Kobe aynı hatanın kurbanı

BU hep böyle oluyor. Helikopter pilotları çoğu zaman kalkacakları yerlerin meteorolojik şartlarının büyüsüne kapılıyorlar. Çıplak gözle baktıklarında uzağı hatta çok uzağı görüyorlar. Sikorsky S-76B tipi helikopterin pilotu hava trafik kontrolörlerinden VFR uçuş izni istiyor. VFR (Visual Flight Rules), yani görerek uçuş hem kolaylarına geliyor hem de daha güvenli olduğunu düşünüyorlar. Helikopterleri IFR (Insrument Flight Rules), yani aletli uçuş için aviyonikleri yeterli olsa bile görerek uçmayı tercih ediyorlar. Ayrıca Kobe’nin pilotu Ara Zobanyan böyle bir eğitime sahip değil. Helikopter pilotlarının çoğunun akıllarında olan önemli bir şey var. Bir terslik olursa havada durup dönebileceklerini düşünüyorlar. Sonuçta helikopter havada durabiliyor. Ama ağırlıklı olarak “Biraz daha gideyim” fikri işi faciaya sürüklüyor. Çok önemli bir teknik arıza çıkmamışsa, büyük ihtimalle Kobe ve kızı ile birlikte helikopterdekilerin hepsinin ölümüne bu davranış yanlışlığı sebep oldu. Elbette bu bütün helikopter pilotları için geçerli değil.

GÖREREK UÇACAĞIM DEDİ

Kobe Bryant ve kızı ile 6 kişiyi daha taşıyan helikopterin pilotu kokpitte tekti. California John Wayne Orange Country Havalimanı’ndan 09.28’de kalktı. Saat 10.00 sıralarında facia haberi geldi. Pilot kalktıktan bir süre sonra sisin içine düştü. Hemen Hava Trafik kontrolöründen Dubark havalimanına iniş izni istedi. Konuşmalar bu havalimanı kulesine aktarılmıştı. Kule çok alçak olduğunu söyledi. Pilot Ara 1.200 feet yükseklikten 2 bin feet’e tırmanmak istedi. Ama hiçbir yeri görmüyordu. Yoğun sis içinde daireler çizmeye başladı. Aşağıyı görmeye çalışıyordu. Aklında kalan yüksekliklerden kaçmak isterken hiçbir şeyin görülmediği sisin ortasında bir dağa çok fazla yanaşmıştı. Yükselip her ihtimalden kaçayım derken 1700 Feet’te bir kayaya dokunduğu an denge kayboldu. İlk bilgilere göre araç hızla yere çarptı ve alev topuna döndü. 8 dakikada itfaiye olay yerine gittiğinde helikopterden geriye kalan çevreye dağılmış küçük parçaları buldular. 1 saat süren çalışma ile yangın söndürüldü. Pilot dahil 9 kişi yanarak hayatlarını kaybetmişlerdi.

NE DİYORLAR

Geçtiğimiz yıllarda İstanbul’da yine bir Sikorsky S 76 helikopterinin pilotu Atatürk Havalimanı’ndan yine görerek uçuş izni isteyerek kalkmıştı. Ama havalimanı yakınında kat ediş sırasında sisin göbeğine düştü. Pilot hiçbir yeri görmüyordu. Aklında kalan yükseltilerden kaçırmaya çalışıyordu. Süratini düşürmedi. Ve gidip Büyükçekmece’deki bir kuleye çarptı. Kurtulan olmadı. Çok uzun yıllardır SancakAir helikopter şirketini yöneten ve kendisi de helikopter pilotu olan Mustafa Bayrak diyor ki; “Görerek uçuş sonrası meydana gelen bu tip kazalara bakın hepsinde pilotlar aynı hatayı yapmışlardır. Bütün kaza raporlarını incelerim. Gördüğüm, durum hep aynı. Görerek uçuş izni alıyorlar, sonra birden kendilerini göz gözü görmeyen bir ortamın içinde buluyorlar. Tabii o tip şartlardan çıkmak çok zor.” Bir başka helikopter pilotu ve Genel Havacılık Şirketi ortaklarından Ali Sülyak da aynı fikirde. Ali Sülyak, “Hep görüyoruz; böyle durumlarda pilotlar şartları zorluyorlar. Biraz daha gidelim, biraz daha gidelim derken bir yere vurduklarını görüyoruz. Bu biraz da helikopter pilotlarının hastalığı” diyor.

SIKORSKY HELİKOPTER DEVİ

HEM askeri hem sivil helikopter dünyasında Sikorsky, bir dünya devi. Binlerce helikopter şuanda dünyanın çeşitli yerlerinde uçuyor. Askeri modelleri çatışmaların içinde... Sivil modelinin bir önceki neslinin fiyatı ortalama 13-15 milyon dolar civarında. Türkiye’de de hem askeri hem sivil modelleri var. En uzun uçuşumu Amerika’da Stratfort’daki fabrikadan Pensilvanya’daki fabrikaya yaptım. Bindiğim helikopter bir S 76 modeliydi. Kadın bir pilotla yerden 400 metre yüksekten uçuş çok keyifliydi. Stratfort’daki fabrikada işin mucidi Igor
Sikorsky’nin çalışma odasına girdim. Hatta şapkasını taktım. 1919 yılında Kiev’den Amerika’ya göç eden Igor Sikorsky dünyanın en gelişmiş helikopterlerini yaptı.

HARİKA BİR İNSANDI

KOBE ile yollarımız üç kez kesişti. İngiltere’nin Manchester kentinde Manchester United’in bir maçını birlikte izledik. THY’nin sponsor olduğu ünlü basketçiyi bulunduğum locada birden yanımda oturur buldum. Birlikte önce birşeyler yedik. Çok az yiyordu. Sonra eline bir kola kutusu aldı. Cam şişelerden almadı. Sanırım kutu kolanın sponsoruymuş. Maç boyunca bütün çoşkuları kontrollüydü. Loca’da bulunan bütün THY görevlileri ve gazetecilerle konuştu. Son derece sempatikti. Öyle dünya çapında bir basketçi, büyük paralar kazanmış bir adam havası yoktu. Alabildiğine samimiydi ve sahiciydi. Sonra bir kez de THY’nin Los Angeles seferinin açılışı nedeniyle verilen bir davette karşılaştım. Los Angeles’de bir salonda ki davetteydi. Sahnede Kenan Doğulu vardı. Birden Kobe’de sahneye çıktı ve davul çalmaya başladı. Çok sempatikti ve alkıştan salonda yıkıldı. Sonuncusu yani son karşılaşmam Washington D.C’de stadyumda oldu. Yine bir futbol maçı vardı. O da bir penaltı attı. Yine herkesin elini sıktı, isteyenlerle fotoğraf çektirdi. Kimseyi kırmadı. Geri çevirmedi. Şimdi hatırladıkça yüzündeki o sevgi dolu ifadeyi, alçak gönüllülüğünü insan çok daha fazla üzülüyor. 41 yaşındaydı, emekli bir basketbolcuydu ama NBA onu her zaman çok özleyecekti.