Başkanın sigortası

İlk kez yıllar önce İstanbul-San Francisco uçuşunda tanıdım İlker Aycı’yı. Hiperaktif bir insandı. Kendi kendime ‘tamam’ dedim, şirketteki pusuların üzerinden kolayca atlar. Sonra sigorta tecrübesini öğrendim. O zaman da sistemin sigortasını elinde tutacağına inandım. Sonraki zamanlar iyi dost olduk. Fırsat buldukça sohbetler yaptık.

Geçen sürede başına gelmedik kalmadı. Önce Atatürk Havalimanı bombalandı. Olaydan 5-6 saat sonra THY yeniden operasyonlarına başladı. Ardından daha neler neler. Ülkenin içini acıtan olaylar zincirleme yaşandı. Hele bir de İstanbul Havalimanı’na asrın taşınması. Kamuoyunda çuvallayacaklar denildi ancak bir başarı hikâyesi ortaya çıktı. Son nokta pandemi oldu ve havacılık olduğu gibi yere indi.

EN İYİ ANLAŞMA

İlker Aycı, geçen cuma THY’nin yeniden Yönetim ve İcra Kurulu Başkanı seçildi. 2018 yılında kargonun yıldızlaşacağından bahsediyordu. Eski sigortacı, kargo ile şirketin bir tür sigortasını yaptı. Kasasındaki nakiti harcamadı. Zor zamanların sigortası için tuttu. Devasa ve bağlayıcı yeni uçak alım anlaşmaları yapılmıştı. Kavga etmeden, kırıp dökmeden fabrikalarla anlaştı. Hatta Boeing’le uçuşları yasaklanan 737 MAX’ler konusunda kullanıcı olarak en iyi anlaşmayı yaptı.

GÜÇLÜ ZAMANLAR

Hiperaktifliği altındaki profesyonel yönetici olarak yarattığı sakinlik, geç kalmadan sorunları çözdü. Şimdilerde pandemi bitmedi. Uçaklardaki doluluk oranları kötülerin en iyisi. Ama İlker Aycı’da panik yok. Pandemi bitecek, şirket yeniden uçacak. Şirketi aklında sigorta etmişti. O gün ne gündür bilmem ama dünyada dev filosu ile THY ayakta. İlker Aycı ile yeniden başlayan yeni dönem sanırım yeni zamanların pandemi sonrası güçlü zamanları olacak.

THY'NİN İLK 737 MAX'İ 12 NİSAN'DA UÇUYOR

Bütün testleri ve deneme uçuşları tamamlandıktan sonra THY’nin iki 737 MAX uçağı 12 Nisan’da uçuşlarına başlıyor. Endonezya ve Etiyopya’daki ölümlü kazaları nedeniyle yaklaşık 2 yıldır uçmayan ama yeniden güven kazanan 737 MAX’lerden ilk uçuşlar için THY’de TC-LCA, TC-LCE kuyruk tescili taşıyan uçaklar seçildi.

SİSTEM DIŞI UÇAKLAR

“Operational Readiness Flight” olarak adlandırılan değerlendirme uçuşlarının gerçekleştirilmesinden sonra İstanbul Havalimanı’ndaki 12 adet 737 MAX uçakları sırayla uçuşlara başlayacak. Sonra halen Boeing Seattle fabrikasında park pozisyonundaki diğer 12 uçak peyderpey getirilerek hizmete verilecek. THY bu nedenle anlaşmaları dolan klasik Boeing 737-800 uçaklarının da bir kısmını sistem dışı bırakacak B737 MAX için pilotlara yeniden eğitim verilmeye başlandı. Kabin ekiplerinden nisan ayı planlamasında 200 kişilik bir ekip oluşturuldu. Bu ekibe gerekli eğitimler verilerek 737 MAX’ler hakkında detaylı bilgilendirme yapılacak. Yolculardan gelebilecek sorular için kabin ekiplerinin sıkça sorulan sorular konusunda bilgi sahibi olmaları sağlanacak.

İKİ KAZA SONRASI

Endonezya ve Etiyopya’da 346 kişinin öldüğü 2 kazanın ardından uçuş yasağı getirilen “Boeing 737 MAX” tipi uçakların bütün dünyada uçuşları durdurulmuştu. MCAS adı verilen sistemdeki hata yüzünden uçaklar kalkıştan sonra burunları aşağı vererek kontrol edilemez hale gelmişlerdi. Yeni yazılımlar ve diğer teknik sorunları giderilen uçak, geçtiğimiz aylarda ilk uçuşunu Amerikan Federal Havacılık İdaresi (FAA) Başkanı Pilot Steve Dickson’ın bizzat yaptığı test uçuşundan sonra güven kazanmıştı.

İŞ DÜNYASININ 6X'İ UÇTU

Boeing ve Airbus’un imalatları dışında dünyanın en geniş gövdeli iş jeti olan 6X ilk uçuşunu başarı ile gerçekleştirdi. Havada 2 saat 45 dakika kalan uçak bütün testleri tamamladı. Fiyatı 51 milyon dolar civarındaki uçaktan üç adet imal edildi. İkinci uçak green olarak yani korozyon önleyici yeşil boyası ile Fransa Bordo’dan kalkıp Amerika’da Little Rock’a uçtu. Burada iç donanımı yapılacak uçak daha sonra tanıtım uçuşlarında kullanılacak.

ZOR ŞARTLARA UYUM

İstanbul-New York Menziline sahip uçak standart donanımında yer alan FalconEye sistemi ile en zor şartlarda havalimanlarına iniş imkânı sağlıyor. Pilota sunduğu yüksek görüş ile siste bile rahatça iniş imkânı veriyor. Ayrıca uçakta kablolu uçuş sistemi de (Gelişmiş Dijital Uçuş Kontrol Sistem) ilk defa tam dijital yapıda gerçekleştirildi. Kabinde tavandaki pencere ile de gündeme gelen uçak Pratt&Whitney motorlarla yüksek performansın yan sıra ciddi bir yakıt tasarrufu da sağlıyor. Uçak son hali ile Gulstream’ın 650-700 modellerinin elinde tuttuğu en geniş gövde unvanını da alarak bir rekora imza attı.

SAKLANAN SIRLAR

Birçok uçak başarıyı yakaladıktan sonra gövdesi ve menzili uzatılarak da pazara sunuluyor. Falcon 6X için bu durum henüz sır. Yine de sızan bilgilere göre uçağın uzatılması ve menzilinin İstanbul-Los Angeles gidebilecek şekilde planlandığı iddiaları var. Bu da gerçekleştiğinde en büyük rakibi olan Gulstream 650ER uçağını geride bırakacak. Ama bunun ne zaman gerçekleşeceği konusunda kesin bir tarih yok. Yine de Dassault mühendislerinin çok tan çalışmaya başladıkları haberleri geliyor. Şirketin Türkiye temsilcisi Alişan Soylu ise henüz kendilerine ultra uzun menzilli 6X konusunda bilgi ulaştırılmadığını söylüyor.

GECİKEN UÇAK

Aslında Falcon 6X uçağı bir ve belki de iki yıl önce pazara girecekti. Uçak için Fransız yapımı Safran motoru seçildi. Dassault Askeri uçaklarında da bu markanın motorlarını kullanıyordu. Ama ne yazık ki bu iş jeti için geliştirilen motor belki bir yılı süren testlerde istenen sonucu vermedi. İlle de milli bir motor olsun iddiasından vazgeçen Dassault Falcon için Pratt&Whitney Kanada ile masaya oturdu. Sonunda tasarlanan PW8818 D diye adlanan yeni motor bu uçak ilk günden itibaren iyi bir performans sundu. Şu anda 51 milyon dolar Standart fiyatı ile pazarda. 2024’de fiyatı 52.5 milyon Dolar olacak. Fabrika yılda 20 tane yapacak.

İLK TESLİMAT 2020'DE

Menzili 10 bin 186 km olan uçak saatte 685 km hızla uçuyor. 2022 yılında ilk müşterilere teslim edilecek. Ama daha şimdiden ciddi bir ticari başarı yakalandığı ortada. Uçak tam yüklü olarak 1670 metreden kalkabiliyor.15 ton yakıt alan uçağın maksimum kalkış ağırlığı 35 tondan fazla. Uzunluğu 25.68 metre, kanat açıklığı 25.94 metre olan 6X uçağı 51 bin Feet’ten uçabiliyor. Yani 15 bin metreden daha fazla bir uçuş tavanına sahip. Böylece hava trafiğine takılmadan ve daha az meteorolojik olayların olabildiği irtifadan gidiyor. Bilindiği gibi ticari havayolu uçakları ağırlıklı olarak 38-39-40 bin feet ya da biraz üzerini kullanıyorlar. İçeriden kabin yüksekliği 1.98 metre ve genişliği 2.58 metre olan uçak huzur veren bir yapıya sahip.