Kabinler çok değişecek

Koltuklar, döşemeler yenileniyor, özel eğlence sistemleri kabinde daha fazla yer buluyor. Havayolu şirketleri yolcu konforu ve hizmette bir adım öne geçmek için ince detayların peşinde koşuyor.

Yıllık cirosu yaklaşık 20 milyar doları bulan kabin sektörünün bölgedeki en büyük fuarı, imalatçıları ve tasarımcıları Hamburg'da bir araya getirdi. Kabin ekipmanı yani koltuktan döşemeye, eğlence sistemlerinden ikram troleylerine kadar uçakta aklınıza gelen her türlü malzemeyi tasarlayan, imal eden veya bakım hizmeti veren toplam 340 şirketin katıldığı fuarda havayolları, iş jeti işletmecileri ve bakım şirketlerinin ilgisi yoğundu.

KOLTUKLAR İNCELİYOR

Bu yılki fuarın gözdesi ince koltuklardı. Yeni teknolojiler sayesinde artık koltuklar giderek incelirken konfordan da taviz verilmiyor. Yolcunun vücudunun şeklini alan ince süngerler sayesinde her koltuk sırasında ortalama 2-3 santimetre ekstra yer kazanılıyor. Bu alanlar koltuk aralıklarının açılmasıyla yolcu konforunun yükseltilmesinde kullanılıyor.

Yolcuların koltuk şikayetlerinin başında öndeki yolcunun koltuğunu yatırmasıyla koltuk arkalığının yolcunun dizine çarpması geliyor. Koltuğun yatış yaptığı yerdeki özel tasarım sayesinde artık bu dert de ortadan kalkıyor.

Hayal gücünün sınırlarını zorlamaya başlayan koltuklardan sonra fuarda en büyük ilgiyi özel eğlence sistemleri gördü. Film, müzik ve oyunlarla birlikte toplam 500 kanala ulaşan eğlence sistemlerinde artık imalatçılar kablosuz sistemler üzerinde çalışıyor.

THY KABİN YENİLİYOR

Fuara Türk Hava Yolları mühendislerinin rekor sayıda katılımı dikkat çekti. THY mühendisleri fuarda önümüzdeki dönemde filoya katılacak yeni uçaklar için koltuk baktılar. THY filoya yeni uzun menzilli uçakların katılmasıyla birlikte eldeki 7 adet Airbus A340'ı kabin yenileştirmesi için sırayla bakıma alacak. En büyük değişiklik business class'ta yapılacak. Tam yatar koltuk konseptini getirmeyi hedefleyen THY, koltuk aralıklarını 137 cm'den 152 cm'ye çıkartacak. Ekonomi sınıfında ise koltuk sırtlıklar incelecek. Böylece kabinde konfor için ekstra alan oluşturulacak.

THY ayrıca ekonomi sınıfında da kişisel ekran uygulamasına gidecek. Yaz sezonundan sonra uçaklarda hizmete girecek eğlence sisteminde istediğiniz an filmi durdurup ileri geri sarma şansına sahip olabileceksiniz.

THY ayrıca Boeing 737-800 uçaklarında kullanılan deri koltukların bakımların daha çabuk yapılabilmesi için bir takım değişiklikler planlıyor. Yeni kabinle ilgili olarak ihaleye önümüzdeki günlerde çıkılacak.

Tolga ÖZBEK

İŞTE 7E7 GÖZLER ÖNÜNDE

Boeing'in yeni nesil yolcu uçağı 7E7'nin kabin kesiti ilk defa Hamburg'da sergilendi. Yolcuya en geniş koltuk aralığının yanı sıra geniş koridor sunmayı hedefleyen 7E7'nin kabininde ferahlatıcı etkiler hemen dikkat çekiyor. Tavanda yeni ışıklandırma sistemi gündüz uçuşlarında mavi, gece uçuşlarında ise yıldızlı gökyüzünü yansıtıyor. Bu sistemle jet-lag etkisinin en aza indirilmesi hedefleniyor. Uçakta ayrıca yolcu başına iki kat fazla baş üstü bagaj hacmi de sunuluyor. Geniş camların amacı ise uçuş korkusunu azaltması.

10 BİN METREDE DUŞ KEYFİ

7E7'nin fuarda en çok ilgi çeken bölümü özel duş sistemi oldu. First ve business'ta birer, ekonomide ise iki duş kabini yolcuların uzun uçuşlarda ferahlamasını sağlayacak. Duşta çok ince ancak tazyikli su sıkılıyor. Yaklaşık 1 dakika süren bu işlemden sonra su iki dakikalığına kesiliyor. Bu arada yolcu vücudunu sabunluyor. Bunu 2 dakikalık durulama işlemi izliyor. Tamamen köpükten arındıktan sonra sıcak hava üflenerek kurutma gerçekleşiyor. Kişi başına duşta sadece 1,2 litre su harcanıyor. Saçın kurutulması büyük sorun olduğu için su sadece boynunuzun altına veriliyor. Havluya gerek kalmadan kurutma tamamlandıktan sonra giysilerinizi giyerek dışarı çıkıyorsunuz. Sistem duş kabinine özel solüsyonlu su püskürtülerek dezenfekte ediyor.

ZEYDAN ÖNCÜ SPEKON’DA

Uzun yıllar Airbus'ta çalışan ve A380, A400M gibi çok önemli projelerde sorumlu tasarımcı olarak görev yapan Türk mühendis Zeydan Öncü, Türk iş adamı Şenol Yeğin'in sahip olduğu Spekon şirketinin genel müdürü oldu. İki Almanya'nın birleşmesinden sonra özelleştirmeden aldığı Doğu Alman paraşüt fabrikası Spekon'u yolcu uçağı izolasyon malzemesi imalatı ile büyüten Şenol Yeğin, Zeydan Öncü'nün katılması ile şirketinin imalat portföyüne tasarımı eklemeyi de hedefliyor. Airbus'ın yeni projeleri A300Plus ve A310'ların yerini alacak A30X projelerinden de iş alan Spekon, Boeing ile 7E7 projesi için de görüşmelere başladı. Şirket büyük başarı göstererek izolasyon konusunda 13 şirketin girdiği yarışta ilk üçe kaldı.

Bu proje Spekon'un Amerikan pazarına girmesi için büyük önem taşıyor.

MASAJ KOLTUĞU

İngiliz Virgin Atlantic Havayolları’nda first class’ta kullanılmaya başlanan bu koltuğa masaj yaptırmak isteyen yolcular oturuyor. Sağa-sola, yukarı-aşağı hareket eden koltuktaki kemer yolcunun türbülans sırasında savrulmasını önlüyor. Sadece toplam 10 adet üretilen bu koltuk Virgin’in A340-600 uçaklarında Amerika hattında kullanılıyor.

AKKURT’TA HEDEF ABD

İmal ettiği metal aksamlı mutfak ekipmanları, koltuk parçaları ve kabin tekstili konusunda faaliyet gösteren Akkurt Havacılık da fuarda yerini almıştı. Genel Müdür Cengiz Katoğlu ve Şebnem Çaylan tarafından temsil edilen şirket, Türkiye ve Ortadoğu pazarında aldığı yüksek siparişler nedeniyle rahattı. Akkurt ay sonunda Las Vegas'ta yapılacak IFSA Fuarı'na katılacak. Amerikalı şirketlerle ortaklık için görüşen Akkurt, bu pazara yönelik ürün imal edecek bir merkezi Amerika'da açmak üzere çalışmalar yapıyor.

MAKARNALAR KURUMAYACAK

Alman B&W ve Bucher şirketlerinin ortak geliştirdiği fırın sistemi ile uçakta ısıtılan makarnalar kurumayacak. Halen sertifikasyon çalışmaları süren yeni fırın konseptine göre tepsilerin aralarına konulan su kaplarından çıkan buhar, yemeği kurutmadan çok daha hızlı ve lezzetli ısınmasını sağlayacak. Yeni fırın sistemi ile kabin yangınlarında önemli yere sahip fırın yangınlarının da önüne geçilmesi planlanıyor. Aşırı ısınmadan dolayı kaptan taşan yemek artıkları yangın riskini artırıyor. 7 dakika içinde yemeği ısıtan fırın halen kullanımdaki fırınlara oranla yüzde 25 daha küçük ve hafif. Çevresine minimum ısı veren yeni nesil fırınlar ilk olarak 2006’da hizmete girecek olan iki katlı, 555 yolcu kapasiteli Airbus A380’de kullanılacak.

UÇAKLARA CAMBRELLA

Yolcularını kapısı açık bekleyen uçaklar için tasarlanan ve adı İngilizce umbrella yani şemsiyeden gelen «Cambrella« kabine giren güneş ışınlarını ve yağmur damlalarını engelliyor. İngiliz PC Aviation tarafından tasarlanan sistem bir klipsle kapıya takılıyor. Katlanabilir Cambrella, özel çantası ile rahatlıkla uçakta taşınabiliyor. Şu anlık Boeing Business Jet, Challenger serisi iş jetlerinde ve CRJ bölgesel uçaklarında kullanılabilen sistemin diğer uçaklar için modelleri de üretilecek. Cambrella«nın fiyatı 8 bin sterlin.

Masada kalan bir proje daha YUNUS

İki hafta önce yayınladığımız '52 yıllık sır uçak Mehmetçik' haberinden sonra bir başka jet eğitim uçağı projesinin 2002'de başlatıldığı ancak Mehmetçik gibi durdurulduğu ortaya çıktı. Yunus adı verilen jet motorlu uçak, Türk mühendisleri tarafından tasarlanarak T-37'lerin yerine jet eğitiminde kullanılacaktı.

Mehmetçik Projesi'nden 50 yıl sonra Eskişehir'de 1'inci Hava İkmal Merkezi Komutanlığı'nda (1.HİBM) başlatılan çalışmayla tasarlanacak eğitim uçağının 2008'de hizmete girmesi planlanmıştı. Yunus, halen Hava Kuvvetleri'nin envanterindeki F-16 ve ileriki yıllarda hizmete girecek JSF uçaklarında görev yapacak pilotların eğitiminde kullanılacaktı.

Proje 1.HİBM'de Pilot Tümgeneral Çetin Dizdar komutanlığı sırasında Yüksek Mühendis Albay Yüksel Koyuncu başkanlığındaki ekip tarafından tasarlandı. Önce benzer uçakların performansını incelendi. Bunu tasarım izledi. Uçağın ağırlık hesapları, ön performans analizi, boyutlama, stabilite-kontrol, iniş takım tasarımı, üç boyutlu görünüşlerinin hazırlanması ve maliyet analizlerini kapsayan kavramsal tasarım faaliyetleri yaklaşık bir yıllık çalışma ile tamamlandı.

Çift motorlu, tamamı metal gövdeli, ses hızının altında uçan Yunus'ta pilotlar tandem yani önde öğrenci, arkada öğretmen pilot uçacak şekilde tasarım öngörülmüştü. Motorlar için performans hesapları doğrultusunda iki seçenek düşünülmüştü. Bunlar Kanadalı Pratt&Whitney imalatı JT15D-1B ile yakın tarihte hizmetten çıkacak F-5 uçaklarının J85-13/15 motorları olacaktı. Daha ekonomik çözüm için F-5'te kullanılan motorlar modernize edilecek ve uçağın ses hızını geçmesini sağlayan afterburner kiti sökülecekti. Uçağın birim maliyeti yeni motorlarla birlikte 7 milyon dolar, F-5 motoru kullanılırsa daha da düşük olacaktı. Bundan sonraki adımları ön dizayn, tasarım, mock-up imalatı ve rüzgar tüneli testleri izleyecekti. Yıllarca bir uçak imalatının ön aşamaları olan askeri jet uçaklarına modernizasyon ve büyük bakım yapan 1.HİBM, yurtiçinde TAI, TEI gibi ortaklarla bu projeyi rahatlıkla hayata geçirebilirdi. Ancak proje iptal edildi. Yunus da Mehmetçik gibi tarihin derinliklerinde kaldı. Türkiye havacılık sanayi için önemli bir fırsatı kaçırdı. Yine 52 yıl önceki Mehmetçik Projesi'nin bir benzeri yaşanacak. Yunus yerine Türkiye'nin eldeki imkanlarla yapabileceği bir uçak yurtdışından satın alınacak.