan hatların uzunluğuna bağlı olarak kabinde ikram yapılacak. İkramı soğuk içecekler ,sandviçler ve kuruyemiş oluşturuyor.

PİLOT ATEŞ HANİBU

1955'de Viyana'da doğan Ateş Hanibu havacılığa model uçak yaparak başladı. Uzun yıllar ralli sporu ile de ilgilenen Hanibu, profesyonel uçuş hayatına 1988'de Gökkuşağı Havacılık'ta öğretmen pilot olarak atıldı. 1992'de İskender Yurtseven'le Bon Air'ı kuran Ateş Hanibu uçuş okulunun yanı sıra 1996'dan bu yana ağırlıklı olarak hava taksi hizmeti veriyor. Portföyünde ikisi Citation tipi iş jeti olmak üzere 10 adet çift ve tek motorlu uçak bulunuyor. Ateş Hanibu'nun 2 bin saati jet uçaklarında olmak üzere 7 bin saat uçuşu var.

AMFİBİK CARAVAN TEKNİK ÖZELLİKLER

Seyir hızı: 300 km/saat

Menzili: 1.463 km

Uçuş yüksekliği: 6.096 m

Kalkış uzunluğu: 585 m

İniş uzunluğu: 319 m

Maks. ağırlık: 3.645 kg

Kabin içi uzunluğu: 3.7 m

Kabin yüksekliği: 1.2 m

Kabin eni: 1.6 m

Kanat açıklığı: 15.9 m

Gövde boyu: 11.9 m

Floatlu yükseklik: 5 m

Motor tipi: PT6A-114A

Motor gücü: 675 beygir

Uçağın altındaki boT

Deniz uçaklarının altında iki adet bot görünümünde float adı verilen parçalar var. Bu botlar suda bir tür deniz kayağı görevi yapıyorlar. Floatlar altına ayrıca tekerlekte takılıyor. Bu tekerler sayesinde deniz uçağı rahatça karaya çıkıyor. İstenildiğinde uçak normal pistlere de inip kalkabiliyor. Tekerler suda uçuş öncesi bir kol yardımı ile hidrolik sistemle içeri alınıyor.

İşte Cessna’nın deniz kuşu

Genel havacılığın efsane imalatçısı Cessna, tek motorlu uçaklarla kazandığı büyük başarısını Caravan modeliyle devam ettiriyor. Amerikan Cessna şirketi Caravan projesine 1970'lerin sonunda başladı. Amaç 208 modeliyle büyük bir kabine ulaşan üstten kanatlı Sky Hawk ailesine turboprop motorlu, daha geniş bir model katmaktı. Ve ortaya 675 beygir güce sahip PT6 turboprop motorlu, 12 koltuk kapasiteli bir uçak çıktı. Aralık 1982'de ilk uçuşunu yapan Caravan kısa sürede bölgesel küçük havayollarından kargo şirketlerine kadar geniş yelpazede bir çok müşteriye ulaştı. Bu uçaktan 1100 adeti müşterilere teslim edildi. Dünyadaki Caravan filosu ayda ortalama 30 bin saat uçuş yapıyor.

YÜKSEK GÜVENİRLİK

Caravan Cessna'nın basitlik ve sağlamlık felsefesine konforun da eklendiği üstün performanslı bir uçak. Başta Amerika olmak üzere her türlü hava şartında yolcu taşımasına izin verilen nadir tek motorlu uçaklardan biri. Kuşkusuz bu özellik uçağın sahip olduğu Pratt and Whitney imali PT6A turboprop motorundan ileri geliyor. Dünyanın en yaygın kullanılan turboprop motoru olan PT6A'lar yüksek emniyet oranına sahip. Havada durma ihtimali neredeyse sıfır. Bu nedenle Caravan Amerika'da Grand Canyon üzerinde turistlere çevre turu düzenlemesine izin verilen tek uçak. Caravan özel iniş takımlarıyla her türlü toprak ve yarı hazırlanmış pistlere iniş kalkış yapabiliyor.

ÜÇ AYRI MODEL

Caravan'lar üç ayrı model olarak imal ediliyor. Bunlar sabit iniş takımlı kara modeli, altındaki tekerlikli float (bot) bulunan, kara ve denize inebilen amfibik ve float ile sadece suya inen deniz modeli. Uçağın bir de normal modelinden daha uzun olan Grand Caravan var. Grand Caravan normal Caravan'a oranla 1.2 metre daha uzun. Ülkemizde THK tarafından paraşütçü atmada kullanılan Caravan'ların fiyatları içine konulan aviyonik ve kabin içine yapılan yatırımla değişmekle birlikte 1.5 milyon dolardan başlıyor.

Deniz uçağının tarihçesi

İnsanoğlu tarafından icat edilen metal kuşlar gökyüzüyle ilk defa karadan havalanarak buluştu. Milyonlarca yıldır denizde yaşayan kuşlardan ilk esinlenip deniz uçağını tasarlayan Amerikalı Glenn Curtis oldu.

Gövdesi tekneye benzeyen A1 Triad 26 Ocak 1911'de ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Büyük ilgi çeken uçağıyla Curtis 15 Şubat 1911'de yolcu taşımaya başlayarak başka bir ilke daha imza attı. Curtis bir kaç yıl sonra uçağını tanıtmak için çıktığı Avrupa yolculuğunda İstanbul'a geldi ve Osmanlı'yı deniz uçaklarıyla tanıştırdı. O yıllarda deniz uçağının İstanbul'a gelişi çoşku ile karşılandı. Törenler yapıldı.

ÖNCE ASKERİ AMAÇLI

Deniz uçakları Birinci Dünya Savaşı sırasında askeri amaçlı olarak kullanıldı. Ancak asıl patlamayı 1930'larda gerçekleştirdiler. O yıllarda çok uzun menzilli yolculuklar deniz uçaklarıyla yapılabildi. Bu uçuşların öncüsü Pan American Havayolları oldu. Clipper adı verilen Sikorsky imalatı S-42 ve Boeing 314 ile uzun menzilli uçuşlar insanları çok uzak noktalara uçakla ulaşabilecekleri fikrini kafalarına yerleştirmelerini sağladı.

İkinci Dünya Savaşı'nda bu tiplerin başarılı örneklerinden Catalina, Short Sunderland, Dornier Do26 gibi uçaklar uzun menzilli deniz karakol ve denizaltılara karşı yapılan operasyonlarda büyük başarı kazandı. Bu uçaklar sayesinde deniz havacılığı gelişti ve yayıldı.

Dünyada şu ana kadar tasarlanan en büyük deniz uçağı HK-1 Spruce Goose (Şık Kaz) oldu. Uçak pek çok kişi tarafından çılgın olarak tanımlanan Amerikalı ünlü havacı Howard Hughes tarafından dizayn edilmişti. 8 motoru ve 181 ton ağırlığıyla HK-1 Spruce Goose 2 Kasım 1947'de ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Denizden yaklaşık 25 metre yükselen Şık Kaz, 1.5 kilometre uçarak indi. Bu HK-1 Şık Kaz'ın ilk ve tek uçuşu oldu.

BÜYÜK İLGİ GÖRDÜ

Savaş sonrasında deniz uçakları yerlerini uzun menzilli kara uçaklarına bırakırken bu modeller genel havacılıkta büyük talep görmeye başladı. Float adı verilen yüzen botlarla suya inip kalkabilen bu tip uçaklar Amerika ve Kanada'da göl ve deniz kenarındaki kentlerde yoğun olarak kullanılıyor. Suya iniş kalkış için deniz pilotlarının özel bir eğitim alması gerekiyor. Ayrıca deniz uçaklarının suyun etkisi nedeniyle çok iyi korunmaları ve bakımlarının günü gününe yapılması zorunlu. Deniz uçakları genellikle 40 santimetreyi geçmeyen dalgalı denizlere rahatça inip kalkıyorlar. Ama dalgalar büyükse iniş kalkış zorlaşıyor. Bu yüzden araştırmacılar her dalga şartında denize inişi kolaylaştırabilecek sistemler üzerinden çalışıyorlar.