Antalya Havalimanı yeniden doğacak

Uçağımız alçalıyor, Antalya kanatlarımız altında. Bin metre yüksekten denizin altı görünüyor. Pırıl pırıl sular, uzanıp giden harika kumsallar, ardında yayılan verimli ovalar, dağlar, başında karlar olan bir dağda küçük bir kayak merkezi, suyun içindeki kayalıklar, falezler, uzayıp giden seralar... Böyle bir fotoğraf, hiç oynanmadan takvim yapraklarında yerini alıyor. Aralık, ocak, şubat, mart hepsi dahil bütün aylar için bir cennet. Çiçek kokan bir şehir, sıcak sımsıcak her yanı. Uçağımız teker koyuyor. Kapı açıldığında içeri giren hava bile başka bir hava. Nem kimin umurunda. Çicek kokuyor, deniz kokuyor, tutku kokuyor. Buralara gelip bir daha gidemeyen Ruslar, Ukraynalılar, Almanlar ve İngilizler var. Memleket kabul etmişler, yerleşmişler bir başka yere gitmeyi düşünmüyorlar, “Bizim evimiz burası” diyorlar.

ZOR BİR MİMARİ

Havalimanları yapılırken genellikle DHMİ işi başlatıyor. Yarışmalı-yarışmasız bir çizim yapılıyor. Birinci gelen mimarin yaptığı çalışma DHMİ için tartışılıp son şeklini alınca ihale açılıyor ve yapımcı-işleticiye proje veriliyor. ‘Yap-İşlet’ deniyor. Sonra değişiklik yapmak çok zor. Bir yolsuzluk iddiası çıkar diye birebir uygulanıyor. Antalya Havalimanı da iyi bir mimarın çalışması, ama karmaşık bir yapı. Büyüme ve genişleme iyi hesap edilmediği için eklemeler bile ayrı yerlerde oluşmuş. İki dış hat binası farklı noktalarda. İçinde iniliyor, çıkılıyor, yönler zor bulunuyor. Neyse ki TAV ilk ortaklığında Frankfurt Havalimanı işletmecisi olan ortağı Fraport ile biraz çeki düzen verebilmiş. İki ortak arasında hiçbir sorun çıkmamış. Artık, Atom karınca TAV CEO’su Sani Şener ile yeni dönemde işler daha da hızlanacak, çekidüzen verilme artacak. Sonuçta havalimanını yolcular daha rahat kullanacak. Gelişte zaten yolcu hızla çıkıp denize koşuyor. Gidişte ise yolcu biraz daha güneş ve denizden yararlanmak için havaimanına limitler içinde son dakika geliyor. Elbette içeri de yolunu kaybetmesi, uçağa gidiş kapısını bulmada zorlanması rahatsız edici. Ama düzeliyor.

2051’E UZANAN İŞLETME

Türkiye’nin dış hat yolcusu bakımından ikinci büyük havalimanı olan Antalya pandemi öncesinde, 2019’da 35.7 milyon yolcu ağırlamıştı. 1960’ta açılan havalimanı, sonrasında yapılan yatırımlara rağmen bu trafiği kaldırmakta zorlanmaya başlamıştı. İşletme süresinin bitmesine beş yıl olmasına rağmen bu ihaleyle yatırım başlayacak ve havalimanı rahatlayacak. TAV Havalimanları ve Fraport, Antalya Havalimanı’nı 2051 sonuna kadar işletmeye devam edecek. Ankara’da yapılan ihalede ortak girişim 25 yıl için 7 milyar 250 milyon Euro+KDV ile en iyi teklifi verdi. İstanbul Havalimanı İşleticisi İGA ihaleyle ilgilenmedi. Limak Grubu ise ihale için dosya aldı ama bu işe girmedi. Makul bir nedenleri olduğunu düşünüyorum. İhaleye, Antalya’ya en fazla yolcu gönderen ülke olan Rusya’nın Vnukova Havalimanı işletmecisiyle İntekar Yapı ortaklığı da katıldı. DHMİ Genel Müdürü Hüseyin Keskin açık arttırmayı büyük bir başarı ve sakinlikle yönetti. Genel Müdür Keskin, 19 tur süren çekişmeli ihalenin sonunda kazanan TAV-Fraport’u tebrik etti. Şirketler ihale bedelinin dörtte birini, yani yaklaşık 1.8 milyar Euro+KDV’yi peşin ödeyecek.

* Bu işletmede hazine garantisi yok.

* Yolcu garantisi yok.

* 1.8 milyar Euro peşin ödeme var. Üstüne üstelik 765 milyon Euro yatırım zorunluluğu var.

* TAV Holding’in risk ortağı Alman Fraport, Antalya Havalimanı yeniden doğarken tüm dünyada ekonomik belirsizliklerin sürdüğü bir ortamda devlete önemli bir katkı sağlayacak.

KAPASİTE 80 MİLYONA ÇIKACAK

* TAV-Fraport yaklaşık 765 milyon Euro yatırım yapacak. Dış hatlara hizmet veren 82 bin metrekarelik Terminal 2 genişletilerek 190 bin metrekarelik yeni bir terminal haline getirilecek.

* 37 bin metrekarelik iç hatlar terminali kapasitesi iki katına çıkarılarak 78 bin metrekare olacak.

* 2040 yılında da 70 bin metrekarelik yeni dış hatlar terminali açılacak. Böylece, havalimanının kapasitesi yıllık 80 milyon yolcuya ulaşacak.

* Yaklaşık 1 milyon metrekarelik apron alanı eklenerek uçak park pozisyonu sayısı 106’dan 181’e, terminallerdeki köprü sayısı 20’den 38’e yükseltilecek.

* Katlı otopark ve heliport alanı inşa edilecek. Yakıt depolama ve transfer sistemi yenilenecek. Katlı otopark çok önemli. Açık otoparkta sıcaktan otomobillerin içinde bazen 50-60 derece ısı oluyor. Klima çalıştığında aracın içi şehre inildiğinde bile kendine gelemiyor.

* Yeni bir devlet konuk evi yapılacak.

* Yeni yapılacak genel havacılık ve kargo terminallerinin girişleri düzenlenerek havalimanının ana girişinden ayrılacak. Uçak bakım hangarlarıyla Antalya’yı merkez üs yapan havayolları için tercih edilen bir havalimanı haline gelecek.

* Üç yıl içinde tamamlanması planlanan çalışmalar mevcut operasyonu etkilemeden gerçekleştirilecek.

'İHALE, ÜLKEMİZE GÜVENİ GÖSTERDİ'

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, “Türk, Fransız ve Alman ortaklığı ile Türk-Rus ortaklı şirketlerin ihaleye katılması ekonomiye olan güvenin ve ilginin göstergesi” diye konuştu. Ülkenin turizmde küresel marka olmasında büyük payı bulunan Antalya’nın, bu iddiasını sürdürmesinin de turizm odaklı kalkınma yaklaşımını esas alan projelere yönelmesiyle mümkün olduğunu söyledi.

'TURİZMİN TACI OLACAĞIZ'

TAV Havalimanları CEO’su Sani Şener, “Akdeniz’in en büyük turizm merkezi olan Antalya’da ortağımız Fraport’la birlikte üç buçuk yıldır uyumlu ve başarılı bir işletme gerçekleştiriyoruz. Antalya 650 bin yatak kapasitesiyle Akdeniz’in en büyük turizm merkezi. Sağlık ve kongre turizmiyle birlikte yılın her ayı ziyaretçi alıyor. Yapacağımız yatırımla havalimanını bu potansiyeli daha da ileri taşıyacak altyapıya kavuşturacağız” dedi. İhale şartnamesine göre, TAV-Fraport’a verilen yolcu ya da finansman garantisi yok. Kamunun hiçbir riski olmayacak. TAV-Fraport ön ödemenin ve yatırımın yüzde 25’ini öz kaynaklarıyla kalanını da krediyle karşılamayı planlıyor.

Sani Şener, “Pandemi döneminde Kazakistan Almatı Havalimanı satın almasını tamamladık. Şimdi de Antalya’daki süremizi 25 yıl uzattık. Ortağımız Fraport’un da, bizim de güçlü bir kredibilitemiz var. Yapılacak bu yatırımdan sonra artan kapasitenin Antalya turizmine ve dolayısıyla Türkiye turizmine çok büyük katkısı olacaktır. Antalya, pandemi nedeniyle 2020’de sadece 9.8 milyon yolcuya hizmet vermişti. Bu yıl ağustosta Avrupa ülkeleri kısıtlamaları kaldırdı. Ekimde de İngiltere uçuşları açtı. Antalya’nın cazibesi gücünü gösterdi ve havalimanı 10 ayda 20 milyon yolcuyu geçti” bilgisini veriyor.

TOPLAM 59 HAVALİMANI

Sani Şener, Mayıs 2018’de IC İçtaş’ın hisselerini alarak TAV’ı Antalya’da Fraport’la ortak hale getirmişti. Şener, “TAV olarak biz 15 havalimanı işletiyoruz. Fraport 31 havalimanı, ortağımız Groupe ADP 13 havalimanı işletiyor. Toplam olarak 59 havalimanı ve yılda 420 milyondan fazla yolcuya hizmet veren bir platform oluşuyor. Ortağı olduğumuz bu ağ Antalya yolcusunu arttırmakta çok büyük bir avantajdır. Kısıtlamalar geri gelmezse Antalya 2022’de eski günlerine çok yaklaşacak. Yeni yatırımla da 2025 sonrasında sadece Akdeniz’in değil dünyanın başlıca turizm destinasyonları arasında yükselmeye devam edecek” diyor ve Antalya Havalimanı’na yapılacak yeni yatırımlarla geniş bir bölgede turizmin tacı olacaklarını söylüyor.

BİRİ ASKERİ ÜÇ PİSTİ VAR

Antalya Havalimanı’nın üç pisti var. Bunlardan 18R/36L olanı askeri pist. 2990 metre uzunluğunda 45 metre genişliğinde. Beton-asfalt. Tabi ki diğer iki sivil piste taksi yolları ile bağlı. İhtiyaç olduğunda izinle operasyona katılıyor. Havalimanın iki sivil pisti 18C/36C ve 18L/36R pistleri 3400 metre uzunluğunda, 45 metre genişliğinde ve beton. Aşırı sıcakta asfalttaki gevşemeler olmuyor. Ayrıca iki sivil pist arasındaki mesafe 1535 metre. Yani tam anlamıyla paralel pist. İkisine birden simultane iniş-kalkış yapılabiliyor. Denizden yükseklik 54 metre. 1960 yılında temeli atılan havalimanın ICAO kodu: LTAI, IATA Kodu ise: AYT. Şehre uzaklığı 13 km. THY-Lufthansa ortaklığı SunExpres havayolları, Corendon, Freebird, Tailwind gibi birkaç havayolu Antalya’yı ana üs olarak kullanıyor.