Kargo havadan uçuyor

Veriler yolcu taşımacılığının ortalama yüzde 4-4.5 arasında seyrettiğini ortaya koyarken kargodaki büyüme yüzde 6’ya ulaşıyor. Havayolu şirketleri kargoya her geçen gün daha fazla yatırım yapıyor. Filolar büyüyor, yeni şirketler kuruluyor.

Havayolları iki türlü kargo taşıyor. Bunlardan en büyük payı uçak altı olarak adlandırılan ve yolcu uçaklarında taşınan kargo alıyor. Bagajdan arta kalan bölüme uçak altında kargo yükleniyor. Bunun dışında bazı havayolları, koltukları sökülen veya tamamen kargo taşımak amaçlı imal edilen uçaklar kullanıyor. Tüm dünyadaki jet motorlu kargo uçak sayısı 1766. Rakamlar, filonun 20 yıl içinde 3456’ya ulaşacağını gösteriyor.

Türkiye, hava kargo için çok önemli bir pazar. Konum olarak Ortadoğu ve Avrupa arasında olması nedeniyle transit noktası olarak öne çıkıyor. İstikrarlı yıllık büyüme yüzde 8. Türkiye giriş-çıkışlı yüklerin yanı sıra aynı transit yolcu gibi başka ülkelerden gelen kargolar dünyanın dört bir yanına dağılıyor.

Pazardaki en büyük paya Türk Hava Yolları sahip. Kargo Başkanı Attila Lise’nin verdiği bilgiye göre THY, 2003’te iç ve dış hatta yüzde 50 pazar payı ile 130 bin ton kargo taşıyarak 168 milyon dolar gelir elde etti. 2001’den bu yana filosunda kargo uçağı bulunmayan THY ciddi atağa kalkıyor. Filosuna önümüzdeki günlerde katacağı Airbus A310-300 kargo uçağı ile THY, tarifeli kargo seferlerine başlayacak.

YENİ UÇAK

Amerikan leasing şirketinden kiralanan A310-300, 41 ton kapasiteli. Piyasada yoğun olarak kullanılan A300B4’lerden en büyük farkı daha uzun menzilli olması. A300’lerden 4 ton daha az yük taşımasına rağmen A310-300, yükleme kısıtı olmadan 7 saat duraksız uçabiliyor. A300’lere oranla yakıtta yüzde 18, bakımda ise yüzde 20 daha az maliyetli. THY yeni kargo uçağı ile İstanbul’dan Avrupa’da Maastrich, Frankfurt, Nuremberg ve Londra’ya tarifeli sefer yapacak. İlerleyen dönemlerde Almatı, Yeni Delhi ve Tel Aviv’e de uçulması planlanıyor. THY değişen pazar şartlarına göre filosundaki kargo uçak sayısını artırmayı hedefliyor.

Kısa mesafede her noktaya kargo uçağı gidemeyeceği için kamyon ağı giderek önem kazanıyor. THY, Amerika kıtasında New York ve Chicago’ya getirdiği kargosunu tarifeli kamyon seferi ile kısa sürede dağıtabiliyor. Avrupa noktalarına THY seferi ile getirilen kargolar kamyon ağı ile her noktaya ulaştırılıyor. Aynı uygulama bu yıl yurtiçi ve Balkan ülkeleri için başladı.

ÖZEL SEKTÖR

Özel sektörde de ciddi bir hareketlilik söz konusu. MNG Havayolları, filosundaki A300B4 kargo uçakları ile uzun yıllardır Avrupa hattında kargo uçuşu gerçekleştiriyor. Şirket ayrıca çok sayıda havayoluna uçak ve uçuş ekibi kiralıyor. MNG, deneme amaçlı Antonov 26 uçakları ile başladığı yurtiçi kargo seferlerini önümüzdeki aylarda Fokker 27’lerle sürdürecek. Toplam 5 Fokker 27, 5 farklı noktadan uçacak.

Geçen yıl faaliyetlerine başlayan Orex ve bu yıl uçmaya başlayan Kuzu Kargo, ikişer uçakla faaliyet gösteriyor. İki şirket de tarifeli-tarifesiz uçuşların yanında uçak kiralama hizmeti veriyor. İki şirketin de 2005 planları arasında yeni uçaklar var.

Yabancı havayolları, kendi uçaklarının yanı sıra Türk şirketlerinden kiraladıkları uçaklarla pazarda varlık gösteriyor. Yabancılar arasında Lufthansa en fazla paya sahip. Kendi uçaklarıyla sefer yapan Lufthansa’yı pazar payı olarak Air France ve Delta izliyor. Ürdün Havayolları Royal Jordan da haftada bir gün kargo uçağı ile İstanbul’a geliyor. Kış sezonunda Swiss haftada üç gün İstanbul’a sefer yapmaya başlayacak. Bu şirketlerin dışında DHL, UPS, TNT’nin de paket kargo pazarında uçakları tarifeli olarak her gün İstanbul’a geliyor. Dönemsel kargo trafiğine göre Emirates, Saudia da İstanbul’a sefer yapıyor.

ALTYAPI YETERSİZ

Ancak durum her ne kadar hızlı gelişim gösterse de başta altyapı sorunları yaşanıyor, kapasite zorlanıyor. Rakipler yolda. Viyana, 2005’te açılacak yeni kargo terminali ile Avrupa liderliğine aday. Diğer rakip Dubai ise sürekli kapasite artırıyor.

İstanbul’un bölge pazarını elinde tutması için öncelikle ciddi bir altyapı çalışması gerekiyor. On yıllık büyüme planlarının yanı sıra sivil havacılıktan gümrüğe kadar mevzuatın ele alınarak yeniden düzenleme yapılması şart.

Bundan sonraki adım Atatürk Havalimanı’nın kargo kapasitesini artırmak. Yeni terminal için büyümenin Ataköy veya askeri alan içinde gerçekleştirilmesi hedefleniyor. ‘Kargo Köyü’ olarak adlandırılan proje ile İstanbul’un küresel büyümeden pay alabilmesi öngörülüyor.

Tolga ÖZBEK

Cessna’lar tanıtımda

Türkiye temsilciliği Ankara merkezli EmAir’in yaptığı Cessna şirketinin tek motorlu pervaneli uçaklarından Grand Caravan ve glass kokpitli 182, İstanbul Hezarfen Havaalanı’nda tanıtıldı. EmAir satış temsilcileri Cüneyt ve Selim Gürsan, potansiyel müşterilere demo yani tanıtım uçuşları yaptı.

Amerikan Cessna şirketinin en büyük tek motorlu uçak olan Grand Caravan, yolcu taşımadan kargoya kadar birçok görevde rahatlıkla kullanılabiliyor. Koltuk kapasitesi 14 olan Grand Caravan, uçağın altına konulan özel pod ile 1.8 ton kargo kapasitesine ulaşıyor. Uçağın son yıllarda talep gören bir başka modeli ise işadamları için tasarlanan 6 koltuklu modeli. Cessna şirketi, Amerika’da gece uçabilen Caravan uçaklarına Avrupa Havacılık Otoritesi JAA’in de onay vermesi ile bölgede satış payının artacağına inanıyor. Uçağın standart donanımlı fiyatı 1.7 milyon dolar.

Pilotlar arasında 230 beygirlik güçlü motoru ile en çok beğenilen uçaklar arasında yer alan Cessna 182 Skylane, yeni nesil tamamen dijital göstergelerden oluşan kokpit seçenekli modeli ile dikkat çekiyor. 182 modelinde tüm uçuş verileri modern yolcu uçaklarında olduğu gibi iki ayrı ekrandan takip edilebiliyor. Sol taraftaki bölümde durum göstergesi, seyrüsefer sistemlerinin yanı sıra irtifa ve sürat bilgileri, sağda ise hareketli harita var. Türkiye’de ilk müşterisine ocak ayında teslim edilecek uçağın standart glass kokpitli modelinin fiyatı 312 bin dolar.

Boeing’le sipariş anlaşması

Türk Hava Yolları Boeing’le 982.5 milyon değerinde toplam 15 737-800 alımı için anlaşma imzaladı. Teslimatları Ekim 2005’te başlayacak olan 800’ler ile filodaki yeni nesil 737 toplam 41’e ulaşacak. THY, 1997’de verdiği siparişle filosuna 26 adet 737-800 katmıştı. Filodaki 737’lerin operasyonda büyük verimlilik ve performans gösterdiğine dikkat çeken THY Genel Müdürü Abdurrahman Gündoğdu, yeni 737-800’lerin genişleyen uçuş ağında kullanılacağını söyledi. Boeing’in Avrupa ve Orta Asya’dan sorumlu Satış Başkan Yardımcısı Marlin Dailey ise THY’nin büyümesini 737 ailesinin performans ve ekonomikliğiyle desteklemesinden dolayı mutlu olduklarını bildirdi. THY’nin yaptığı anlaşmaya göre uçaklarda ‘winglet’ olarak adlandırılan özel kanatçıklar kullanılacak. Yakıt tasarrufu sağlayan ve performansı artıran winglet’ler 737-800’lere THY Teknik tarafından İstanbul’daki bakım üssünde takılacak.

Esenboğa başlıyor

Tepe Akfen konsorsiyumu 14 Ekim’de Ankara Esenboğa Havalimanı’nda temel atıyor. İç ve dış hatlar birlikte 200 milyon dolara Esenboğa’nın çehresini değiştirecek konsorsiyum, yatırımları karşılığında havalimanını 15 yıl 8 ay boyunca işletecek. İnşaat çalışmalarını 36 ay içinde tamamlayacak olan Tepe Akfen, Esenboğa’yı modern bir görünüme kavuşturacak. Proje kapsamında en son sistem ve cihazlarla donatılmış, bünyesinde yüzde yüz bagaj taramaya yönelik son teknoloji röntgen cihazları, 7’si dış hat toplam 18 körük, 4 bin araç kapasiteli otopark, 41 kilometrelik yol ve viyadük ile 180 bin metre karelik apron inşaatı da bulunuyor.

THY 71 yaşında

Türk Hava Yolları 71’inci yaşını özel konserle kutluyor. 8 Ekim’de İstanbul Lütfi Kırdar Kongre Merkezi’nde düzenlenecek gecede, Carl Orff’un Carmina Buruna eseri Şef Rengin Gökmen yönetiminde Devlet Opera ve Balesi tarafından seslendirilecek.

Promosyonlar

Alitalia’dan biletlerini 4-7 Ekim tarihleri arasında satın alan yolcular Milano ve Roma’ya 179, Avrupa’da diğer noktalara 199, Boston, New York ve Washington’a 359, Chicago’ya ise 379 dolardan başlayan fiyatlarla uçabilecek. Ekonomi sınıfı, vergilerin dahil olmadığı fiyatlardan yararlanmak isteyen yolcuların biletleri 13 Ekim-23 Aralık arasında kullanmaları gerekiyor.

Air France ve KLM birleşmelerinin şerefine ekonomi sınıfı, vergiler hariç Avrupa’ya 249, Uzakdoğu’ya 649, Amerika’ya 419, Afrika’ya da 649 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Swiss, 28-31 Ekim tarihleri arasında ekonomi sınıfı vergiler hariç Londra, Paris ve Amsterdam’a 237, Roma ve Milano’ya da 217 dolardan başlayan fiyatlar sunuyor.

British Airways, özel yolcu programı Executive Club’a üye yolcularına hediye biletten yararlanmaları için 15 bin mile kadar mil satın alma imkanı veriyor.