Amerikan plastik uçağı Avrupa semalarında
Boeing’in henüz test aşamasında olan yeni yolcu uçağı 787 Dreamliner, Londra’da yapılan Farnborough Havacılık Fuarı’yla Avrupa hava sahasına girdi. Uçağın kapıları ilk defa gazetecilere açılırken 787’nin sessizliği dikkat çekti
İngiltere’deki Farnborough Havacılık Fuarı’nın yıldızı, ilk defa kamuoyu önüne çıkan Boeing’in kompozit yani plastik gövdeli yeni yolcu uçağı 787 Dreamliner’dı. Açılıştan bir gün önce Farnborough’a gelen 787’nin inişini beş bin kişi seyretti. Boeing’in merkezi Seattle’dan kalkan üç numaralı test uçağı, 9 saatlik uçuşun ardından Londra yakınlarındaki meydana ulaştı. Çok sessiz inerek statik alandaki park yerine alındı.
![/images/100/0x0/55eb1adbf018fbb8f8ab5edb]()
MÜTEVAZI KABİN
Uçak hâlâ test aşamasında olduğundan, 787’nin içi kabloların her yerden geçtiği, sadece ekonomi koltuklarının konulduğu mütevazı görünümüyle özel ziyaretçilerini karşıladı. Kapıda henüz sertifika almadığı için ‘Experimental-Deneysel’ yazısı bulunuyor. Ön kabinde 30 ekonomi koltuğu var. Lacivert kumaş kaplı koltuklar ince imal edilmiş. LED aydınlatma, derin ama gözü hiç rahatsız etmeyen baş üstü dolaplarıyla 787 ferah bir kabin sunuyor.
Pencerelerse normal yolcu uçaklarından daha büyük. Ancak kabin modeli mock-up’ta olduğu gibi kendini pek göstermiyor. Boeing mühendisleri manuel çalışan ve güneşi kesen perdeyi pencerelerden kaldırmış. Özel tuşla iş jetlerinde olduğu gibi pencereler karartılıp açılıyor.
Etrafta kılcal damar gibi dolaşan kilometrelerce kablo, orta kabindeki test ünitesine bağlı. Dev konsollar, vücuttaki sinir merkezi gibi uçağın her noktasından gelen verileri kaydediyor ve değerlendiriyor. Dört uçuş test mühendisi bu bilgileri takip ediyor. Kabinde diğer prototiplerde olduğu gibi ağırlık kaymasının test edildiği su tankları yok.
Arka kabin ise yine ekonomi sınıfı olarak ayrılmış. Burada da 20 koltuk bulunuyor. Merdivenle çıkılan bölümde kabin memurlarının dinlenmesi için 12 yatak yer alıyor. Standart görünümdeki tuvalet çok iyi aydınlatılmış.
VERİLER EKRANDA
Boeing 777’den geliştirilen kokpit tasarımında pilotlar tüm verileri ekranlardan takip ediyor. Standart olan baş üstü ekranları (Head-Up Display) pilotlara, sıfır görüş şartlarında iniş emniyeti sağlıyor. Uzun uçuşlarda pilotların dinlenmesi için arka bölümde merdivenle çıkılan dinlenme odası var. Burada iki yatak ve bir koltuk bulunuyor.
İki gün fuarda kalan 787, Seattle’a dönmek üzere Farnborough’dan yine çok sessiz havalandı. Londra üzerinde İngiltere-Almanya arasında 1940’taki ‘Battle of Britain’ anısına o yıllardan kalan iki Spitfire uçağıyla hatıra fotoğrafı çektiren 787, yine bu uçaklarla Farnborough’u selamladı. 787 daha sonra motor imalatçısı Rolls Royce’un Derby’deki fabrikası üzerinden kanat sallayarak alçak uçuş yapıp Seattle’a döndü.
HAVACILIK KRİZDEN FARNBOROUGH’DA ÇIKTI
Son iki yıldır ekonomik krizle birlikte dibe vuran havacılık sektörü, Farnborough’daki siparişlerle nefes aldı. Özellikle leasing yani finansal kiralama şirketlerinden gelen 115 milyar dolarlık 723 uçak siparişi uzmanlar tarafından sektörün 2012’den itibaren yeniden eski günlerine döneceğinin işareti olarak değerlendiriliyor.
40 ülkeden 1360 şirketin katıldığı fuarda ağırlık havayolu uçakları dışında askeri havacılıktaydı. 165 uçak, helikopter ve insansız hava aracı sergilendi.
En çok uçağı, opsiyonlar yani kesin siparişe çevrilebilir anlaşmalar dahil Brezilyalı Embraer sattı. E170/190 ailesi toplam 256 sipariş aldı.
Avrupalı imalatçı Airbus, A380’in yanı sıra askeri nakliye uçağı A400M ile Etihad’a ait A330 kargo uçağını getirdi.
İş jeti katılımında inanılmaz bir düşüş yaşandı. Sadece 20 uçak sergilendi. Artık iş jeti imalatçıları Cenevre’de yapılan EBACE, İstanbul’daki Airex gibi konularında uzmanlaşan fuarları tercih ediyor.
TÜRK AWACS’I 2011’DE TESLİM EDİLECEK
Fuarın tek Türk bayraklı uçağı, kamuoyunda AWACS olarak bilinen Havadan İhbar Kontrol (HİK) uçağıydı. Türk Hava Kuvvetleri’ne ait ve üzerinde radar taşıyan ilk 737, halen Boeing tarafından test amaçlı kullanılıyor. Northrop Grumman imalatı radarın ilgili testlerin yüzde 97’si tamamlandı. Teslimat 4 yıl gecikmeli 2011’de başlıyor.
Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar Farnborough’u ziyaret edenler arasındaydı. Türk standına uğrayan Bakan Gönül, bundan sonra yurtdışı fuarlarda özgün Türk tasarımlarının sergileneceğini söyledi. Bakan Gönül, Türkiye’nin de ortak olduğu Airbus A400M askeri nakliye uçağını gezdi. Fabrikası Seville’de bulunan uçağın kapısına İspanyolların dünya kupasını kazanmasına atfen konulan amblem dikkat çekti. Hamdi Topçu ise Boeing ve Airbus yetkilileri ile bir araya geldi.
ATAK PROJESİ
TAI ve TEI başta insansız hava aracı ANKA olmak üzere Türk tasarımı ürünlerini stantlarında sergiledi. Yunan Hava Kuvvetleri’nden iki general TEI yetkilileri ile F-16 uçaklarının motorlarının bakımı konusunda görüşmeler yaptı. İtalyan AgustaWestland ile ortak imal edilecek Türk Taaruz Helikopter Projesi T-129 ATAK’ın kokpit mock-up’ı Farnborough’da yeni müşteriler aradı.
THY EN KÂRLI ALTINCI HAVAYOLU
Air Transport World Dergisi tarafından her yıl hazırlanan Dünya Havayolu Raporu’nda Türk Hava Yolları 2009 sıralamasında operasyon ve net kârda dev şirketleri geride bırakarak altıncı oldu. Operasyonda 479, net kârda da 370 milyon dolara ulaşan THY’yi Avrupa’da sadece düşük maliyetli havayolu şirketi Ryanair geçebildi. İki listede de birinci Emirates, ikinci sırada sırada da Air China yer aldı.
Dünya devler liginde hızla yükselen THY en fazla yolcu taşıyan şirketler listesine de 25 milyon yolcuyla 22. sıradan girdi. En fazla yolcuyu 161 milyonla Amerikan Delta Havayolları taşıdı.
ATATÜRK 39. OLDU
Dünyanın en çok yolcuya sahip havalimanları sıralamasında ise İstanbul Atatürk Havalimanı 29.8 milyon yolcuyla 39. oldu. Atatürk trafiğini yüzde 4.6 artırıp büyüyen nadir havalimanlarından biri olurken ilk üçe Atlanta 88, Londra Heathrow 66, Pekin de 65 milyon yolcu ile girdi.
MÜTEVAZI KABİN
Uçak hâlâ test aşamasında olduğundan, 787’nin içi kabloların her yerden geçtiği, sadece ekonomi koltuklarının konulduğu mütevazı görünümüyle özel ziyaretçilerini karşıladı. Kapıda henüz sertifika almadığı için ‘Experimental-Deneysel’ yazısı bulunuyor. Ön kabinde 30 ekonomi koltuğu var. Lacivert kumaş kaplı koltuklar ince imal edilmiş. LED aydınlatma, derin ama gözü hiç rahatsız etmeyen baş üstü dolaplarıyla 787 ferah bir kabin sunuyor.
Pencerelerse normal yolcu uçaklarından daha büyük. Ancak kabin modeli mock-up’ta olduğu gibi kendini pek göstermiyor. Boeing mühendisleri manuel çalışan ve güneşi kesen perdeyi pencerelerden kaldırmış. Özel tuşla iş jetlerinde olduğu gibi pencereler karartılıp açılıyor.
Etrafta kılcal damar gibi dolaşan kilometrelerce kablo, orta kabindeki test ünitesine bağlı. Dev konsollar, vücuttaki sinir merkezi gibi uçağın her noktasından gelen verileri kaydediyor ve değerlendiriyor. Dört uçuş test mühendisi bu bilgileri takip ediyor. Kabinde diğer prototiplerde olduğu gibi ağırlık kaymasının test edildiği su tankları yok.
Arka kabin ise yine ekonomi sınıfı olarak ayrılmış. Burada da 20 koltuk bulunuyor. Merdivenle çıkılan bölümde kabin memurlarının dinlenmesi için 12 yatak yer alıyor. Standart görünümdeki tuvalet çok iyi aydınlatılmış.
VERİLER EKRANDA
Boeing 777’den geliştirilen kokpit tasarımında pilotlar tüm verileri ekranlardan takip ediyor. Standart olan baş üstü ekranları (Head-Up Display) pilotlara, sıfır görüş şartlarında iniş emniyeti sağlıyor. Uzun uçuşlarda pilotların dinlenmesi için arka bölümde merdivenle çıkılan dinlenme odası var. Burada iki yatak ve bir koltuk bulunuyor.
İki gün fuarda kalan 787, Seattle’a dönmek üzere Farnborough’dan yine çok sessiz havalandı. Londra üzerinde İngiltere-Almanya arasında 1940’taki ‘Battle of Britain’ anısına o yıllardan kalan iki Spitfire uçağıyla hatıra fotoğrafı çektiren 787, yine bu uçaklarla Farnborough’u selamladı. 787 daha sonra motor imalatçısı Rolls Royce’un Derby’deki fabrikası üzerinden kanat sallayarak alçak uçuş yapıp Seattle’a döndü.
HAVACILIK KRİZDEN FARNBOROUGH’DA ÇIKTI
Son iki yıldır ekonomik krizle birlikte dibe vuran havacılık sektörü, Farnborough’daki siparişlerle nefes aldı. Özellikle leasing yani finansal kiralama şirketlerinden gelen 115 milyar dolarlık 723 uçak siparişi uzmanlar tarafından sektörün 2012’den itibaren yeniden eski günlerine döneceğinin işareti olarak değerlendiriliyor.
40 ülkeden 1360 şirketin katıldığı fuarda ağırlık havayolu uçakları dışında askeri havacılıktaydı. 165 uçak, helikopter ve insansız hava aracı sergilendi.
En çok uçağı, opsiyonlar yani kesin siparişe çevrilebilir anlaşmalar dahil Brezilyalı Embraer sattı. E170/190 ailesi toplam 256 sipariş aldı.
Avrupalı imalatçı Airbus, A380’in yanı sıra askeri nakliye uçağı A400M ile Etihad’a ait A330 kargo uçağını getirdi.
İş jeti katılımında inanılmaz bir düşüş yaşandı. Sadece 20 uçak sergilendi. Artık iş jeti imalatçıları Cenevre’de yapılan EBACE, İstanbul’daki Airex gibi konularında uzmanlaşan fuarları tercih ediyor.
TÜRK AWACS’I 2011’DE TESLİM EDİLECEK
Fuarın tek Türk bayraklı uçağı, kamuoyunda AWACS olarak bilinen Havadan İhbar Kontrol (HİK) uçağıydı. Türk Hava Kuvvetleri’ne ait ve üzerinde radar taşıyan ilk 737, halen Boeing tarafından test amaçlı kullanılıyor. Northrop Grumman imalatı radarın ilgili testlerin yüzde 97’si tamamlandı. Teslimat 4 yıl gecikmeli 2011’de başlıyor.
Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar Farnborough’u ziyaret edenler arasındaydı. Türk standına uğrayan Bakan Gönül, bundan sonra yurtdışı fuarlarda özgün Türk tasarımlarının sergileneceğini söyledi. Bakan Gönül, Türkiye’nin de ortak olduğu Airbus A400M askeri nakliye uçağını gezdi. Fabrikası Seville’de bulunan uçağın kapısına İspanyolların dünya kupasını kazanmasına atfen konulan amblem dikkat çekti. Hamdi Topçu ise Boeing ve Airbus yetkilileri ile bir araya geldi.
ATAK PROJESİ
TAI ve TEI başta insansız hava aracı ANKA olmak üzere Türk tasarımı ürünlerini stantlarında sergiledi. Yunan Hava Kuvvetleri’nden iki general TEI yetkilileri ile F-16 uçaklarının motorlarının bakımı konusunda görüşmeler yaptı. İtalyan AgustaWestland ile ortak imal edilecek Türk Taaruz Helikopter Projesi T-129 ATAK’ın kokpit mock-up’ı Farnborough’da yeni müşteriler aradı.
THY EN KÂRLI ALTINCI HAVAYOLU
Air Transport World Dergisi tarafından her yıl hazırlanan Dünya Havayolu Raporu’nda Türk Hava Yolları 2009 sıralamasında operasyon ve net kârda dev şirketleri geride bırakarak altıncı oldu. Operasyonda 479, net kârda da 370 milyon dolara ulaşan THY’yi Avrupa’da sadece düşük maliyetli havayolu şirketi Ryanair geçebildi. İki listede de birinci Emirates, ikinci sırada sırada da Air China yer aldı.
Dünya devler liginde hızla yükselen THY en fazla yolcu taşıyan şirketler listesine de 25 milyon yolcuyla 22. sıradan girdi. En fazla yolcuyu 161 milyonla Amerikan Delta Havayolları taşıdı.
ATATÜRK 39. OLDU
Dünyanın en çok yolcuya sahip havalimanları sıralamasında ise İstanbul Atatürk Havalimanı 29.8 milyon yolcuyla 39. oldu. Atatürk trafiğini yüzde 4.6 artırıp büyüyen nadir havalimanlarından biri olurken ilk üçe Atlanta 88, Londra Heathrow 66, Pekin de 65 milyon yolcu ile girdi.
