El bagajı devri bitiyor

Kabine alınan el bagajı dönemi kapanırken artık yolcular sadece pasaport, bilet ve cüzdanlarıyla uçağa binecek. Yeni güvenlik önlemleri, havalimanlarındaki duty free olarak adlandırılan gümrüksüz satış mağazalarından kabine alınabilen boyutta bavul imal eden şirketlere kadar bir çok sektörü derinden vuracak.

Havayolu taşımacılığı güvenliğinde 10 Ağustos, 11 Eylül’den sonra ikinci milat oldu. 2001’deki saldırılar, ateşli silah ve kesici aletlerle gerçekleştirilmişti. 11 Eylül’den sonra güvenlik kuralları yeniden hazırlandı. Bu tür silah ve aletlerin tespiti için x-ray olarak adlandırılan röntgen cihazları geliştirildi, hassaslaştırıldı.

SIVI PATLAYICILAR

Teröristler, 10 Ağustos’ta farklı bir yol izlediler. Röntgen cihazlarında fark edilemeyen sıvı patlayıcılarla eylemlerini yapmak istediler. Bu istihbaratı uzun zaman önce alan güvenlik birimleri, uluslararası bir operasyonla olası faciayı önledi.

Sıvı patlayıcılar, çeşitli sıvıların bir araya getirilmesi ve bir ateşleme devresi ile çalışıyor. Uzmanlar, alınan istihbaratlarda patlayıcı sıvıların kabine dikkat çekmeyecek biberon, su şişesi gibi kaplar içinde sokulacağı bilgisinin geldiğine dikkat çekiyor. Örneğin bazı patlayıcı sıvıların görünümünün ilk bakışta maden suyundan pek farkı yok.

EL BAGAJSIZ YOLCU

Uzmanlar, çeşitli sıvıların ayrı ayrı yolcular tarafından kabine sokulabileceğini belirtiyor. Sıvıların bir araya getirilmesinden sonra patlayıcı devre ise elektronik aletlerin içine yerleştirilerek kabine sokulma riski bulunuyor. Bu devreler o kadar küçük ki, otomobillerin kumandalı anahtarları bu sıvılardan oluşturulacak bombaları ateşleyebilir.

İşte bu noktada el bagajları büyük önem taşıyor. Artık yolcular Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere’ye yapacakları seyahatlerde kabine çanta, elektronik alet, tatmak şartıyla bebek maması hariç hiçbir sıvıyı sokamayacak. Bilet, pasaport, cep cüzdanı, şeffaf bir poşete konacak. Duty Free’den alınan içkiler kabine sokulmayacak. İlaç konusunda ise reçete veya doktor raporu istenecek.

Uzmanlar kuralların önceden hazırlandığını, saldırı istihbaratının alınmasıyla uygulanmaya başlandığına dikkat çekiyor. Sıvı konusunda en hassas havayollarının başında İsrailli El-Al geliyor. El-Al Havayolları, uzun zamandır kabine sıvı almıyor.

Giderek artan güvenlik önlemleriyle daha da sıkıntılı hale gelen uçak yolculuğu ciddi şikayetlere neden olsa da her şey yolcu güvenliği için. Uzmanlar, yolcuların evden çıkmadan bagajlarını yeni kurallara göre hazırlamalarını, havalimanlarına erken gelmelerini ve güvenlik görevlilerine sordukları sorularda ve aramalarında kolaylık göstermelerini istiyor.

İŞTE YASAK LİSTESİ

Sıvı patlayıcı riskiyle birlikte ABD ve İngiltere’ye yapılacak seyahatlerde yolcuların yanlarına alabilecekleri el bagajlarına kısıtlamalar getirildi. İşte yasaklar.

HER TÜRLÜ SIVI

Yolcular kabin bagajlarına kesinlikle sıvı veya yarı sıvı maddeler alamayacak. Bunlar arasında su, çeşitli içecekler ve yolcuların yanında taşıdıkları kremler, jeller dahil.

DUTY FREE

Yolcuların duty free yani gümrüksüz satış mağazalarından aldıkları içki gibi sıvı ürünler uçağa sokamayacak. Uzmanlar gümrüksüz alış verişlerini uçakta veya indikleri havalimanının çıkışında yapmalarını öneriyor.

İLAÇLAR

Yolcular hayati önem taşıyan ilaçlarını kabine güvenlik görevlilerine reçeteleriyle göstermek zorunda. Ayrıca kalp, astım gibi sürekli ilaç kullanılması gereken hastalıklarda ise yolcuların raporlarını güvenliğe bildirmeleri gerekiyor. Kontak lens solüsyonları kabine alınmayacak.

BEBEK YOLCU

Mamalar, biberondaki sütler kontrol edilecek. Çocuğun yanındaki ebeveynleri tarafından bunların tadılması istenecek. Ayrıca çocuk bezleri kesinlikle paketi çıkartılmış olarak uçağa alınacak.

EL ÇANTALARI

Yolcular kabinde sadece yanlarına pasaport ve biletlerden oluşan seyahat belgeleri, içinde sadece nakit para, kredi kartı ve kimliklerin olduğu cep tipi cüzdanlar alabilecek. Kesinlikle el çantalarına müsaade edilmeyecek.

ELEKTRONİK EŞYA

Yolcuların yanlarındaki otomobil anahtarı gibi elektrik devresine sahip anahtarlar kesinlikle kabul edilmeyecek. Ayrıca diz üstü bilgisayar, cep telefonları, kaset, disk ve MP3 çalarlar, uzaktan kumanda cihazları ve benzeri cihazlar, yolcu beraberinde uçağa alınmayacak. Bu aletlerin hepsi bagaja verilecek eşyalar arasında olacak.

GÖZLÜK KABI

Numaralı veya güneş gözlükleri kullananlar bu gözlüklere ait çanta ve kılıfları yanında kabine sokamayacak.

PAKETLİ ALINMAYACAK

Hijyenik kadın pedleri, çocuk bezleri paketlerinden çıkartılmış olarak kabine kabul edilecek.

AYAKKABILARA KONTROL

Tüm uçuşlarda yolcu uçağa binmeden önce ayakkabılarını çıkartarak x-ray cihazından geçirecek. Tolga ÖZBEK

Kemerleriniz hep bağlı kalsın

Geçen hafta Türk Hava Yolları’nın Airbus A340 uçağı, Tokyo Narita Uluslararası Havalimanı’na alçalma sırasında türbülansa yakalandı. Bölgeyi etkisi altına alan tayfun, dört motorlu uçağı gökyüzünde metrelerce fırlattı. Yaklaşık dört saniye süren olayda ikisi kabin memuru ve dört yolcu hafif yaralandı.

İstatistikler, her yıl türbülans nedeniyle ortalama 120 olayın meydana geldiğini ortaya koyuyor. Bu olaylarda her yıl en az 50’si ağır olmak üzere 250 kişi yaralanıyor. En çok olay Kuzey Amerika’da meydana geliyor. Güneydoğu Asya ve Avrupa Kuzey Amerika’yı izliyor.

Türbülansta en çok yaralanma baş ve boyun bölümünde meydana geliyor. Kemeri bağlı olmayan yolcu, koltuğundan fırlayarak sağa-sola çarpıyor. Yolcuyu türbülanstan bağlı kemer kurtarıyor. Uzmanlar, yolcuların uçuşun her anında kemerlerini bellerine uygun olarak bağlı tutmalarını tavsiye ediyor. Bu konuda Amerikan ve Avrupalı havacılık otoritelerinin kararları da bulunuyor.

Prof. Mikdat KADIOĞLU (İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bl. Bşk.)

Havada boşluk yoktur

Hava gibi gazlarda, boşluk veya delik oluşmaz. Günümüzde artık uzayın da boş ve bir vakum halinde olmadığı anlaşılmıştır. Halk arasında ve basında yanlış bir şekilde hava boşluğu olarak adlandırılan şey aslında "Açık Hava Türbülansı"dır. Türbülans, bir tür düzgün olmayan karmaşık ve kaotik bir hava akışıdır. Birçok trajik hava kazalarına neden olan "açık hava türbülansı"na havacılıkta kısaca "CAT" denilir.

Rüzgárın yönü ve şiddetindeki büyük değişimler, yükseklik ile hava sıcaklığının hızlı değişimi, dağlık arazi üzerinde, tepe ve sırtlardan belli bir mesafede esen orta ve kuvvetli rüzgárlar türbülansa neden olabilir. Türbülans, sık ve şiddetli olarak dikey gelişmeli (kümülüform) bulutlarda görülür. CAT ise, bulut dışında ve açık havada meydana gelir. CAT, yaklaşık olarak 7-8 bin metre yüksekliğinde belirmeye başlar ve jet akımlarının bulunduğu 10-12 bin metre civarında gözlenme sıklığı maksimuma ulaşır. CAT bulut içinde oluşmadığı için gözle tespit edilemez. Böylece, iniş ve kalkışlarda, özellikle geceleri, dağlık alanlar ve vadilerde türbülans kazalara neden olabilmektedir.

Bu nedenlerden dolayı pilotlara verilen meteoroloji bilgilendirilmelerinde türbülans önemli bir yer tutar. Havalimanları ise kurulduğu yer itibari ile tehlikeli rüzgár hamleleri ve türbülans yaratacak dağ, tepe ve binalardan uzak olmalı ve yerel boğaz, dağ ve vadi rüzgárlarına maruz kalmamalıdır. Ayrıca, havalimanı çevresinde yoğunlaşan yerleşim birimlerinin de havalimanlarında küçük çaplı türbülansa neden olabileceği unutulmamalıdır.