Uğur Cebeci

Havacılık tarihinin en başarılı tahliyesi geçtiğimiz günlerde yaşandı. Kanada«da Toronto Pearson Havalimanı’nda pistten çıkarak yanan Air France«a ait Airbus A340-300«deki 292 yolcu çok kısa sürede uçaktan tahliye edildi.Uçuş ekibinin yüksek eğitimi ve tecrübesi olası bir faciayı önledi. Air France«a ait Airbus A340-300 tipi AF358 sefer sayılı uçak Paris«ten Kanada«da Toronto kentine 292 yolcusuyla havalanmıştı. Yaklaşık 8 saatlik uçuşta, 1999 yapımı F-GLZQ tescilli uçakta 12 mürettebat görev yapacaktı. Uçuş planlandığı gibi gitmiş, A340 Toronto«ya alçalmaya başlamıştı. Bölgeyi kuşatan kötü hava şartları uçak trafiğini aksatıyordu. 15.42 AF358 sefer sayılı uçak inmek üzere 06R/24L pistini karşıladı. Aşırı rüzgar nedeniyle pilotlar inişten vazgeçti.16.00 A340 iniş için piste tekrar yaklaşıyordu. Görgü tanıklarına göre uçak normalden biraz daha ileriye teker koymuştu. Uçakta frenleme başlamış ancak sürat azalmamıştı. A340 pistin bitiminden iki yüz metre sonra durabildi. Uçak çukur alanda ağaçlara çarpmıştı.16.01 Ömür gibi geçen 2 saniyelik sessizlik sonrasında kaptan pilot tahliye emrini verdi. Uçağın orta-arka gövdesi çok ağır hasar görmüş, yaklaşık 10 ton yedek yakıtın bulunduğu kanatlar ise parçalanmıştı. Geç kalmak uçağın yolcularıyla birlikte cayır cayır yanması anlamına geliyordu.Pilotların tahliye anonsuyla kabin ekibi hemen harekete geçti. Yolculara sakin olmalarını söyleyerek panik yapmadan acil çıkış kapılarına yönlendirdiler. Acil çıkış kapıları açıldı. Yolcular «slide« adı verilen şişme kaydıraklardan kayarak uçağı terk etmeye başlamıştı. Kurtarma ekipleri ise hemen harekete geçmiş, 52«nci saniyede uçak başındaydı. Bu süre içinde yolcuların üçte ikisi kabini boşaltmıştı. Başta oluşan panik yine kabin memurlarının iyi eğitimlerinden kaynaklanan bilinçli müdahalelerle önlenmişti. Kaptan pilot kokpitte sıkışmıştı. Normalde A340’da dışarıda yolcuların tahliyesinden sorumlu ikinci pilot, mesul kaptanın görevini üslendi. Uluslararası kurallarda yolcunun uçağı boşaltma süresi olan 90 saniye sona erdiğinde kabinde ikinci pilot haricinde kimse kalmamıştı. 16.03 Kurtarma ekibi kaptan pilotu kokpitten çıkartmıştı. İkinci pilot hemen kabini kontrol etti ve kurtarma ekibine içeride kimsenin kalmadığını bildirdi. İlerleyen yangını söndürmek için uçağa köpük sıkılmaya başlandı.PROFESYONEL EKİPMuhtemel onlarca yolcunun hayatını kaybedeceği kaza profesyonel bir ekip, bilinçli yolcular sayesinde sadece 42 kişinin hafif yaralanmasıyla atlatılmıştı. Bu kaza kabin memurlarının asıl görevini bir kez daha ortaya koydu. Onlar güler yüz göstermek ve iyi hizmet sunmaktan öte yolcuların acil durumda hayatlarını kurtarmak için oradaydılar. Görevlerini başarıyla yaptılar. Yıllarca aldıkları eğitim, profesyonellik ve durumu iyi değerlendirmeleri bugün 292 yolcunun hayatta olmasını sağladı.Artık kazanın araştırılması Kanada Ulaştırma Bakanlığı’nın uzmanlarında. Fren sistemleri, hava durumu, pilotların verdikleri kararlar uzmanlar tarafından değerlendirilip sonuca ulaşılacak. Kazayı oluşturan pilotaj, teknik ve diğer faktörler bir bir değerlendirilecek. Sonuçlar gelecekte muhtemel birçok kazaya ders olacak. Tolga ÖZBEKACİL DURUMA HAZIR OLUNUçağa bindiğinizde kabin memurları emniyetiniz için acil durumlarda yapılacakları anlatan kısa bir brifing verir. Acil çıkış kapılarının yeri, oksijen maskelerinin, can yeleklerinin kullanımı... Milyonda bir başınıza gelebilecek acil durumla ilgili brifingi ne yazık ki yolcuların çok azı dinler. Unutmayın bir gün siz de acil durumla karşılaşabilirsiniz. Bu basit bilgilerle hayat kurtarabilirsiniz:1 Uçağa binerken en yakın çıkış kapısını öğrenin. Bu uçağın ana veya kanat üzerindeki acil kapılarından biri olabilir.2Birçok yolcu koltuk aralıkları daha geniş olduğundan çıkış kapılarının bulunduğu koltukları tercih eder. Bu koltuklara oturursanız acil çıkış kapısını siz açacaksınız. Özürlülere veya bebekli yolculara bu koltuklar verilmez.3Uçuş emniyet brifingini iyi dinleyin. Belki bunları yüzlerce kez duydunuz. Tekrar etmenin hiçbir sakıncası yok.4Kemerlerinizi tüm uçuş boyunca bağlı tutun. Sıkı bağlanmış kemer sizi sert darbelere karşı her zaman koruyacaktır.5Oturduktan sonra ön cepte bulunan acil durum kartlarını gözden geçirin. 6Yolcu uçaklarında her koltuğun altında suya inişlerde kullanılacak can yeleği bulunur. Suya iniş gerçekleşirse kabin memurunun anlattığı gibi can yeleğini takın ve uçağı terk ederken kapıda şişirin.7Kabin basıncında düşme olursa üstten oksijen maskeleri inecektir. Önce kendinize sonra da çocuğunuza maskeyi takın. Maskeden oksijenin «yoğun« geleceğini sakın zannetmeyin. Yavaş yavaş nefes almaya çalışın.8Çarpma durumunda kabin memurları ‘brace’ olarak adlandırılan koruma pozisyonuna geçmenizi isteyecektir. İki elinizi başınızın arkasına alarak eğilin. Bu hareketle başınızı bacaklarınızın arasına alarak çarpma anında koruyabilirsiniz. Eğer yastığınız varsa başınızı korumak için dizlerinizin üzerine koyun.9Sakin olmaya çalışın. Böylece hem çevrenizdekileri hem de kabin ekibini rahatlatıp hayatta kalma şansınızı yükselteceksiniz.A340 KAZALARIYaşanan son olay içinde yolcu bulanan ilk Airbus A340 kazası oldu. Türk Hava Yolları’nın da filosunda 1993’ten bu yana kullandığı 7 adet A340-300 tipi uçak bulunuyor. Uzun menzilli dört motorlu A340’ın 200/300 ile daha fazla yolcu ve menzile sahip 500/600 modelleri var.20 Ocak 1994 Air France’a ait uçak bakım yapılırken kargo kapaklarını açan hidrolik sistemde meydana gelen aşırı ısınma nedeniyle yangın çıktı. A340 tarihinin ilk kazasında uçak yerde yanarak kullanılmaz hale geldi. Ölen veya yaralanan olmadı. 24 Temmuz 2001 Sri Lanka Havayolları’na ait A340, havalimanında yerdeyken Tamil gerillaları tarafından tahrip edildi. Havayolu bu olay sırasında çok sayıda uçağını kaybetti.Hava Kuvvetleri’nde nöbet devriOrgeneral İbrahim Fırtına’nın emekli olmasıyla Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na Harp Akademileri Komutanı Orgeneral Faruk Cömert atandı. 1946’da Samsun Vezirköprü’de doğan Orgeneral Cömert, 1965’te Hava Harp Okulu’ndan, 1966’da Uçuş Okulu’ndan mezun oldu. 1974’e kadar filolarda görev yapan Orgeneral Cömert, 1976 yılında Hava Harp Akademisi’nden mezuniyetiyle kurmay subay oldu. Cömert, 1991’de tuğgeneral, 1995’de de tümgeneralliğe terfi etti. Hava Harp Okulu Komutanlığı yapan Cömert, 1999 yılında korgeneral oldu. Cömert, 2003 yılından geçerli olarak orgeneralliğe terfi etti ve Harp Akademileri Komutanlığı’na atandı. Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na 30 Ağustos 2005’ten itibaren atanan Orgeneral Cömert, Özay Şefika Cömert ile evli ve 2 çocuğu bulunuyor. Orgeneral Cömert, İngilizce biliyor. Orgeneral Cömert’ten boşalan Harp Akademileri Komutanlığı’na ise Orgeneralliğe terfi eden Aydoğan Bababoğlu getirildi.Yangın uçakları İstanbul’da İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) tarafından doğal afetlerde kullanılmak üzere İtalya’dan kiralanan 2 yangın söndürme uçağı hizmete girdi. Kasım ayına kadar görev yapacak Canadair imalatı piston motorlu CL-215’lerden biri Atatürk, diğeri de Sabiha Gökçen Havalimanı’nda hazır bekleyecek. Üçüncü bir uçak da yedek olarak tutulacak. Amfibik yani hem suya hem de karaya inebilen CL-215 tipi uçaklar 5 ton suyu 12 saniye içinde depolarına doldurabiliyor. Menzili 2 bin kilometre olan uçak İstanbul’dan Antalya’ya müdahale edip inmeden geri dönebiliyor. CL-215, 5.5 saat havada kalabiliyor. Belediye olarak ilk defa yangın söndürme uçağı kiraladıklarını belirten Başkan Kadir Topbaş, uçakların İstanbul’un yanı sıra çevre illerdeki yangınlarda da kullanılacağını söyledi.BA İzmir«den uçacakİngiliz Havayolları British Airways (BA), mart 2006«dan itibaren İzmir-Londra Gatwick seferlerine başlıyor. Haftada üç gün karşılıklı yapılacak uçuşlar Boeing 737-400’lerle gerçekleştirilecek. Pazar, pazartesi ve cuma günleri Londra«dan saat 13.30«da kalkacak BA uçağı, 19.15«te İzmir Adnan Menderes«e inecek. Aynı uçak saat 20.00«de İzmir«den havalanıp 22.00«de Gatwick«e ulaşacak. BA Türkiye Ticaret Müdürü Ayşim Arda, İzmir seferleriyle hem tatil hem de iş amaçlı yolculara bağlantı sağlamayı hedeflediklerini söyledi.Sıcak fırsatlarTHY, 31 Ağustos«a kadar İstanbul, Ankara ve İzmir’den Madrid, Barcelona, Lizbon, Nice, Roma, Milano ve Atina«ya gidiş-dönüş, ekonomi sınıfı, vergiler hariç 259 eurodan başlayan fiyatlar uyguluyor.Lufthansa ve Swiss Havayolları, özel yolcu programlarını birleştirdi. Swiss Travel Club üyeleri bundan böyle tüm Lufthansa uçuşlarında, Lufthansa«nın Miles&More üyeleri de tüm Swiss uçuşlarında karşılıklı mil kazanabilecek. Air France, Kazablanka’ya ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş 279 eurodan başlayan fiyatlar sunuyor.Air India, Bombay’a 419, Bangkok’a 649, Hong Kong’a 699, Tokyo’ya 719, Şanghay’a 719, öğrenciler için THY ile Frankfurt aktarmalı New York ve Chicago’ya 319, Los Angeles’a da 359, dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor. Air India«nın THY ile koltuk anlaşması bulunuyor. Türkiye temsilciliğini Üniversal Turizm’in yaptığı havayoluna 0 212 246 74 01 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz. Atlasjet, Delta Havayolları ile yaptığı anlaşmayla 11 iç hat noktasına bağlantı verdiği uluslararası havayolu sayısını 32’ye çıkarttı. Alihan evlendiAlihan Tanel, 1999 Depremi’nden sonra Yalova«ya uçakla yardım malzemesi götürürken motoru durunca denize yaptığı mecburi inişle Kokpit sayfasına konuk olmuştu. Aradan yıllar geçti. Alihan, MNG«de başarılı bir havayolu pilotu oldu. Ama hayatındaki en büyük heyecanı geçtiğimiz hafta yaşadı. Sekiz yıllık aşkı Seçil«le hayatını birleştirdi. Tanel çiftine ömür boyu mutluluklar.

Türk Hava Yolları, yeni uçaklarıyla birlikte imajını da yeniliyor. Uçak dışı boyamadan koltuk renklerine, çatal-bıçak takımından tuvalet kağıdına Cemil İpekçi imzalı konsepte ilk olarak üniformalar tanıtıldı. Eylül sonundan itibaren yeni üniformalar 7 bin uçuş ve yer personeli tarafından giyilmeye başlanacak. THY'nin yeni uçakları ise ekim ayından itibaren filoya katılacak.

Üniformalara ilk bakıldığında farklı bir çizgi hemen dikkat çekiyor. Tasarımda estetik bakışın yanında personel için rahatlık, üniformaların kullanışlı olma ve uzun süre dayanmasına önem verildi. Yeni üniformalarda ağırlıklı renkler mavi, turkuvaz ve lacivert. Pembe ve turkuvaz çizgiler üniformalara hareket getirdi.

Uçucu ve yer personelini ise gömlek renkleri ayırıyor. Uçucu personel turkuvaz, yer personeli ise gül kurusu gömlek giyiyor. Gömlek renkleri aynı zamanda lacivert üniformanın kenar işlemelerinde de kullanıldı. Üniformalar Cemil İpekçi imzalı hoş bir fularla da süsleniyor. Erkeklerde ise kravat renkleri gül kurusu veya turkuvaz. Kışın uçucu personel turkuvaz, ucu püsküllü atkı takacak.

Yer ve uçucu personeli ayıran pembe-turkuvaz renkler çizgilerde ise üniformaya hareket katmak için ters kullanıldı. Uçucu personelin kıyafetinde yırtmaç ve ceplerde pembe, yer personelinde ise turkuvaz ince çizgiler bulunuyor.

ANA MOTİF LALE

Sadelik ve şıklığın ön planda olduğu giysilerde ana motif lale. Uçakların gövdelerinde de yer alacak lale, gömlek kenarları altın simle işlendi. Ayrıca düğmelerde de bulunuyor. Stewardlarda ise kravatlar lale desenli. Ancak lalenin boyutu göze batacak kadar büyük değil.

Her ülkenin kültürünün de etkileri havayollarının üniformalarına yansıyor. İpekçi, turkuvaz rengin yanı sıra eski geleneklerimizden gelen yandan düğmeli yelek konseptini hostes üniformalarına uyguladı. Yeleklerin eski üniformalarda büyük sıkıntı yaratan kısa boyları ise basene kadar uzatıldı. Eski kaftan tasarımı ise ceket yakalarında hayat buldu.

Üniformalarda yazlık-kışlık ayrımı yok. Yünsa tarafından geliştirilen Coolmax kumaşlar sayesinde üniformalar personeli yazın serin, kışın sıcak tutuyor. Bu kumaşın özelliği nemi hızla dışarı atması ve çabuk kuruması. Kumaştaki doğal yapı zorlu çalışma koşullarında personelin rahat etmesini sağlıyor.

Eteklerin boyu ise eskiye göre daha uzun. Kısa boyun hareket zorluğunu arttırdığına dikkat çeken İpekçi bu nedenle etekleri diz altına aldıklarını söyledi. Pantolon uygulaması eskiden olduğu gibi devam edecek. Serviste hosteslerin taktığı önlükte ise yolcu gözünde üniformanın bir anda yeni bir kıyafete dönüşüyor hissi verilmesi hedeflendi.

Üniformalarda ilk defa aksesuvarlar da ön plana çıktı. Örneğin personel kışın parmakları kesik deri eldiven kullanacak. Hosteslerin bir başka takısı ise üzerinde THY logosu bulunan bilezikler. Ayrıca hostesler başlarına lacivert taç takabilecekler. Çantalarda ise klasik lacivert çizgi devam ederken ayakkabılarda rahatlık ön planda. Tolga ÖZBEK

EN ÇOK BEDENLERDE ZORLANDIM

Cemil İpekçi ve ekibi yaklaşık 8 ay bir çalışmayla THY'nin yeni konseptine imza attı. Bu sürenin yaklaşık iki ayı personelle yapılan görüşmelerle geçti. Dünyaca ünlü havayollarının tasarımları incelendi. Önceden uçuş korkusu olan İpekçi çalışmalar sırasında defalarca uçağa binerek korkusunu yendi. İpekçi tasarımda en çok zorlandığı 36'dan 52'ye farklı bedenleri aynı şıklık ve rahatlıkta sunmak olduğunu söylerken 'Bu çok mesuliyetli bir iş. Alkış kadar tepki de alabilirsiniz. Çünkü çok büyük bir kitleye hitap ediyorsunuz' dedi. Pilotların üniformalarının biraz daha klasik olduğuna dikkat çeken İpekçi, eskilere göre ceketlerin kruvazelerini değiştirerek İngiliz tarzı biraz daha aşağıya aldıklarını söyledi. İpekçi'nin çok istemesine rağmen çizgili tasarımı tercih etmeyen pilotların üniformalarının kalıpları da daha rahat ve şık hale getirildi. THY Genel Müdürü Temel Kotil ise baştan aşağı tüm konsepti kendini dünyaya ispatlamış bir Türk tasarımcı olan Cemil İpekçi'ye bıraktıklarını söyleyerek 'Duyguları okşayan motiflerin iç açıcı renklerde birleşerek modern bir tarzda yorumlandığı konseptimizde uçak yolculuğunun bir yerden bir yere ulaşmaktan öte huzur veren ve zevkle paylaşılan bir deneyim haline geleceği umudundayız' diye konuştu.

Challenger 300 Türkiye'de

Kanadalı uçak imalatçısı Bombardier'in yeni iş jeti Challenger 300 Türkiye'de tanıtıldı. Bölgede Suudi Arabistan'dan sonra özel uçak pazarında en hareketli Türkiye'nin olduğunu belirten Bombardier Bölge Direktörü Joseph A.Papke (solda) uçağın yüksek satış şansına sahip olduğunu söyledi.

Bombardier'in temsilcisi Yıldırım Demir ise halen Türkiye'de 6 uçaklarının bulunduğuna dikkat çekerek uygun kabin ve menzile sahip Challenger 300'le bu sayının daha da artacağına inandıklarını vurguladı.

Toplam 8 koltuklu kabiniyle işadamlarına yüksek konfor sunan Challenger 300, 5 bin 741 kilometre menzile sahip. Uçak, İstanbul'dan tek inişle Amerika veya Japonya'ya gidebiliyor. Challenger 300'ün standart donanımlı fiyatı 18 milyon 300 bin dolar. Murat ÇAKIR

SMART trafiği rahatlatacak

Türkiye'deki hava trafiğini 2030'a kadar rahatlatacak SMART projesinde karar aşamasına gelindi. Önümüzdeki haftalarda DHMİ Yönetim Kurulu tarafından sonucu açıklanacak projede kontrat yıl sonuna kadar imzalanacak. En son 1980'lerde modernize edilen Türk hava trafik kontrol sistemini baştan aşağı yenileyecek SMART Projesi tam kapasite 2008'de devreye girecek. Yeni sistemde halen İstanbul ve Ankara'dan yönetilen hava sahası tek bir merkezde toplanacak. İstanbul, İzmir, Dalaman ve Antalya'da da yaklaşma merkezleri inen ve bölgesel trafiği kontrol edecek. Türkiye'nin en büyük hava trafik kontrol ihalesine üç Avrupalı şirket giriyor. Thales/Akfen 131.8, Alenia Marconi/İçtaş 107.5 ve Indra/Yapı Merkezi'nin 78.7 milyon euro teklif verdiği ihalenin finansmanı Avrupa hava sahasını kontrol eden Eurocontrol tarafından gerçekleştiriliyor.

Son 727 satıldı

THY hizmetten çıkarttığı son Boeing 727 uçağını Amerikan Logistic Air şirketine sattı. Dört yıldır kullanılmayan kargo uçağı Top Air'e ait bir başka 727 ile THY tarafından bakımları yapılıp gelecek ay Logistic Air'e teslim edilecek.

Orman Bakanlığı helikopter alıyor

Orman Bakanlığı 20 adet yangın söndürme helikopteri almak üzere harekete geçti. Bakanlığının ihtiyacı Kara Kuvvetleri’nin 20, Deniz ve Hava Kuvvetleri’nin de 6’şar adetlik genel maksat helikopter ihtiyacı ile birleştirilerek tek ihaleye çıkıldı. Helikopterler başına 9-12 milyon dolarlık fiyat belirlendi. Bakanlık 1999’da TAI’nin yangın söndürme uçağı haline getirilmek üzere Deniz Kuvvetleri’nin envanterinden çıkan S-2E’lerin tadilat projesini ise kabul etmemişti. Uçak başına 2.5 milyon dolar harcanarak 10 adet S-2E yeni motorlarla yangın söndürme uçağı haline getirilecekti. Proje kabul edilmeyince uçaklar hurdaya ayrılarak üç yıl önce parçalanmıştı.

THY’den rekor büyüme

Avrupa Havayolu Birliği (AEA-Association of European Airlines) tarafından yapılan değerlendirmede Türk Hava Yolları haziran ayında Avrupa'nın en hızlı büyüyen havayolu şirketi oldu. Geçen yıla göre yolcu sayısını yüzde 22.5, trafiğini yüzde 21 artıran THY'nin doluluk oranları ise yüzde 73'e ulaştı.

Uzmanlar son dört yılın en yüksek yolcu sayısına geçtiğimiz haziran ayında ulaşıldığına dikkat çekerken Avrupa'daki ortalama büyüme yüzde 6.2 oldu.

Fırsatlar sürüyor

KLM Havayolları, son seyahate çıkış 5 Ağustos'a kadar tek yön Amsterdam'a ekonomi sınıfı vergiler hariç tek yön 130 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Kenya Havayolları, yüksek doluluk yakaladığı İstanbul-Nairobi hattında haftalık sefer sayısını ikiden üçe çıkartma kararı aldı. Halen pazartesi ve cuma günleri karşılıklı gerçekleştirilen uçuşlara 7 Eylül'den itibaren çarşamba da ekleniyor.

Atlasjet, Konya'ya da uçmak üzere çalışmalarını hızlandırdı. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Murat Ersoy seferlerin 3 Ekim'den itibaren planlandığını açıkladı.

Irak Havayolları, 15 yıl aradan sonra 3 Ağustos'ta Bağdat-İstanbul seferlerine tekrar başlıyor. Türkiye temsilciliği Fly Service tarafından yapılan şirket pazartesi ve perşembeleri uçacak.

Eskişehir’in uluslararası kapısı açıldı

Eskişehir, Corendon Havayolları tarafından Brüksel'den yapılan charter (tarifesiz) seferle uluslararası hava trafiğine açıldı. Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksekokulu Havaalanı'na gerçekleştirilen uçuşların Avrupa’nın diğer noktalarından artarak sürmesi planlanıyor.

Tarifeli kargo

Türk Hava Yolları Kargo, Almatı ve Yeni Delhi'ye tarifeli uçmaya başladı. Filodaki 38 ton kapasiteli A310-300 tipi uçakla gerçekleştirilen seferler haftada bir gün yapılıyor. Halen THY, Maastricht, Frankfurt, Tel Aviv ve Londra Gatwick'e tariheli uçuyor. MNG Havayolları ise Paris ve Amsterdam'a da tarifeli sefer yapmaya başladı. Filosunda 43 ton kapasiteli 7 adet Airbus A300B4 bulunduran şirket haftada toplam 17 tarifeli uçuş gerçekleştiriyor.

Geçen yıl sektörün flaş transferini yaparak Atlasjet'in başına geçen Tuncay Doğaner, 14 ayda havayolunu resmen 'uçurdu'. Önce Türkiye’nin iki büyük tur operatörü Öger ve ETS Atlasjet’te buluştu. Tarifeli iç hat, büyük havayollarının ligi IATA’ya üye ilk Türk özel şirketi derken filo 2 uçaktan 17’ye çıktı. Doğaner için bunlar sadece bir başlangıç. 1 Kasım’dan itibaren Almanya'ya tarifeli uçmaya başlayacak Atlasjet asıl çıkışını 2007’de yapacak. A330’larla Amerika ve Uzakdoğu’ya tarifeli uçuş başlayacak. Tuncay Doğaner kendine örnek olarak İngiliz iş adamı Sir Richard Branson’un Virgin Atlantic Havayolları’nı alıyor. Virgin 1984'te kurulduğunda sektörde farklı yolcu konforuyla devrim yapmıştı. İlk günden British Airways ile trafik hakları konusunda yarışa giren Virgin bugün 300'den fazla uçağa sahip dev bir havayolu. İşte Genel Müdür Kaptan Pilot Tuncay Doğaner'in ağzından geçen yıl iki uçaktan başlayıp hızla büyüyen Atlasjet'in öyküsü. Tolga ÖZBEK

Atlasjet’in 14 aydır başındasınız. Nasıl geçti bu süre?

- Havayolları batarken, sıkıntılar yaşarken o dönemde bazı şeyleri gördük ve yatırım planımızı yaptık. Önce iç hatlarımızı oturttuk. Bölgesel havacılığa girdik ve onun özel uçağını getirttik. IATA üye ilk özel havayolu olduk. İnterland anlaşmalarıyla British Airways, Air France, Emirates, Singapur gibi havayollarının yolcularını Türkiye'nin her tarafına dağıtmaya başladık. Yani onların kalitesine ulaştık. Türkiye'de bir devrim yaparak elektronik bilet uygulamasını başlattık. Bu konuda IATA’nın pilot şirketlerinden biri olduk. Yolcularımız cep telefonundan, internetten elektronik bilet alıyor.

İç hatlarda 10 Temmuz'da birinci yılınızı doldurdunuz. Memnun musunuz?

- Büyük paralar kazanmıyoruz ama kár ediyoruz. Ancak insanların bize olan saygıları, sevgileri, bizle uçmaları, doluluk oranlarının bugünkü hali bize para kazanmaktan daha fazla keyif veriyor. Bu ülkede yeni bir şeyleri yaratmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Kalitesiz bir sistemi sırf uçmuş olmak için değil, Avrupa standardında, olması gereken bir fiyatta milletimize sunuyoruz. Ankara haricinde tüm hedeflere ulaştık. Yıl sonuna hedef 1.5 milyon iç hat yolcusu.

İÇ HATLARA YENİ BUSİNESS

İç hatlarda business class hizmetini geliştirecek misiniz?

- Club Class olarak adlandırılan hizmetimiz büyük ilgi gördü. 1 Kasım'dan itibaren yeni bir business class konseptine geçiyoruz. Yurt içindeki havalimanlarında özel yolcu salonlarını devreye sokuyoruz. Atatürk Havalimanı işletmecisi TAV ile anlaşma yaptık. Bizim ruhumuzu sunan tasarıma sahip, bize ait salonlar TAV tarafından işletilecek.

Yolcu yeni business class'ta nelerle karşılaşacak?

- Önce güler yüz görecek. Modern tasarımlı, deri business class koltuğuna oturacak. Ekranlardan film izleyecek. İç hatlarda 55 dakikaya kadar sunulabilecek en güzel ikramı vereceğiz. Biz turizm kökenli bir grubuz. İsteyene limuzin, isteyeni evine kadar bırakma servisine de başlıyoruz. Web sayfamızda bu hizmetlerimizi yolcularımız görüp paket halinde satın alabilecek. Bir de engelli yolcularımızın uçağa daha kolay inip-binmeleri, kabinde rahat olmaları için çözümler üretiyoruz.

İç hatlardan sonra Ege adalarından Mikanos ve Santorini gibi yeni hatlar açtınız. Talep nasıl?

- Çok ciddi taleple karşılaştık. Bu bir başlangıç. Türk insanı hem Bodrum'u hem de Mikanos'u, Santorini’yi görsün. Türkiye'nin nasıl bir güzelliğe sahip olduğunu ama ne kadar ucuza pazarlandığını, bazı yerlerin de nasıl iyi pazarlandığının fark etsin.

Dış hatlarda tarifeli hedefinize ne zaman başlayacaksınız?

- İç hat gibi engellenmeyeceksek öncelikli Almanya 1 Kasım’da başlayacak. Öger olarak bu pazarda güçlüyüz. Arkasından Avrupa'nın ana merkezlerine uçacağız.

Uzun vadede hedefiniz nedir?

- Biz bu büyüme trendinde filomuzda tarifeli-tarifesiz ama dünyanın her tarafına uçan bir havayolu olmak üzere yola çıktık. Uzun menzilde Airbus A330 için görüşmelerimiz devam ediyor. İç ve dış hatlarımızı oturttuktan sonra mutlaka bir havayolu ittifakının içine girip code-share (ortak uçuş) yapacağız. Hem Uzakdoğu’ya hem de Amerika'ya alt yapımızı tamamladıktan sonra tarifeli uçacağız.

Atatürk Havalimanı tam kapasite kullanılmıyor

Bu yıl İstanbul çıkışlı uçuşlarında rötarlar artıyor. Zamanında kalkış oranlarınız ne durumda?

- Ne yazık ki yüzde 98'ten 94'e düştük. Ancak nedeni biz değiliz. Uçaklarımız hazır ama İstanbul Atatürk Havalimanı'nda hem gelen hem de giden trafikte benim anlamakta güçlük çektiğim nedenlerden slot uygulaması var. Meydan slotu Brüksel’den uygulanıyor. O yüzden Atatürk Havalimanı'na saatte 18 uçak inişi kabul ediliyor. Sorunun ortak çözülmesi lazım. Bence Atatürk Havalimanı tam kapasite kullanılamıyor. Hızla 06-24 pistinin uzatılması, piste paralel taksi yolu yapılması gerekiyor. 18-36 sol pisti hemen açılmalı ve diğer pist hemen bakıma alınmalı. Avrupa'da olduğu gibi uçaklar arasında ayrımın 5’ten 3 mile indirilmesi gerekiyor. Ondan sonraki iş hava trafik kontrolörlerimize düşüyor. Kontrolörlerimiz bunları yapabilecek kabiliyette insanlar. Ama hem kadro hem de sosyal imkanlar açısından düzenlemelerin yapılması şart.

KAPTAN PİLOT TUNCAY DOĞANER

İzmirli Tuncay Doğaner 1981’de Hava Harp Okulu’ndan mezun oldu. Hava Kuvvetleri’nde av-bombardıman uçaklarında görev yaptı. 1986’da motoru duran F-104 uçağından fırlatma koltuğuyla atlarken belini inciterek Hava Kuvvetleri'nden ayrıldı. 1987’de İstanbul Havayolları’na girdi. Uzun yıllar kaptan pilot ve yönetici olarak görev yaptı. 2000 yılında Gözen Grubu’yla birlikte Free Bird Havayolları’nı kurdu. 2004’te AtlasJet’e geçti. ETS ve Öger gruplarını AtlasJet’te kendi projesiyle birleştirdi. Toplam 15 bin uçuş saatine sahip Doğaner şirketin başında olmasına rağmen haftanın üç günü aktif olarak uçuyor.

ÇILGIN İŞ ADAMI RICHARD BRANSON

Branson 1984'te bir inat uğruna Virgin Atlantic’i kurdu. Yolcu konforunu uçakta masaj servisi, yatak haline gelen koltuklar gibi ilklerle yükseltti. British Airways ile özellikle uzun menzilli hatlarda trafik haklarının alınmasında büyük rekabete girdi. İki katlı Airbus A380 siparişi veren Virgin şimdi uzaya sefer yapacak ilk havayolu olmak için çalışmalarını yapıyor. Branson Global Flyer olarak adlandırılan roket-uçak ile uzaya yolcu taşıyacak.

Hedef 30 uçak

Filo hızla büyüyor. Hedef kaç uçak?

- Hedefimiz 2006'dan itibaren minimum 30 uçak. Hepsinin anlaşmalarını yaptık. Filonun yarısı tamamen iç ve dış hatlarda tarifeli uçacak. Diğer uçaklar da charter (tarifesiz) sefer yapacak.

Büyüme çok hızlı değil mi?

- Biz büyümüyoruz. Atlasjet’in ortağı bulunduğu Öger ve ETS’nin mevcut yolcu portföyünde olması gereken yere doğru geliyoruz. Büyümemiz 26 uçaktan sonra başlayacak. Bundan sonraki büyüme, oluşturduğumuz pazarın büyümesi olacak. Filomuzun 200 koltuk ve üzeri Boeing 757 kullanacağız. Altında charterda 180, tarifelide 168 koltuklu Airbus A320 olacak. Türkiye’de 144 koltuklu Airbus A319’un ilk kullanıcısı olacağız.

Neden Airbus A319?

- Türkiye'nin büyük uçak ihtiyacı 20 Haziran'da başlar ve 15 Ekim'de sona erer. Bu periyotta Jumbo Jet de, otobüse kanat da taksanız uçar. Ama yaz dışında büyük uçakları pazarlamanız mümkün değil. Geçmişteki duayenlerimiz kış fiyatı diye düşük bir fiyat çıkartmışlar. Kış aylarında sırf para çevirmek için uçuyorsunuz. Halbuki kışın uçağın maliyeti yazdan daha fazladır. A319 kış ayları için idealdir. Doldurma sorunu yoktur.

Çok farklı uçak tipleri olması bir sorun oluşturuyor mu?

- Hem pilotlarımız hem de teknisyenimiz yıllarca hem Airbus hem de Boeing kullandılar. Bu, tamamen Airbus kullanacağız anlamına gelmiyor. Hem Boeing hem de Airbus olabilir. Yarın 15 Boeing 737, 15 Airbus da kullanabiliriz. Biz tek bir şirketle devam etmeyi planlamıyoruz.

CRJ700’lerle yıllar sonra Türkiye’ye ilk defa modern anlamda bölgesel jet getirdiniz. Bir yandan da rakip Embraer'le anlaşmanız var. Bölgesel uçak filosu nasıl şekillenecek?

- Ankara uçuşları askıda olduğundan dolayı CRJ700'leri verimli kullanamıyoruz. Ankara merkezli tüm doğu ve güneydoğu uçuşlarını bu uçakla yapacağız. Embraer ile imzaladığımız anlaşma ise devam ediyor. Ancak Embraer geçen yıl bizi zor durumda bıraktı. İlan ettiğimiz tarifeden bir ay önce Embraer 170 uçaklarının sertifikasyon sürecinin uzadığını, teslimatı yapamayacağını söyledi. Bu işin arkasında durduğumuzu göstermek amacıyla rakip Bombardier’in CRJ700 uçaklarını getirdik. Bölgeselde 6’sı kesin 4’ü opsiyonlu filo planımız devam ediyor.

Yurtdışından aldığınız bir model var mı?

- En çok Richard Branson'u ve Virgin Atlantic Havayolları'nı örnek aldım. O dönemde Atlantik seferlerine bizim Ankara uçuşları gibi müracaat ettiler. British Airways ve American Airlines engellemeye kalktı. Şu anda Virgin, Atlantik hattının en iyi havayollarından biri. 300'ün üzerinde uçağı var. Rekabette BA ve AA'nın ne yolcuları azaldı ne de zarar ettiler. Ama hem pazar büyüdü ve Virgin markası oluştu. İnsanlar insan gibi uçmaya başladı. İkinci olarak Amerikan JetBlue. Aynı modeli Türkiye şartlarına uyguluyoruz. İnşallah 2008'de bir bacağımız New York’ta JetBlue ile beraber olacaktır.

İç hatlarda slot yoktur

THY ile slot problemi yaşadınız. Çözümde hangi aşamadasınız?

- Normalde dünyada iç hatlarda slot yoktur. Slot genellikle dış hatlarda olur. Historic (tarihi) slot, yıllardır iki ülke arasında aynı saatlerde gidip geldiyseniz o sizin kişisel olarak elde ettiğiniz bir haktır. İç hatlarda slot eğer havalimanı kapasitesi aşıldıysa o zaman da eşit olmak kaydıyla uygulanır. Tabi ki 72 yıldan beri bu işi yapan bir havayolu varsa onun hakları baki kalacaktır. Ancak THY’nin 72 yılından bahsederken biraz dikkatli olmak lazım. 1985’ten bu yana özel sektör bu pazarda. Artık slotların adil dağıtımı gerekmektedir. Bunu da bağımsız bir kurum dağıtmalıdır. Siz hem piyasada olacaksınız, hem rekabet edeceksiniz, hem de Slot Koordinasyon Merkezi sizin altınızda olacak. Personelin maaşını da siz vereceksiniz. Bunun bağımsızlığından, özerkliğinden bahsedemezsiniz. Slot Koordinasyon Merkezi'nin mutlaka Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'ne bağlı ama siyasi otoriteden bağımsız bir yer olması gerekir. Biz kalite ortamında ama serbest piyasa koşullarında her türlü rekabete hazırız. Serbest piyasa koşullarında rekabet ederken devletin sopasıyla rekabet etmeye kalkarsanız bu olmaz.

Slot sorunu çözüldüğü zaman Ankara'ya günde kaç uçuş yapacaksınız?

- Ankara'da zaten bizim uçuşların yarısı bağlantılı Anadolu seferleri. Atlasjet bir IATA üyesi havayoludur. IATA üyesi havayolu Ankara’ya uçamıyorsa bu Ankara’nın ayıbıdır. Biz şu anda sayın Ulaştırma Bakanına saygımızdan, inancımızdan dolayı çözümünü bekleyerek duruyoruz. Ama Ankara bizim olmazsa olmazımızdır. Mutlaka bir gün Ankara’ya uçacağız.

Milyonlarca gencin geleceğine yön veren Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) geride kaldı. Puanlar 20 Temmuz«da açıklanacak. Öğrenciler aldıkları puanlara göre tercihlerini 1 Ağustos’a kadar yapacak. Son yıllarda havacılık sektöründeki büyümeyle birlikte iş imkanlarının artması çok sayıda genci bu alana yönlendiriyor. Havacılık sektörü hızlı gelişimiyle, yurtdışı imkanlarıyla çekim alanı oluşturuyor. Şirketler ise personel alımlarında öncelikli tercihlerini lisans eğitimlerini havacılık üzerine almış adaylardan yana kullanıyor.

Türkiye«de havacılıkla ilgili olarak beş üniversitede eğitim veriliyor. İTÜ, ODTÜ, Anadolu, Erciyes ve Kocaeli Üniversitelerine ait fakülte veya yüksekokullarda eğitim süresi bir yılı hazırlık olmak üzere toplam 5 yıl. Mühendislik ve teknik bölümler sayısal, havacılık işletme bölümleri ise eşit ağırlık puanıyla öğrenci alıyor. Kocaeli Üniversitesi bölüm açmasına rağmen iki yıldır ÖSYM’den öğrenci kontenjanı alamıyor. Eylül ayında ek kontenjan bekleniyor.

ÖZEL SINAV

ÖSS dışında özel yetenek sınavıyla Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksekokulu (SHYO) pilotaj ve hava trafik kontrol bölümleri için her yıl 10«ar öğrenci alıyor. Sınavlara başvurabilmek için ÖSS«den sayısalda 195 puan almak yeterli. Pilotaj bölümünün başvuruları 23, hava trafik kontrolünün ise başvuruları 31 Ağustos«ta başlıyor. Sözlü ve yazılı yapılıyor. Pilotaj sınavlarında ayrıca adaylara deneme uçuşları da yapılıyor. Daha fazla bilgi 0 222 321 35 50 (dahili 6823) No’lu telefonundan veya www.anadolu.edu.tr adresinden alınabilir.

HAVACILIK BÖLÜMLERİ KAÇ PUAN?

Üniversite Bölüm Taban Puan

Anadolu Sivil Hava Ulaştırma 346.858

Anadolu Uçak Gövde-Motor 337.694

Anadolu Hv. Elektrik-Elektronik 351.019

İTÜ Uçak Mühendisliği 351.792

İTÜ Uzay Mühendisliği 335.358

İTÜ Meteoroloji Mühendisliği 319.677

ODTÜ Havacılık ve Uzay Müh. 359.077

Erciyes Uçak Elektrik-Elektronik 350.440

Erciyes Uçak Gövde-Motor 331.628

Hangi bölüm nerede iş bulabilir?

UÇAK MÜHENDİSİ

Türkiye«de sadece İstanbul Teknik Üniversite«nde (İTÜ) yer alan bölüm havada hareket eden uçaktan helikoptere, roketten mermiye kadar her türlü aracın tasarım, geliştirme ve bakımı konusunda eğitim veriyor. İlk yıl matematik, fizik, kimya gibi temel fen derslerini ilerleyen dönemlerde aerodinamik, statik, akışkanlar mekaniği izliyor. Uçak mühendisleri çeşitli havayollarının yanı sıra TAI, TEI ve Silahlı Kuvvetlere ait uçak fabrikalarında imalat, tasarım ve bakım konularında çalışabiliyor. Son yıllarda havacılık konusunda yazılım hazırlayan Havelsan, Mikes, Milsoft gibi şirketlerde iş imkanları artıyor.

HAVACILIK MÜHENDİSİ

İTÜ«de uçak mühendisliği olarak adlandırılan bölüm Ortadoğu Teknik Üniversitesi«nde (ODTÜ) tüm dünyada olduğu gibi «Havacılık Mühendisliği« olarak geçiyor. İki mühendislik dalının ders programları birbirine çok yakın. Uçak mühendisleriyle havacılık mühendisleri aynı alanlarda iş bulabiliyor.

UZAY MÜHENDİSİ

İTÜ«nün Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi bünyesinde 1983«ten bu yana mühendis yetiştiriyor. Ders programı uçak mühendisliğiyle neredeyse aynı. Biri hazırlık toplam 5 yıl içinde toplam uçak mühendisliğiyle 7 fark dersi var. Puanı uçak mühendisliğine göre düşük olmasının nedeni ise tanınmaması. Mezunlar uçak ve havacılık mühendislerinin çalıştığı her alanda görev yapabiliyor.

METEOROLOJİ MÜHENDİSİ

Sadece İTÜ«de bulunuyor. Mezunlar ağırlıklı olarak Meteoroloji Genel Müdürlüğü«ne bağlı gözlem istasyonları veya rasathanelerde çalışabiliyor. Uçak ve uzay mühendislerine göre çalışma alanları daha dar. Ancak son yıllarda Çevre Bakanlığı, Türkiye Elektrik Kurumu, Devlet Su İşleri gibi kuruluşlarda meteoroloji mühendisi kadroları açılıyor.

UÇAK ELEKTRİK-ELEKTRONİK

Anadolu, Erciyes ve Kocaeli Üniversitelerinin bünyesinde uçak gövde ve motor bölümleriyle beraber bulunuyor. Uçak elektronik sistemlerinin bakım ve onarım konusunda çalışacak teknik elemanların yetiştirildiği bölümün müfredatında matematik, fizik gibi temel bilimlerin yanı sıra uçak bilgisi, haberleşme, temel elektrik ve elektronik dersleri bulunuyor. Mezunlar havayolu şirketlerinin bakım bölümlerinde, uçak fabrikalarında iş bulabiliyor.

UÇAK MOTOR VE GÖVDE

Elektrik-Elektronik bölümünde olduğu gibi öğrenciler uçak gövde sistemleri ve motor konusunda eğitiliyor. İş şartları uçak elektrik-elektronik mezunlarıyla aynı.

SİVİL HAVA ULAŞTIRMA

Bölüm, özel uzmanlık gerektiren havacılık sektörüne teknik ve ekonomik bilgilere sahip personel yetiştiriyor. İşletme programının ağırlıklı olduğu ders programında havacılık müfredatı da yakından takip ediliyor. Mezunlar başta Havaş ve Çelebi olmak üzere yer hizmetleri, havayolları ve terminal işletmelerinde görev yapıyor.

PİLOTAJ

Türkiye’de sadece Anadolu Üniversitesi SHYO’da bulunan bölüm sınavla sadece 10 öğrenci alıyor. Hazırlıktan sonraki iki yılda teorik dersleri son iki yıl uçuş eğitimi izliyor. Öğrenciler ders ve 220 saatlik uçuş eğitimini tamamlayıp mezun olduklarında Ticari Pilot Lisansı alıyor. Gerekli uçak tip eğitimini alan mezunlar yolcu uçaklarında pilot olarak görev yapıyor.

HAVA TRAFİK KONTROLörü

Pilotaj gibi Anadolu Üniversitesi SHYO bünyesindeki bölüm yetenek sınavıyla her yıl 10 öğrenci alıyor. Hazırlık sonrasında toplam dört yıl boyunca hava trafik kontrolörü konularıyla ilgili ders müfredatı izleniyor. Mezunlar, Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından işe alınıyor. Tolga ÖZBEK

DHMİ personelinde tazminat sıkıntısı

Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) personeline verilecek havacılık tazminatlarının kanunlaşmasının üzerinden yaklaşık 3 ay geçmesine rağmen ödeme yapılmaması sıkıntı yaratıyor. Gecikmenin sürmesinin yavaşlatma eylemine dönüşebileceğine dikkat çeken Kamu-Sen, yoğun yaz sezonunda bu durumun hava trafiğini felç edeceğini açıkladı.

Kamuoyunda ‘Torba Yasa’ olarak adlandırılan ve 27 Nisan 2005 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeyle DHMİ personeline en yüksek devlet memurunun brüt aylığına göre yüzde 200 ila yüzde 50 arasında değişen oranda tazminat ödenmesi planlanmıştı. Öngörülen tazminatlar 760 ila 190 YTL arasında değişiyor. Bütçeye yük olmadan yapılacak iyileştirmenin finansal kaynağı Türk hava sahasından geçen uçakların ödediği üst geçiş ücretlerinden sağlanacak. İlgili düzenleme DHMİ Genel Müdürlüğü tarafından yapılarak Yüksek Planlama Kurulu’na (YPK) gönderildi. YPK’da onay beklenen kararın çıkmaması DHMİ personeli arasında huzursuzluğa neden oluyor. Çok sayıda personelin 27 Nisan’da çıkan karar sonrası ev, otomobil almak üzere borçlandığı ancak tazminatların ödenmemesi nedeniyle ekonomik sıkıntıya düştüğü belirtiliyor. Aynı yasadan yararlanan Meteoroloji Genel Müdürlüğü çalışanları ise tazminatlarını geçtiğimiz günlerde aldı.

Yaz fırsatları

THY, en son 8 Ağustos çıkışlı, Paris’e gidiş-dönüş 239, en son 4 Ağustos çıkışlı tek yön Amsterdam’a 130 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor. Ekonomi sınıfı biletlere vergiler dahil değil.

Air France akşam saatlerindeki İstanbul-Paris uçuşlarını 6 Ağustos son çıkışlı, gidiş-dönüş, ekonomi, vergiler hariç 239 eurodan başlayan fiyatlarla sunuyor. Öğrenci bileti fiyatları ise 209 eurodan başlıyor.

Malev Macar Havayolları Türkiye ofisi internetten bilet satışına başladı. Biletlerini www.malev.com adresinden alan yolcular yüzde 5 indirim ve ücretsiz solaryum kazanıyor.

KLM Havayolları, son seyahat tarihi 6 Ağustos olmak üzere Paris«e 239 eurodan başlayan fiyatlar sunuyor. Ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş biletlere vergiler dahil değil.

Katar Havayolları Doha aktarmalı, ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş , vergiler hariç Singapur«a 415, Kuala Lumpur«a da 370 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Tike, havalimanında

Gate Gourmet USAŞ, Atatürk Havalimanı İç Hatlar asma katta Tike Restoran açtı. Kebap keyfini uçuş öncesinde yolculara sunan restoran İstanbul’daki sekizinci Tike oldu. USAŞ Murahhas Müdürü Mohammed Hammam, ‘Dünya genelindeki catering tecrübemizi Türkiye’deki Cafe Kokpit, The North Shield ve Divan Pub’dan sonra Türk mutfak kültürünü yakından tanıma fırsatı bulabileceğimiz Tike Restoranı ile devam ettirmeye karar verdik’’ dedi.

Türkiye rekoru

Yamaç paraşütü pilotları Egemen Bilge ve David Selçuk Erkek 110 kilometrelik mesafe uçuşuyla Türkiye rekoru kırdı. Kayseri Alidağ’dan 3 Temmuz’da saat 13.00’te havalanan Bilge ve Erkek, sadece hava akımlarını kullanarak 5 saat 45 dakika uçuş gerçekleştirdi. Kayseri-Malatya karayolunun 140’ıncı kilometresine inen Bilge ve Erkek, uçuşlarında Ozone Octone S tipi paraşüt kullandılar. Rekor uçuşunda en fazla 4 bin 42 metre yüksekliğe ulaşılırken saniyede 6.2 metrelik hızla yükselen hava akımları, beraber uçan ikilinin rekor mesafeyi kat etmelerini sağladı.

Edirne İpsala’dan havalanan ilaçlama pilotu Mustafa Ulusoy, uçuş planı Hava Kuvvetleri’ne ulaşmadığı için F-16 uçakları tarafından indirildi. Hakkında soruşturma açılan pilot Ulusoy suçlu bulunursa iki F-16’nın yaklaşık 12-24 bin dolar asında değişen uçuş maliyetini ödeyecek. İlaçlama pilotu Mustafa Ulusoy, 25 Haziran'da kendi uçağıyla Edirne İpsala'dan Kahramanmaraş'a giderken Türk Hava Kuvvetleri'ne ait F-16 savaş uçakları tarafından Eskişehir'deki İnönü Meydanı'na indirildi. Uçuş planı bilgisi vermemekle suçlanan Pilot Ulusoy hakkında soruşturma açıldı. Eğer Mustafa Ulusoy suçlu bulunursa iki F-16'nın yaptığı uçuşun maliyetini Milli Savunma Bakanlığı'na ödemek zorunda kalacak. Lisans yenileme tarihinin de geçtiği öğrenilen Ulusoy ''Ben uçuş planını ilgili yerlere geçtim. Sanıyorum bir aksaklık olmuş ve bilgi ilgili yerlere ulaşmamış. Askeri meydan bölgelerine giriş çıkışlarda telsiz çağrısı yaptım’’ dedi.

Kahramanmaraş'ta 'Ulusoy Havacılık’ adında havadan zirai ilaçlama şirketi bulunan Mustafa Ulusoy, Edirne'nin İpsala İlçesi'ne çeltik ilaçlaması yapmak üzere iki uçağıyla gitti. Yoğun geçen ilaçlama uçuşlarını bitiren Ulusoy, 25 Haziran'da Kahramanmaraş'a dönüş planı yaptı. Saatte 170 kilometre gibi düşük hızla uçan 'Piper Brawe 400’ tipi tek motorlu ilaçlama uçağının önündeki yol uzundu. Pilot Ulusoy, rotasını Çanakkale üzerinden Balıkesir, Bursa ve arkasından Eskişehir İnönü olacak şekilde planladı. Türk Hava Kurumu'na ait İnönü Meydanı'ndan yakıt aldıktan sonra Nevşehir Tuzköy, daha sonra da Kahramanmaraş'a geçecekti.

PLAN GİTMEMİŞ

Mustafa Ulusoy, kalkış öncesi, Adana Tarkim Uçuş Okulu'nu arayıp bölgenin sorumlusu Ankara Esenboğa Havalimanı'ndaki Hava Trafik Kontrol merkezine uçuş planı geçilmesini istedi. Brifing olarak adlandırılan yere geçilen uçuş planında kalkış yer ve saati, uçağın tipi, rotası, yakıt miktarı, uçuş yüksekliği, pilot adı gibi bilgiler yer alıyordu. Prosedürde Ankara'ya ulaşan uçuş planıyla ilgili bilgiler, Türk Hava Sahası'nın güvenliğinden sorumlu olan Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na iletiliyor. İddiaya göre, bu bilgi koordinasyonu sağlayan Hava Savunma Bildirim Merkezi'ne ulaşmadı. Ve pilot Ulusoy, 'TC-ZKM’ çağrı işaretli uçağıyla sabah erken saatlerde İpsala'dan kalktı.

Normalde çok hafif hava araçları (ultralight vb.) dışında tüm uçaklarda uçuş yönü, irtifa, hız gibi bilgileri radara sinyal olarak gönderen 'transponder' cihazı bulunur. Böylece trafik sivil ve askeri radarlardan izlenebilir. Ancak, zirai ilaçlama uçaklarında her türlü araziye inip-kalkmaları ve çok alçaktan uçmaları nedeniyle sinyallerin verimli olarak radara ulaşamayacağı için transponder bulundurulması mecburi değil. Telsiz ise ilaçlama uçaklarında son 10 yıldır zorunlu.

Uçak seyir irtifası olan 2 bin metreye ulaştığında bölgeye en yakın olan Çanakkale Radarı normalde tespiti çok zor olan uçağı gördü. Uçağın Yunanistan tarafından gelmesi kuşkuları artırmıştı. Pilot Ulusoy bu sırada Balıkesir hizalarına gelmişti. Kendi iddiasına göre uçuş bilgilerini Balıkesir Üssü’ne el telsizini kullanarak iletmişti. Muhtemel telsizin yetersizliği, coğrafi yapı nedeniyle konuşmalar kuleye ulaşmamıştı.

F-16’LAR ALARMDA

Çanakkale Radarı, uçuş planlarından böyle trafik olduğu bilgisini alamayınca en yakın üs olan Balıkesir'e 'scramble' yani alarm verdi. Balıkesir'de tam silah yüklü, her an kalkacak şekilde bekletilen iki F-16 hemen havalandı.(*)

F-16'lar, Piper Brawe 400 tipi uçağın yerini kısa sürede tespit etti. İlaçlama uçağı alçaktan ve yavaş uçuyordu. Bilgi hemen üs harekat merkezine geçildi. F-16 pilotları uluslararası kurallar gereği kanat sallayarak ve uçağın altından geçerek Mustafa Ulusoy'un dikkatini çektiler. Aynı frekanslara sahip olmadıkları için yerdeki kule kanalından konuşmaya çalışan F-16'ların yaptığı çok sayıda çağrı sonunda Pilot Ulusoy'dan cevap alınabildi. İnönü meydanına yaklaşan ilaçlama uçağının buraya inişine izin verildi.

F-16'lar, ilaçlama uçağı İnönü'ye ininceye kadar bölgeden ayrılmadı. Pilotun motor durdurup kokpitten çıkmasıyla askeri jetler ana üslerine döndü. Konuyla ilgili olarak Hava Kuvvetleri soruşturma başlattı. Ertesi gün Pilot Ulusoy uçağı ile yoluna devam ederek bakım yaptırmak amacıyla Kahramanmaraş yerine Adana Şakirpaşa Havalimanı'na gitti. Buradan Kahramanmaraş’a dönmek isteyen Ulusoy'a lisansının süresinin geçmesi ve soruşturmanın devam etmesi nedeniyle izin verilmedi.

Hava trafiğinin hızla arttığına dikkat çeken Hava Kuvvetleri Komutanlığı herhangi bir aksaklığa neden olmamak için uçuş planlarının yerine ulaşım kontrolünün kesinlikle yapılmasını ve uçuş sırasında telsizle durum raporlarının dikkatli verilmesini istiyor. Yeni nesil radarlar sayesinde çok alçaktan ve yavaş uçan her türlü trafik anında tespit ediliyor. Hava Kuvvetleri, aksi halde bu gibi belirlenemeyen uçakların önlenebileceği ve daha sonra da haklarında dava açılacağı belirtiliyor. Bir F-16 uçağının atış yapacağı silahlar ve 30 milyon dolara yaklaşan fiyatının amortismanı hariç bir saatlik uçuş maliyeti 6 ila 12 bin dolar arasında değişiyor. Tolga ÖZBEK

(*) Türk Hava Kuvvetleri'nin her jet üssünde 24 saat silah yüklü savaş uçakları pilotlarıyla birlikte nöbet tutuyor. Radarlardan gelen ikazla bu uçaklar çok kısa sürede motor çalıştırıp kalkıyor.

Erdoğan'ın helikopteri ağustosta geliyor

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın kullanımı için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından satın alınan Sikorky imalatı S-92 tipi VIP helikopter ağustos ayında teslim ediliyor. Emniyet Genel Müdürlüğü havacılık birimleri tarafından işletilecek helikopterin eğitimini almak üzere Pilot Hüseyin Başer başkanlığında beş kişilik pilot ve teknisyenden oluşan ekip Amerika'ya gitti. Pilot Başer’i, kamuoyu Başbakan Erdoğan'ı geçen yıl mart ayında Samsun'dan Sinop'a helikopterle götürmek üzereyken hava muhalefeti nedeniyle uçuş yapamayacağını 'Sizi geç bulduk, erken kaybetmek istemeyiz' sözleriyle tanımıştı.

Erdoğan geçtiğimiz ayki Amerika seyahati sırasında Sikorksy'nin Connecticut'taki fabrikasına giderek alınacak S-92'yi incelemişti.

Sikorsky'nin tamamen sivil amaçlı tasarladığı S-92 tipi çift motorlu VIP taşımanın yanı sıra petrol arama şirketleri tarafından denizdeki platformlara yapılan uçuşlarda kullanılıyor. Geniş kabini ile S-92'nin koltuk kapasitesi 8 ila 19 arasında arasında değişiyor.

Haydi Hezarfen'e

Bugün Hezarfen Havaalanı'nda yapılacak 'Ulusal Havacılık Şenliği' İstanbullulara havacılıkla dolu bir gün geçirtecek. Dün yapılan Ulusal Havacılık Sempozyum ve Çalıştay'ı ile başlayan organizasyon bugün THK paraşütçüleri, Hava Harp Okulu uçakları, Pitts, Stearman, deniz uçağı, model uçak ve helikopter gösterileriyle renklenecek. Şenlikte halk uçuşları da yapılacak. Nev Grubu'nun da gösteri yapacağı girişin ücretsiz olduğu şenlik saat 11.00'de başlıyor. Büyükçekmece Gölü kenarındaki Hezarfen Havaalanı'na Kadıköy İskelesi’nden 09.00’da, Taksim AKM’den 09.30’da ve Bakırköy Deniz Otobüsü İskelesi’nden 10.00'da ücretsiz otobüs servisi yapılıyor.

Biletlere yakıt zammı

Yakıt fiyatlarının tekrar tırmanmaya başlamasıyla havayolları iç ve dış hat bilet fiyatlarına ortak zam yaptı. Türk Hava Yolları'nın yanı sıra Onur Air, AtlasJet ve Fly Air iç hat tek yön bilet fiyatlarına 7 YTL arttırdı. THY, uzun menzil için 35 euro, diğer Avrupa, Afrika, Ortadoğu gibi dış hat uçuşlarına ise 15 euro zam yaptı.

Havacılıkta kan değişimi

Boeing'in yeni CEO'su James McNerney oldu. Son iki yıldır istikrarlı büyümesine rağmen önce Phil Condit'i hükümet ihalesinde yaşanan etik, sonra da Harry Stonecipher'ı aşk skandalıyla kaybeden Amerikalı imalatçı Boeing, yoluna McNerney ile devam edecek.

Avrupalı imalatçı EADS aylardır Fransa-Almanya arasında şirketin yönetimi alma yarışını iki CEO atamasıyla çözdü. Airbus'ın başkanı Noel Forgeard ile Tom Enders yeni CEO'lar oldu. Airbus'ın CEO'luğuna ise Gustav Humbert atandı.

HAVAŞ'ta genel müdürlüğe Müjdat Yüksel, getirildi. TAV'ın HAVAŞ'ı satın almasıyla önemli bir arka rüzgar aldıklarını söyleyen Yücel 'TAV ve HAVAŞ birbirine güç atacak. TAV'ın aldığı uluslararası projelerle biz de yurtdışına açılacağız' dedi.

Çin Macau merkezli kurulan WOW Havayolları’nın Hong Kong Havalimanı Müdürlüğü’ne Nevcivan Çetinel atandı. Cathay Pacific’in Türkiye Satış Müdürlüğü yapan Çetinel görevine 1 Ağustos’ta başlayacak.

Türkiye Hava Trafik Kontrolörleri Derneği başkanlığına Ayhan Kartal ikinci kez seçildi. Kartal sorunların çözülmesinde ciddi yol kat ettiklerini söyleyerek 'Hava trafik hizmetlerini veren birimin DHMİ'den ayrılması için yapılan çalışmalara destek veriyoruz' dedi.

İstanbul Atatürk Havalimanı«nda ikinci TAV dönem bugün başladı. 3 milyar dolarlık Türkiye«nin rekor özelleştirmesinde Tepe Akfen Konsorsiyumu Atatürk Havalimanı«nın hem iç hem de dış hatlar terminalini 15.5 yıl boyunca işletecek. İlk etapta 70 milyon dolarlık yatırım yapacak TAV, Atatürk Havalimanı«nda hem trafiği hem de yolcu konforunu artıracak. Amaçlarının yılda 30 milyon yolcu ve 350 bin uçaklık trafiğe ulaşmak olduğunu söyleyen TAV«ın CEO«su Sani Şener «Kamu vicdanını rahatlatan bir rakamla burayı aldık. Şimdi bu parayı ödeyebilmek için koşmak zorundayız« diyor. TAV, yoğun yaz sezonunun sona ermesiyle eylülde çalışmalara başlayacak. Toplam 6 ay sürecek ve 70 milyon dolarlık yatırımla iç hatlar tamamen yenilenecek, dış hatlarda da bazı düzenlemeler yapılacak. TAV ayrıca özel hangarlar bölgesindeki işadamlarına hizmet verecek terminali de tamamlayarak işletecek.

TAV«ın dışında Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) de Atatürk Havalimanı’nı geliştirmek üzere proje hazırlıkları yapıyor. Havalimanı’nın gelecekteki trafiğini rahatlatacak çalışmalara göre öncelikle 18-36 pistinden daha kısa olan 06-24 pisti Ataköy yönüne dolgu yapılarak uzatılacak. Yol pistin etrafından dolaşacak. Böylece büyük uçaklarında 06-24 pistini kullanarak kalkışları sağlanacak. DHMİ, 06-24 pistine paralel taksi yolu yapım ihalesine çıktı. Önümüzdeki günlerde sonuçlandırılacak bu ihale yerdeki uçak trafiğini düzenleyecek. Pistin uzatılmasıyla ortaya çıkacak alana ‘Kargo Köyü’ yapılacak. Yeni nesil sistemlere sahip olacak kargo terminali, bölgeye uçan kargo uçaklarını İstanbul’a çekecek.

HEDEF 30 MİLYON YOLCU

Havalimanında 18-36 yönündeki yedek pistin de devreye girmesi ve 06-24«ün uzatılmasıyla uçak trafiği yüzde 15 artırılabilecek. DHMİ«nin planına göre pist yatırımlarıyla yıllık yolcu kapasitesi 30 milyona çıkartılacak. DHMİ«nin dış hatlarda yolcunun artış hızına göre terminalin büyütülme projesi de bulunuyor. Halen kullanımdaki kargo terminalinin yerine 5 körüklü bir ek yapılacak.

Başbakan Erdoğan«ın İstanbul«a üçüncü havalimanı projesi Sani Şener«i korkutmuyor. Aksine havalimanlarının birbirini tamamlayacağına inanıyor. İstanbul«un 3 bin yıllık bir liman kenti olduğunu belirten Sani Şener, ‘‘Bu kente üçüncü havalimanı da, üçüncü köprü de lazım. Ancak dünyada örnekleri olduğu gibi yapılacak yeni havalimanının kapasitenin Atatürk«ten daha büyük mü, daha küçük mü olmasına çok iyi karar verilmelidir’ diyor. Şener, 06-24 pistinin uzatılmasıyla ortaya çıkacak yeni alana Kargo Köyü yapılmasıyla Atatürk Havalimanı’nın 2020 yılına kadar tam kapasiteteyle kullanılacağını belirtiyor.

İÇ HATLAR

İç Hatlar Terminali«nin dış yapısı Dış Hatlarla uyumlu hale getirilecek. Körüklerin sabit bölümleri diğer terminalde olduğu gibi cam giydirilecek. İç yapının tüm mekanik ve elektrik altyapısı tamamen elden geçirilecek.

İç Hatlar girişinde oluşan uzun kuyruklar dışarı yapılacak çok sayıda röntgen cihazına sahip özel giriş alanıyla sona erecek.

İki terminal arasında otoparkın altından geçen tünel bağlantı yolu kısaltacak. İç Hatlardaki büyük yük asansörlerinin devreye girmesiyle tünel kullanıma açılacak.

İki terminal arasında geçişte sıkıntı oluşturan bagaj arabaları standart ve ücretsiz hale getiriliyor.

İç Hatların güvenliği dış hatlar gibi TAV«a geçiyor. Yeni 486 güvenlik personeli istihdam edilerek eğitimleri tamamlandı.

Halen iki terminal arasında geçişi sağlayan köprüden THY«nin iç hat uçuşlarında kullandığı CIP salonuna özel geçiş yapılacak.

DIŞ HATLAR

THY, DHMİ ve Mülki İdare Amirliği ile görüşmeler yapan TAV, Dış Hatlar«da G Check-in Adası«nı business class yolcuları için ayırmayı planlıyor. Halen görüşmeleri süren projenin hayata geçmesiyle THY«nin business yolcuları ayrı kapıdan terminale girerek hızla check-in işlemini tamamlayacak. Yolcular, Fast-Track yani hızlı pasaport kontrolünden sonra ek terminal binasında oluşturulacak özel CIP salonuna geçecek. TAV bu konudaki teklifi önümüzdeki günlerde verecek.

Yeni nesil EDS olarak adlandırılan ve elektronik tomogragrafi tekniğiyle bagajları üç boyutlu kontrol eden röntgen cihazlarından beş adet alınacak. EDS«lerin dördü dış, biri de iç hatlarda konulacak. Yolcuya sadece üst arama yapılacak. Bagajlar EDS ile terminal altında kontrol edilecek.

YENİ GENEL HAVACILIK TERMİNALİ

Özel Hangarlar Bölgesi’nde yer alan ve işadamları tarafından kullanılacak Genel Havacılık Terminali DHMİ«den teslim alındı. Kaba inşaatı tamamlanan terminal, en kısa sürede açılarak özel uçaklara hizmet verecek. İş adamları Dış Hatları kullanmadan buradan gerekli pasaport ve gümrük kontrolü ile zahmetsizce uçağa binecek. Eski E Kapısı’ndaki polis noktası yeni hangarların yakınındaki binasına taşındı.
Tolga ÖZBEK

Türkiye’ye İngiliz ilgisi

Hızla gelişen havacılık sektörüne yatırım yapmak üzere İngiltere Türkiye’yi mercek altına aldı. Türkiye’nin hızla büyüdüğünü söyleyen Ulaştırma Bakanı özel danışmanı Eric T. Layden, İstanbul, Ankara ve Antalya’da incelemelerde bulundu. Amaçlarının iş birliğini ve yatırımları artırmak olduğunu söyleyen Layden, İngiltere’nin özellikle Türkiye’den havalimanı yap-işlet-devret projeleri konusunda öğrenecekleri olduğuna dikkat çekti. Türk ve İngiliz şirketlerinin ihalelere ortak girebileceğini açıklayan Layden, 2006’da yapılacak Airex Fuarı’na bu ilgiyle birlikte İngiliz şirketlerin daha yoğun katılacağını söyledi.

USAŞ«tan hijyen standartları

Havayollarına ikram hizmeti veren USAŞ GateGourmet, hijyen kalitesiyle büyük otel ve tatil köylerinin mutfaklarını ve ürünlerini denetlemede Türkiye’nin en büyük kuruluşu oldu. Halen İstanbul, Antalya ve Bodrum’da çok sayıda turistlik tesis USAŞ’a düzenli olarak gönderdiği yiyecek numuneler ile hijyen testi yaptırıyor. Bu testler USAŞ’ın İstanbul’daki ana ve gezici laboratuvarları tarafından gerçekleştiriliyor. Örnekler özel kaplar içinde çeşitli testlere tabi tutularak hijyen standartları belirleniyor. USAŞ ayrıca personele hijyen konusunda da eğitim veriyor. Gerek bakanlık gerekse havayollarından sürekli denetlendiklerini belirten USAŞ Murahhas Müdürü Muhammed Hammam bu konuda başarılarını her geçen yıl artırdıklarını söyledi. Havayollarında ikram, kabin şartlarına göre özel olarak pişirilip mikro organizma oluşumunu engellemek için tekrar soğutuluyor. Birçok malzeme uçak şartlarında hızlı bozulma nedeniyle kullanılamıyor.

Bu kadar yüksek kalite ve hijyen standartlarına rağmen USAŞ hakkında çıkan asılsız haberlerin kendilerini üzdüğünü belirten Hammam ‘Malzemelerin yüzde 89’unu Türkiye’den alıyoruz. En iyi firmalarla çalışıyoruz. Standartlarımız çok yüksek. Her zaman denetime açığız’ diye konuştu.

THY geleceğin pilotlarını arıyor

Türk Hava Yolları, yetiştirmek üzere geleceğin havayolu pilot adaylarını arıyor. Üniversitelere asılan ilanlarla aranan pilot adaylarına Türkkuşu ve Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Meslek Okulu«nda uçuş eğitimi verilecek. THY, 2008«e kadar üniversitelerin mühendislik bölümlerinden mezun, iyi derece İngilizce bilen 200 pilot adayı alacak. Türkiye«de artan pilot ihtiyacını karşılamak üzere THY Uçuş Akademisi çalışmalarını hızlandırdı. İlk etapta 3 tek motorlu eğitim uçağı almak üzere ihale açan THY, daha sonra ihtiyaç doğrultusunda alımı 8 uçağa kadar çıkarmayı hedefliyor.

Temmuz fırsatları

THY’nin 31 Temmuz«a kadar Lizbon fiyatları, İstanbul, Ankara ve İzmir’den ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş 249 eurodan başlıyor.

Air France, ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş İstanbul çıkışlı Saint Martin«e 600, Punta Cana«ya 620, Havana«ya da 640 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Onur Air, 5 Temmuz«dan itibaren pist yapım çalışmaları nedeniyle durduğu İstanbul-Gaziantep seferlerine yeniden başlıyor.

Air Kenya, 4 Ağustos«tan itibaren İstanbul-Nairobi arasında haftalık uçuşlarını üçe çıkartıyor.

Bart başkanı Birinci

Türkiye«de faaliyet gösteren Havayolları Kuruluşları Derneği«nin (BART) başkanlığına Emirates Havayolları«ndan Bahar Birinci seçildi. Yeni yönetimde ikinci başkan THY«den Özlem Öztürk, genel sekreter Ali Tümay (Alitalia), sayman Filip Stojanovic (JAT), üyeler Nihat Demirkan (El-Al) Ernst Leitner (Avusturya) ve Defne Mısırlı (SN Brussels) oldu.

Kuzu Çin«de

Hava kargo şirketi Kuzu Havayolları, Çinli China Eastern Havayolları«na bir yıllığına ekibiyle birlikte Airbus A300 tipi uçak kiraladı. Bir Türk şirketi olarak ilk defa bu pazara girdiklerini söyleyen Genel Müdür Fatih Yurdakul, ikinci uçak için de görüşmelerin sürdüğünü açıkladı.

Geçmiş olsun

Saga Havayolları«nın Genel Müdürü Ali Birhan Temel, menenjit teşhisiyle hastaneye kaldırıldı. Amerikan Hastanesi«nde hayati tehlikeyi atlatan Temel halen yoğun bakımda bulunuyor.

Türk Hava Yolları'nın Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Candan Karlıtekin, uçağa ilk defa 23 yaşında binmiş.

Amerika'ya 1983'te doktora yapmaya Pan American Havayollarıyla giderken THY«nin bir gün İstanbul'dan New York'a sefer yapacağı günlerin hayalini kurmuş. Bugün THY dünya sıralamasında 45'inci büyük havayolu. Chicago'dan Tokyo'ya uzun menzilli hatlarıyla, 51 uçaklık siparişiyle hızla büyüyor. Dr. Candan Karlıtekin şimdi 180 uçaklı, 150 noktaya uçan, 6 milyar dolar cirolu ama hep kalitesiyle tercih edilen bir Türk Hava Yolları'nın hayalini kuruyor...

THY hızla büyüyor. Bir havayolu ortaklığı ufukta gözüküyor mu?- Havayolu ittifakları şirketlerin uçak alım, eğitim, bakım gibi birçok konuda ortak hareket etme ve birbirlerinin eksikliklerini kapatmak için çok güzel bir sistem. Son IATA toplantısında iki büyük grup Star Alliance ve SkyTeam, THY ile ilgilendiklerini bildirdiler. Bugün Star Alliance 850, SkyTeam ise 650-700 noktaya uçuyor. Bu gibi ittifakların gücünden yararlanıp müşterilerinize avantaj sunuyorsunuz. THY yıl sonuna kadar bir ittifaka girip girmeme konusunda karar verecek. Şu an araştırma safhasındayız. Eğer ortaklığa evet dersek sonrasında hangisinin olacağı konusunda görüşmeler başlayacak.

Paris«te havacılık fuarında uzun menzilli uçaklara baktınız. Gelecekte 5 adet A330«un yanına ek sipariş olacak mı?- A330 siparişini verdiğimizde 787 projesi henüz daha belli değildi. Bunun karşısında Airbus«ın ne yapacağını görmek istedik. Aslında geniş gövdeli uçak ihtiyacımız daha fazla. Havayolu ittifakına girersek, kararın sipariş adedini etkileyeceğini tahmin ediyoruz. Bu durumda THY«nin bu kadar saldırgan büyümesine gerek olmayabilir. Önümüzdeki 6 aylık dönemle ilgili büyük heyecan duyuyorum. Filo planları, ortaklık, teknik bakımın bünyeden çıkması, özelleştirme...

İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nda kurulacak HABOM’da Singapurlu ST Aero şirketi ile THY tarihinin en stratejik anlaşmasına imza attı. Bu anlaşma THY«ye ne sağlayacak?- Üç saatlik uçuş mesafesinde Havacılık Bakım Onarım ve Modifikasyon Merkezi (HABOM) çok önemli bir nokta olacak. Birçok şirketin bakım merkezi kurmasına gerek yok. Biz bu şirketlerin bakımlarına talip olacağız. HABOM«la bizim ana işimiz yolcu ve kargo taşımak olacak. Singapurlu ortağımız çok güçlü. Dünya çapında portföyü var. Ülkeye çok ciddi döviz girdisi ve nitelikli iş gücü sağlayacağız.

Havacılık sektörünün 2001’den bu yana içinde bulunduğu kriz, Paris Air Show’la resmen sona erdi. Yükseliş dönemine geçen sektörde bir haftada tam 55 milyar dolarlık uçak satışı gerçekleşti. Rekor sayıda katılımın olduğu dünyanın en büyük havacılık fuarı, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 41 ülkeden 1900 şirketi ve 213 uçağı ağırladı.

Sektörde yüzler gülerken bir hafta boyunca havacıları Paris’e toplayan fuar kapılarını bugün kapatıyor. Paris’in hem hava hem de karayolu trafiğini felç eden fuarda ziyaretçi sayısının bugünle birlikte 250 bini aşacağı tahmin ediliyor. Özel iş jetlerinin kullandığı Le Bourget Havalimanı’nda yapılan Paris Air Show’un sektörde ayrı bir yeri bulunuyor. Yeni uçaklar ve özel teknolojiler ilk defa Paris’te podyuma çıkıyor.

FUARIN YILDIZI

Bu yılki fuarın yıldızı Airbus’ın dev yolcu uçağı A380’di. Her gün saat 12.30’da başlayan A380’in gösteri uçuşu sırasında fuarda hayat durdu. İri gövdesinden beklenmeyen kıvraklıkta, çok sessiz uçan A380 herkesi büyüledi. Uçağın yeni Airbus renklerine sahip maketleri fuarın daha ikinci gününde tükendi. Airbus, Paris’e A380’in küçük kardeşi 370 koltuklu A340-600 modelini de getirmişti.

Boeing, Amerikan katılımcıları arasında en aktif olanıydı. Dünyanın en uzun menzilli uçağı 777-200LR, 747-400 Jumbo Jet’in kargo modeli ile askeri tanker uçak haline getirilen 767-300, statik sergide ziyaretçilerle buluştu. Askeri nakliye uçağı C-17, Boeing’in gösterideki en büyük kuşuydu. Henüz tasarım aşamasında olan Boeing 787 ve Airbus A350, yoğun tanıtım kampanyaları ve aldıkları siparişlerle en az diğer uçaklar kadar sükse yaptı. Satışı 300’e yaklaşan 787’den sonra A350 de sipariş defterini ilk müşteri Katar Havayolları ile açtı.

Bölgesel uçakta Brezilyalı Embraer ve Kanadalı Bombardier en yeni modellerle Paris’teydi. Embraer 145 ile 170/190 serisinden 118 koltuklu 195 modelini Paris’e getirmişti. Bombardier ise CRJ 700/900 ve pervaneli Dash 8 Q400’ünü tanıttı. Kanadalı imalatçının yeni nesil C Series modeli mock-up yani birebir kabin kesitiyle ilk defa havayollarıyla buluştu. Rakiplerinden yaklaşık 1800 kilometre uzağa uçabilecek C Series, kanattan motorları, geniş gövdesi ile 2009’da hizmete girecek.

EV SAHİBİ FALCON 7X

İş jetlerinde Dassault ev sahibi olmanın avantajını iyi kullandı. Falcon serisinin 900EX ve 2000EX modellerinin yanı sıra 7X ilk defa Paris’e merhaba dedi.

Fuarın ilk gününde uçuş kabiliyetini yaptığı hareketlerle ispatlayan Falcon 7X gelecek yıl İstanbul’daki Airex Fuarı’na da katılacak. Falcon 7X’in 3 numaralı prototip test uçağı Türkiye pazarında yeni müşteriler arayacak. Bombardier, Global 5000, Challenger 350 ve Learjet serisiyle tam kadro Paris’teydi. Ulaşımda kara-hava ve denizde imalata devam eden Bombardier, gelecek yıl Learjet adını verdiği kol saatiyle iddialı geliyor. Saatlerin fiyatı 1500-3500 dolar arasında değişecek.

Cessna fuara katılmazken Gulfstream ise ilk defa G450 ve 550 modelleriyle boy gösterdi. Alman pervaneli uçak imalatçısı Grob, jet uçağının mock-up ve birebir modeliyle hafif sınıf pazarına giriyor. Yüksek kabinli uçak, kısa ve yarı hazırlanmış pistlerden kalkabilecek. Gelecek ay uçacak Grob SP Utality’nin teslimatları 2007’de başlayacak.

Fuarın bir başka ilginç uçağı ise orman yangınlarıyla mücadele etmek için tasarlanan DC10’du. Üç motorlu dev yolcu uçağının gövde altına konulan özel tankla 31,5 ton kimyasal, 8 saniye atılabiliyor. Eski DC10’ların Amerika’da orman yangınlarında kullanılması planlanıyor.
Tolga ÖZBEK - PARİS

Türk şirketlerinden 450 milyon dolarlık anlaşma

Paris’e katılım sayısında bu yıl Türk şirketleri rekor kırdı. Ortaklık ve imalat konusundaki yaklaşık 450 milyon dolarlık anlaşma imzalandı. Türk Hava Yolları, TAI, TEI, MNG Teknik, Kale Kalıp, Alp Havacılık, Eskişehir Jant Sanayi Paris’in Türk katılımcıları oldu.

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ve Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül fuarı gezdi ve imalatçılardan bilgi aldı. Bakan Yıldırım Airbus A380’in kabinini ilgiyle inceledi. İlk test uçuşunu yapan Kaptan Pilot Claude Lelaie, Yıldırım’ın sorularını yanıtlayarak kabindeki test sistemlerini anlattı.

THY gerek HABOM gerekse de uçak alım çalışmalarıyla fuarın gözdelerindendi. Dünya havacılık sektöründe konuşulan bir başka konu da TAV’ın İstanbul Atatürk Havalimanı’nı 3 milyar dolar ödeyerek kiralamasıydı. THY Yönetim Kurulu Başkanı Candan Karlıtekin, Genel Müdür Temel Kotil, Yönetim Kurulu Üyesi Atilla Öksüz, Genel Müdür Yardımcısı İsmail Demir, orta ve uzun menzilde yeni modelleri inceledi. THY standında tanıtım ağırlığını teknik bakım hizmetlerine verilmişti. Paris’ten memnun kalan THY, Dubai ve diğer bakım fuarlarına da katılmayı hedefliyor.

Fly Havayolları Embraer ile 3 adet ikinci el ERJ145 serisi almak üzere anlaşma imzaladı. 47 koltuklu uçaklar iç hatlarda yolcunun az olduğu noktalar arasında uçacak. Ayrıca Trabzon-Antalya gibi çapraz hatlarda da ERJ145’ler uçacak.

Geniş koltuk aralığına sahip uçaklarda bu uçuşlarda sıcak ikram ve içki servisi de planlanıyor. Uçakların özellikle doğu meydanlarında zorlanmaması için motor itiş güçleri yükseltilecek. İlk uçak temmuz ayında teslim edilecek.

Uzun süredir tüm havacılık fuarlarına katılan MNG Teknik, Antalya’da yapacağı yatırımlarıyla büyüyor. Biri boyama diğeri de bakım amaçlı iki hangar inşa edecek şirket, Antalya’daki özel havayollarının yanı sıra bölge ülkelerine hizmet verecek.

FUARIN ‘ENLERİ’

Paris’teki en büyük uçak Airbus’ın 555 koltuklu, iki katlı A380’iydi. A380’in gösteri uçuşu sırasında fuarda hayat durdu.

En uzun menzilli yolcu uçağı Boeing 777-200LR’dı. İlk Atlantik ötesi uçuşunu Paris’e yapan uçak tam 17 bin 445 kilometre menziliyle dünyadaki her noktaya duraksız sefer yapacak. Test aşamasındaki uçak hizmete gelecek yıl girecek.

Fuarın satış yıldızı Hintliler oldu. Geçtiğimiz aylarda arka arkaya kurulan Hintli düşük maliyetli havayolları verdiği büyük siparişler dikkat çekti. A380’den 787’ye verilen siparişler pazarı canlandırdı.

Fuarın en yeni uçakları A380 ve 777-200LR’ın dışında bölgesel yolcu uçağı Embraer 195, Dassault’un yeni iş jeti Falcon 7X’di. Askeri pazarın yenileri ise Boeing’in tanker haline getirilen 767-300’ü ile İtalyan Aermacchi’nin M346 eğitim uçaklarıydı.

AIREX HIZLA BÜYÜYOR

Avrasya’nın en büyük sivil havacılık fuarı olan Airex’in organizatörü Mint Fuarcılık, Paris’te 2006 için imalatçılarla kontrat imzaladı. Gelecek yıl 8-11 Haziran tarihleri arasında İstanbul Atatürk Havalimanı’nda yapılacak fuarda şimdiden Airbus, Boeing, Dassault, Bombardier, Gulfstream, Piaggio, CFMI ile anlaşma imzaladıklarını belirten Yönetim Kurulu Başkanı Feyzan Erel, ‘Ulaştırma Bakanlığı’nın büyük destek verdiği Airex on yaşına bastı. Fuarın bölgedeki ağırlığı her geçen yıl artıyor’ diye konuştu. Mint Fuarcılık, Kuzey Amerika’daki tüm havacılık şirketlerinin uluslar arası fuarlara katılımını sağlayan Kallman şirketiyle de pazarlama faaliyetlerinde anlaşma imzaladı. Airex’e ciddi güç katacak bu ortaklıkla fuarın tüm Kuzey Amerika satışı Kallman tarafından yapılacak.

JSF’te yerli imalat

Askeri havacılığın en büyük projesi olan F-35’te Türk şirketleri imzaladıkları anlaşmalarla imalat ve tasarımdan pay alacak. Türk Hava Kuvvetleri, F-16’ların yerine gelecek 15 yılda 120 adet F-35 almayı planlanıyor. Uçağın orta gövdesinden sorumlu Northrop Grumman, TAI ile 100 milyon dolarlık anlaşma yaptı. Kompozit parça tasarım ve imalatı gerçekleştirecek TAI, yatırımlarına da hız verdi. Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Peker Günal, dünyada sadece üç fabrikada olan 5.5 milyon dolarlık özel gövde imalat tezgahı ile yatırımlarını devam ettireceklerini söyledi. Tasarım bölümünü de güçlendiren TAI, başta eğitim uçağı olmak üzere kendi dizaynı ürünleriyle dünya pazarından pay almak istiyor. Eskişehir merkezli Alp Havacılık ve Kale Kalıp da JSF’in motorlarını imal eden Pratt&Whitney ile anlaşma yaptı. Savunma Sanayii Müsteşarı Murat Bayar’ın (sol başta) da katıldığı imza töreninde hassas döküm konusunda uzmanlaşan iki şirket, uluslararası projelerle büyümeyi hedefliyor.

TEI günde 3 vardiya çalışıyor

Eskişehir merkezli Türk Motor Sanayii TEI, uzun yıllardır başarıyla sürdürdüğü parça imalat çalışmalarında tasarıma doğru geçiş yapıyor. Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Okan, General Electric (GE) ile hızla büyüdüklerine dikkat çekerek fabrikanın günde üç vardiya çalıştığını söyledi. JSF Projesi’nde GE ile ortak eğitim anlaşması imzalayan TEI’nin mühendisleri ABD’de eğitilecek.

HABOM Sabiha Gökçen’i uçuracak

İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nda faaliyete geçecek THY-Singapur ortaklığındaki HABOM (Havacılık Bakım Onarım ve Modifikasyon Merkezi) Türkiye’nin son yıllardaki en önemli havacılık yatırımı olacak.

Bağımsız bir şirket yapısıyla HABOM, bölgedeki havayollarına uçak, motor ve avionik bakımlarının yanı sıra eğitim imkanları da sunacak.

Yaklaşık 300 milyon dolarlık projede ilk etapta 2, ilerleyen 10 yılda da 5 bin kişiye iş imkanı sağlanacak. Singapurlu ST Aero şirketinin ilk defa bölgede THY ile ortak girdiği yatırımın ikinci hedefi Avrupa’daki düşük maliyetli havayollarına hizmet vermek. THY merkezin tam kapasiteye ulaşmasıyla yılda 1 milyar dolar gelir bekliyor. Projeye Boeing ve Airbus’la birlikte motor imalatçıları General Electric, CFMI, IAE, Rolls Royce ve aviyonik imalatçıları da destek veriyor.

Dünyanın en büyük uçak bakım şirketlerinden biri olan ST Aero’da 5 bini mühendis toplam 12 bin kişi çalışıyor.