Kokpit

Uğur CEBECİ

Hosteslere 50 yaş hakkı

Pilotlarını 65 yaşına kadar uçuran Türk Hava Yolları, kabin memurlarını en fazla 48 yaşında uçuştan koparıyor.

Aslında THY kabin memurlarını 45 yaşına kadar uçuruyor, ondan sonrasını yöneticilerin insafına bırakıyor. Yöneticiler 45 yaşındaki kabin memurunun uçuculuk görevini bir ya da iki yıllık uzatmalarla 48 yaşına kadar çıkarabiliyorlar. Ama ondan ötesi yok.

Oysa dünyada bu kadar genç hostes emekli eden havayolu şirketi sayısı yok denecek kadar az. Amerikan Delta Havayolları, hosteslerini yani kabin memurlarını 60 yaşına kadar çalıştırıyor. İngiliz Havayolları 55, Fransız Havayolları ise 50 yaşına kadar hosteslerini uçuruyorlar.

Yapılan bütün araştırmalar deneyimli kabin memurlarının önemini giderek ön plana çıkarıyor. Uzun yıllar uçmuş kabin memurları uçuş sırasında gençleri gerçek sahnelerle eğitiyorlar ve uçakların kabininde sürekli standart kalitenin devamını sağlıyorlar.

KALİTE DÜŞÜYOR

Türk Hava Yolları’nda tecrübeli kabin amirlerinin ya da büyük uçaklarda adları ‘Purser’ olan kabindeki en yetkili hosteslerin ayrılışı ile hizmet kalitesi ciddi biçimde düşüyor. Yoğun uçuş sezonları öncesi apar topar işe alınıp, kısa eğitimlerle uçuşa gönderilen hostesler çaylaklık dönemlerini atlatıncaya kadar uçuşta her şeyi alt üst ediyorlar. Buna bir de THY'nin şirket politikası haline getirdiği ve yıllar önce uygulamaya başladığı part-time düzeni eklenince kabinde ne yapacağını bilmeyen bir hostes grubu ortaya çıkıyor. Koşturuyorlar ama kurallar yerle bir oluyor. Hizmet aksıyor. Yolcu memnuniyeti düşüyor. Hatta uçuş güvenliği zedeleniyor. Bir bardak suyun gelişi, bir yemek tepsisinin geri alınışı mutlaka bir sorun doğuruyor. Ve yolcu şikayetleri tırmanıyor...

Sözleşmeli olarak çalıştırılan part-time hosteslerin büyük kısmı öğrenci. Genellikle yaptıkları işe geçici olarak bakıyorlar. Biraz da macera olarak görüyorlar. Bir süre çeşitli ülkeleri görmek, bu arada para kazanmak hoşlarına gidiyor. Ama sözleşmelilerden çoğu hostesliğe geçici olarak baktıkları için sorumluluk anlayışları da az oluyor.

Son zamanlarda sözleşmeli alınan hosteslerin ciddi bir kısmı yeterli performansı gösteremedi. Ama buna rağmen steward, yani erkek kabin memurları sözleşmeli olmalarına karşın, kadrolu ve uzun yıllar bu işi yapıyormuş gibi başarılı oldular.

ÇALIŞANA SAYGI

Türk Hava Yolları’nda bazı yöneticilerde, ki bunlar başkan seviyesi ve altındakilerde 50 yaşın çok fazla olduğu anlayışı var. Bu yaşta bir çok hostesin verimli olamayacağı, çoğunun kendilerine iyi bakmadıkları için fiziksel değişimlerinin de hızlı olduğu gibi garip inanışları 50 yaşı engelliyor. Oysa THY'nin tecrübeli kabin amirlerine, purser'lara en fazla ihtiyacı olduğu bir döneme girildi. Üstelik bugün emeklilik yaşına gelmiş ya da yaklaşmış çok sayıda kabin amiri ve purser gençlere taş çıkartıyor. Son derece verimli çalıştıkları gibi, makyajlarından yolcu ilişkilerine kadar dünya standardında bir anlayış sergiliyorlar.

Kabin memurlarının yani hosteslerin emeklilik yaşlarının daha doğrusu uçuculuk sürelerinin üst sınırının 50 yaşa çıkarılması aynı zamanda THY'nin gelişmişliğinin de bir anlayışı olacaktır. Çalışan insana saygısını belgeleyecektir. Bir kabin amirinden verim alınamıyorsa zaten şirket istediği zaman işine son verebilirken, neden 50 yaş konusunda anlaşılmaz bir tutuculuk sergileniyor? Bu sorunun cevabını bilen yok. THY Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Cem Kozlu, Genel Müdür Yusuf Bolayırlı ve Uçuş İşletmeden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kaptan Pilot Oktay Öztekin 50 yaşı gündeme getirip bir an önce çözmeliler. Bu dünya standardındaki çözüm zaten onların kültür seviyeleri ve anlayışları içinde yer alıyor...

Miami 599

Pekin 699

Türk Hava Yolları, 1 Haziran'da haftada üç gün sefer yapmaya başlayacağı Miami fiyatını belirledi. Mayıs ayında bileti satın alıp haziran ayı içinde kullanmak şartı ile bilet fiyatı gidiş-dönüş 599 Dolar. Buna ayrıca havalimanı vergileri de eklenecek. Haziran ayında alınacak biletler için ise fiyat 699 Dolar olacak.

Çin'in başkenti Pekin için de gidiş-dönüş bilet ücreti 699 Dolar olarak açıklandı. Mayıs ayında başlayacak olan Pekin için de bu fiyat 30 Haziran tarihine kadar geçerli olacak. Daha sonra fiyatlar yükselecek.

ROMA-MİLANO 199$

Türkiye-İtalya arasında ilişkilerin gerginleşmesinden sonra Roma ve Milano ile İstanbul arasındaki uçuşlarda çok fazla yolcu kaybı oldu. THY yolcu kaybından belirli ölçüde etkilenirken İtalyan Havayolları Alitalia seferlerinin çoğunu yok denecek kadar az yolcu ile gerçekleştirdi. THY yolcu düşüşü ile birlikte bilet fiyatını 199 Dolara kadar indirdi. Perşembe ya da cuma günü gidip pazar ya da pazartesi günü dönmek koşulu ile Roma ya da Milano gidiş-dönüş bileti 199 Dolar. Kuşkusuz bu fiyatın üzerine havalimanı vergileri ekleniyor. Alitalia da aynı fiyatı uygulamaya başladı. Alitalia'nın ayrıca belirli gruplara bu fiyatın yarısının bile altında fiyatla bilet sattığı öğrenildi.

First Class kalkıyor

Yıllardır uzun uçuşlarda uçaklarında first class uygulayan THY, 1 Nisan tarihinde buna son veriyor. Bir çok havayolu şirketinin yaptığı gibi THY first class yerine süper business class uygulayacak.

A340 ve A310 tipi yolcu uçaklarındaki first class koltukları yoğun yaz uçuşları nedeniyle eylül ayında sökülecek. Yeni business class'a eylül ayında bir ad verilecek. THY, uçaklarında first koltukların yerine koyacağı business koltuklar, A340 uçaklarındaki business koltuklarla aynı olacak. İleride bu koltuklar tümüyle deri kaplanacak.

Öte yandan THY, 1 Nisan’dan itibaren tüm yurt dışı uçuşlarında sigara yasağını başlatıyor. Uçaklardaki kül tablaları da iptal ediliyor. Ancak yöneticiler sigara yasağından doğabilecek sorunlar için de endişe duyuyorlar.

Emirates'den sağlık güvencesi

Emirates, merkezi ABD'nin Phoenix kentinde bulunan Acil Tele-Talep Merkezi Medlink ile uçuş boyunca sağlık ve danışmanlık anlaşması imzalayan ilk havayolu oldu. Kabinde rahatsızlanan yolcuya uydu telefonu yardımıyla uzman doktorlar hostesleri yönlendirerek müdahale edebilecek. Ayrıca uçağın ineceği havalimanında da Medlink'in ambulansları hazır olarak bekleyecek.

Delta’dan BusinessElite

Havayolları arasında rekabet ve pazardaki yeni gelişmeler, şirketlerin kabinlerini tekrar gözden geçirmelerine neden oluyor. Havayolları, uzun menzilli uçuşlardaki first class'ı kaldırarak yerine süper business class'lar hazırlatıyorlar. Amerikan Delta Havayolları'nın pazara getirdiği yeni düşünce diğer havayollarını da harekete geçirdi. Bu yeni uygulamaya Türk Hava Yolları da katılacak. A340 ve A310 uçaklarındaki first class kaldırılacak ve yerine süper bir business class yapılacak.

YENİ KOLTUKLAR

Business class'ını yeniden tasarlayan Delta bu iş için 314 milyon dolarlık yatırım yaptı. BusinessElite adı verilen yeni kabinde temel amaç, yolcuya business class fiyatları içinde daha fazla konfor ve hizmet sunulması. B/E Aerospace tarafından tasarlanan koltuklar, ergonomik yapılarıyla yolcuların uzun menzilli uçuşlarda yorulmadan seyahat etmelerini sağlıyor. Koltuk aralıkları 152 santimetre. Diğer havayollarının business class koltuklarına göre 13 ila 25 santimetre daha fazla hareket alanı sağlıyor. Koltuklar geriye 160 derece yatıyor. Böylece uzun menzilli uçuşlarda rahat uyuma imkanı sunuluyor.

Yeni BusinessElite koltuklarındaki yatırma, sırt desteği, bacakların tamamen uzatılmasına imkan veren ayak desteği, bacak ve ayak desteği yükseklik ayarlarının hepsi özel elektrik sistemiyle zahmetsizce yapılıyor. Koltuk başlığı rahat uyumayı sağlayabilmek için 6 değişik konuma getirilebiliyor.

Kitap veya gazete okumak için koltuğun kenarında özel bir kişisel ışık konmuş. Bu ışık, yandaki yolcuyu rahatsız etmeden okuma imkanı sağlıyor. Koltuğun sağ yanında ise kişisel telefon bulunuyor. Buradan kredi kartıyla ödeme yapıp konuşabilirsiniz. Telefonun arka tarafında ise hem televizyon kumandası hem de bilgisayar oyunlarını oynama imkanı sağlayan tuşlar var. Düzeneği çok basit ve kullanışlı olarak tasarlanmış. Televizyon ekranı yüksek görüntü kalitesine sahip. Değişik ve geniş seçenekler sunan video, bilgisayar oyunu ve müzik sistemleri sayesinde yolcular uçuşu keyifli geçiriyor.

Koltuğun solunda ana yemek tepsisi bulunuyor. İki parçalı olan tepsi yolcunun hareketini kısıtlamıyor. Sağ tarafta ise bardak koymak için küçük bir tepsi var. Bu tepsi sayesinde, yolcu ana yemek tepsisini açmadan bardağını kenara koyabiliyor.

Yemek mönüsünde ise önemli değişiklikler yapıldı. Yeniden tasarlanan mönüde kişisel tercihlere büyük önem verildi. Dünyanın bir çok mutfağından seçilerek hazırlanan mönüde dört ayrı yemek çeşitinden birini tercih edebiliyorsunuz. Mönü içinde vejeteryen yemekleri de unutulmamış.

İKRAM değişti

Yemek servisi başlangıç ve iştah açıcılarlar başlıyor. Daha sonra ana yemek, salata ve peynirle devam ediyor. Ziyafete dönüşen yemek tatlılarla son buluyor. Delta uçaklarının sevilen tatlısı ice-cream sundae yine tatlı mönüsünde yer alıyor. Ana yemeklerin dışında acıkan yolcular için yeni self servis sandviç büfesi de sunuluyor. Ayrıca Express Classics adı verilen özel yemek mönüsü sayesinde istediğiniz yemek hızla servis ediliyor. İçecek olarak Delta Havayolları'nın Vinum ödüllü programına birçok yeni şarap eklendi.

Delta Havayolları BusinessElite uygulamasına havalimanında başlıyor. Öncelikli check-in'den sonra Atlanta veya New York'tan uçağa biniyorsanız BusinessElite ve Delta Crown Room Clup bekleme salonlarından yararlanabiliyor-sunuz. Uçaktan indikten sonra da hizmet devam ediyor. Bağlantısı ya da havalimanında beklemesi gereken yolcular da BusinessElite ve Delta Crown Room Clup'lerden yararlanabiliyor.

BusinessElite için Delta uçaklarında değişiklikler yapılmaya başlandı. Şirket MD-11 ve B767-300ER tipi uçaklarına BusinessElite uygulaması yapıyor. Filodaki bu uçaklardan 57 adeti Eylül 1999'a kadar yeni kabinlerine kavuşmuş olacaklar. BusinessElite koltukları şirketin Amerikan Avrupa, Asya ve Brezilya'ya yaptığı uçuşlarda kullanılacak. Delta artık first class bilet satışlarını durdurdu.

Haksızlık

Sevgili arkadaşım Gülçin Telci bir kitap yazdı. Adı ‘Ben Gülçin’.

Evet o Gülçin. Özel bir insan. Özel bir kitap... Mutlaka okumalısınız.

Türkiye'nin karanlığında yaşamayı seçmiş bir çok insanı, aynı akşam yemeğinde bulacaksınız. İhtiras nöbetleri, bitmeyen vurgunlar ve hep aynı insanlar. Gülçin'in kitabında ‘uygun’ yerlerini almışlar...

*

‘Benim İçin Ağlama Amerika’ adlı bölümünde Gülçin bir haksızlığa isyan ediyor. Amerika içinde yaptığı bir uçak yolculuğunda başına gelenlerden sonra kendi havayolu şirketimiz THY'ye nasıl insafsız davrandığımızı anlatıyor :

‘İşte o zaman THY ile uçmanın ne kadar ayrıcalıklı bir durum olduğunu yeniden anladım. Zaman zaman yurtiçi seferlerle ilgili olarak THY'ye haklı eleştiriler yöneltiriz. Ancak, kınama bicimimiz biraz haksız olur, -Ah yurt dışında işler hep tıkırında.- deriz... Oysa bu az gelişmişlik kompleksimizden kurtulmamız gerektiği böyle durumlarda daha iyi ortaya çıkıyor.'

*

Ben Gülçin, ‘hayatın içinden’ derslerle dolu. Haklı ve haksız O'nun kaleminde hep doğru yerleri almışlar. İnanamadığımız ihtiraslar bir hikaye akışında gerçeğe yolculuk yapmışlar.

Ama onun yakasına yapışan hastalık... Baştan sona saçmalık.

Hiç hakedilmemiş koca bir haksızlık.