Uğur Cebeci

Bugünlerde SunExpress’in Alman Genel Müdürü Paul Schwaiger, arka arkaya doğum heyecanı yaşıyor. Bir yandan geçen ay doğan kızı, diğer yandan da 26 Mart’ta şirketinin İzmir’den başlayacağı iç hat uçuşları. SunExpress, Antalya’dan sonra ikinci merkezi İzmir’le büyüyor.

Antalya’ya 15 yıldır turist taşıyan SunExpress, iç hatlara yeni bir soluk getiriyor. İlk defa bir havayolu İstanbul-Ankara dışındaki bir merkezden sekiz Anadolu şehrine sefer yapacak. Bu uçuşlar aynı zamanda yurtdışına tarifeli bağlantı da sunacak.

Türk Hava Yolları ve Alman Thomas Cook’un ortak havayolu şirketi SunExpress, uzun yıllar temkinli adımlarla büyüdü. Akdeniz’den rotasını Ege’ye çeviren şirket, son 6 ayda iddialı atılımlarla farklı bir pazara giriyor.

69 YTL’DEN UÇACAK

SunExpress, önce geçtiğimiz ekim ayında İzmir Adnan Menderes Havalimanı’ndan tarifeli dış hat uçuşlarına başladı. Almanya’nın Berlin, Frankfurt, Hanover, Köln, Münih ve Stuttgart, İsviçre’de de Zürih kentlerine uçan şirket, kısa sürede yüzde 80 doluluk oranı yakaladı.

Beklenenden daha yüksek doluluk oranı yakalayan havayolu, şimdi tek yön 69 YTL’den başlayan fiyatlarla İzmir’den iç hatlara başlıyor. Uçuşlar, Antalya (her gün), haftada Trabzon’a dört, Adana ve Diyarbakır’a üç, Erzurum, Kayseri, Konya ve Van’a da ikişer sefer düzenlenecek. İzmir’den Antalya, Konya gibi yaklaşık 1 saatlik uçuşlar tek yön 69-99 YTL, Van, Diyarbakır gibi neredeyse 2 saate yakın uçuşlar da tek yön 79-129 YTL arasında değişecek. Biletler Türk Hava Yolları, seyahat acenteleri, çağrı merkezi ve internetten satın alınabilecek.

Türkiye’de iç hat pazarının çok hızlı büyüdüğünü, herkesin uçağa binebileceği bilet fiyatlarının oluştuğunu belirten Genel Müdür Paul Schwaiger, "Ben uçağa ilk defa 21 yaşında bindim. Kızım ise ilk uçuşunu 5 haftalıkken yaptı" diyor. SunExpress’in İzmir’i seçiş nedeni bölgenin hızla gelişen turizmi ve sahip olduğu ticaret hacmi.

Özellikle Çeşme tarafında Antalya’nın "her şey dahil" sisteminden farklı olarak hızla artan "butik otel" yatırımları, biletini ve otel rezervasyonunu kendi yapan farklı bir turist sınıfını Ege’ye çekiyor.

SEZON 12 AY

Antalya’nın tüm çabalara rağmen turist hareketinin mevsimsel olduğuna dikkat çeken Schwaiger, amaçlarının İzmir’le 12 aylık yolcu trafiğini yakalamak olduğunu söylüyor. THY Yönetim Kurulu Başkanı Candan Karlıtekin’in projeye büyük destek verdiğini vurgulayan Schwaiger, bağlantılı uçuşlarla İstanbul’un dış hat yükünün az da olsa hafifletileceğine inanıyor. Temmuz ayına yetişecek TAV’ın İzmir’deki yeni terminali, yolcu konforunu da artıracak.

İç hat seferlerinin en iddialısı İzmir-Antalya. İki şehir arasında 8 saatlik otobüs yolculuğu, sabah-akşam karşılıklı yapılacak uçuşlarla 50 dakikaya inecek. Artık Antalya’ya gelen turist, sabah otelde kahvaltısını yaptıktan sonra İzmir’e uçup Efes’te Meryem Ana’yı ziyaret edebilecek. Sonra da uçağına binip otelinde akşam yemeğine yetişecek.

Nisan ve mayıs ayları için iç hatlarda satışlarda yüksek doluluk oranı yakalayan SunExpress, iki uçağını İzmir merkezli tutacak. Gelecek yaz, plan en az 7-8 uçağın İzmir’den uçması. Bu yaz için SunExpress, İzmir çıkışlı Londra, Amsterdam ve Atina’ya tarifeli uçuşlar için de araştırmalarını sürdürüyor.

FİLO BÜYÜYOR

Uzun yıllar temkinli büyüyen SunExpress, İzmir’le birlikte filosunu da büyütüyor. Halen 10 uçağı bulunan havayolunun filosu 2007’de 4 Boeing 757 ve 9 adet 737-800’den oluşacak. Hedef 20 uçağa kadar büyümek.

Artık charter yani tarifesiz seferlerin giderek azaldığını belirten Schwaiger, yılların charter havayolu Condor’un bile bu yıl aralarında İstanbul’un yer aldığı birçok şehre tarifeli uçmaya başladığının altını çiziyor. Easyjet gibi düşük maliyetli havayollarının Türkiye pazarına girdiğini söyleyen Schwaiger, hazırlıklı olmaları gerektiğini, rekabetin kalite ve hizmeti yükselttiğini belirtiyor.

Evet, yıllardır sessiz ve temkinli büyüyen SunExpress, İzmir’den iddialı bir çıkışla geliyor. Şirket yıl sonunda 500 bini yurtiçi toplam 2.5 milyon yolcu taşımayı hedefliyor. Tolga ÖZBEK

UÇAKLARA YENİ TEKNOLOJİLER

Katlanır koltuklar SunExpress, Boeing 757 uçaklarında katlanır sinema tipi koltuklara sahip ilk havayolu olacak. Yeni nesil ince koltuklar bacak uzatma mesafesini artırırken yolcu kapasitesini de yükseltecek.

Winglet

Şirketin filosundaki tüm Boeing 737-800 uçaklarında kanat uçlarında "winglet" olarak adlandırılan özel parçalar bulunuyor. Sürtünmeyi azaltan winglet, yakıt tasarrufunu yüzde 5’e çıkartıyor. Sistem 757’lere de takılacak.

Nemli hava

Uçaklara konulacak özel sistemle, yolcu şikayetlerinin başında gelen kuru kabin havası nemlendirilecek. Konfor artacak.

Rahat otur 15 dolar fazla öde

Amerikalı havayolu şirketi Northwest’in, iç hat uçuşlarında başlattığı yeni uygulama tartışma yarattı. Koltuk aralıkları normalden yaklaşık 20 santimetre daha uzun olan acil çıkış kapılarının bulunduğu yerdeki koltuklara oturmak isteyenler 15 dolar daha fazla ödüyor. Aynı uygulama, şirketin koltuk aralıklarını genişlettiği bazı sıraların koridor tarafındaki koltukları için de geçerli. Bu koltuklar internet üzerinden on-line check-in sırasında oturma planı üzerinde belirtiliyor. Yolcular havalimanlarında bu işlemi check-in kontuarında görevliye söyleyerek de yaptırabiliyor.

Başka tepki alsalar da bir çok yolcunun 15 dolar fazla verip rahat oturmak istediğini belirten Northwest Havayolları yetkilileri, iç hat seferlerinde tüm geniş koltukların kısa sürede dolduğuna dikkat çekti.

Havayollarının gelirlerini artırmak için bu tür uygulamalar yaptığını belirten uzmanlar, Northwest’in bu yaklaşımının diğer şirketler tarafından da uygulanacağına dikkat çekiyor.

Coşkun Kılıç THY’de

Türk Hava Yolları Genel Müdür Mali Yardımcılığı’na Coşkun Kılıç getirildi. Bu görevi sürdüren Rengin Akıllıoğlu ise THY Chicago Müdürlüğü’ne atandı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü’nden 1991’de mezun olan Coşkun Kılıç, daha önceden Emekli Sandığı Genel Müdür Yardımcılığı ve Yönetim Kurulu Üyeliği’nde bulunuyordu.

Son 10 ayda İstanbul-Dubai seferlerinde yüzde 99 doluluk oranına ulaşan Emirates Havayolları, uçak tipi büyüttü. Artık uçuşlar, yolcu kapasitesi 278 olan Airbus A330-200’lerin yerine iki sınıflı, 427 koltuklu Boeing 777-300’lerle gerçekleştiriliyor. Emirates’in 2007’de teslim almaya başlayacağı iki katlı Airbus A380’lerin kabin teknolojisine sahip 777-300’ler, rahat koltuk ve 500 kanallı eğlence sistemiyle dikkat çekiyor.

Körfezin hızla gelişen şehri Dubai, son yıllarda yolcu rakamlarını katlayarak büyüyor. Şehir ticaretin yanı sıra bölgede önemli bir tatil noktası haline gelirken çok sayıda yolcu Dubai Havalimanı’nı transfer noktası olarak kullanıyor. Dubai aktarmalı ağırlıklı Orta-Güney Afrika, Avustralya ve Uzakdoğu’ya uçuyor.

YÜZDE 54 BÜYÜDÜ

Emirates Türkiye Genel Müdürü Bahar Birinci, son zamanlarda ciddi yer sıkıntısı yaşadıklarını ancak sorunu koltuk kapasitesini yeni uçak tipinde yüzde 54 artırarak aştıklarına dikkat çekiyor. Boeing 777’lerin 427 koltuğuna rağmen doluluğun nisan ve mayısta da devam ettiğini belirten Birinci, yaz aylarında Türkiye yönüne Arap turist trafiğinde ciddi artış olduğunu söylüyor.

500 KANAL

Emirates’in Boeing 777’leri business’ta 2-3-2, ekonomi sınıfında da 3-4-3 koltuk düzenine sahip. Koltuk aralıkları business’ta 137, ekonomide ise 87 santimetre. Her koltukta 500 kanallı ICE olarak adlandırılan eğlence sistemi bulunuyor. Bu kanalların yaklaşık 100 adeti film ve televizyon yayınlarına ayrılmış. Ayrıca bilgisayar oyunları, müzik kanalları yolcuların uçuşlarını konfor içinde geçirmesini sağlıyor. Sistemin bir başka özelliği de yolculara uçuş sırasında 1 dolar karşılığında elektronik postalarını kontrol etme ve SMS yollama imkanı sağlaması.

Boeing 777-300 uçaklarında yolcuların jetlag olarak adlandırılan zaman dilimi değişikliklerinden etkilenmemesi için özel kabin ışıklandırma sistemi de bulunuyor. Gündüz ve gece saatlerinde farklı ışıklandırma ile yolcuların gidecekleri yerin saatine göre biyolojik vücut ritimlerinin ayarlanması sağlanıyor. Gece uçuşlarında tavana koyu mavi, yıldızların olduğu özel ışık veriliyor.

Air Race Boğaz’a geliyor

Red Bull tarafından Formula F1’le eş zamanda düzenlenen akrobasi uçaklarının özel yarışı "Air Race", İstanbul’da da yapılacak. Türkiye’nin tanıtımına büyük katkı sağlayacak uçuşlarda dünyaca ünlü akrobasi pilotları özel imal edilmiş uçaklarıyla havada yarışacak. Zorlu parkurda uçup belirlenen akrobasi hareketlerini yapacak pilotlar, maratonu en kısa zamanda tamamlamak için ter dökecek. İlk sezonunu geçen yıl yapılan Red Bull Air Race, bu yıl İstanbul’un yanı sıra Abu Dhabi, Miami, Berlin, St.Petersburg, Budapeşte, Perth gibi şehirlerde de gerçekleştirilecek. Türkiye’nin tanıtımına büyük katkı sağlayacak yarışlar, Başbakanlık tarafından da destekleniyor.

Eurofighter’ın hedefi Türkiye

Avrupa’nın ortak savaş uçağı Eurofighter, Türk Hava Kuvvetleri’nin Geleceğin Muharebe Uçağı projesini kazanabilmek için büyük çaba harcıyor. Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın (SSM) geçen yıl açtığı ihalede Hava Kuvvetleri’nde 2010’dan itibaren kullanılması planlanan 10 milyar dolar değerinde 120 adet savaş uçağı için İngiltere, Almanya, İtalya ve İspanya’nın oluşturduğu konsorsiyum Eurofighter, Amerikan Lockheed Martin F-35 olarak adlandırılan JSF (Ortak Savaş Uçağı), F-16 Block 60 ve Boeing’in F-15E uçakları çarpışıyor.

BEŞİNCİ ORTAK

Avrupa Birliği üyelik sürecinde Eurofighter’ın şansını artırmak isteyen uçağın Türkiye’deki pazarlama faaliyetlerini sürdüren İtalyan havacılık devi Alenia, Ankara’ya projedeki beşinci ortaklık teklifini getiriyor. Şirketin CEO’su Giovanni Bertolone, amaçlarının sadece uçak satmak değil, Türkiye’yi projeye ortak almak olduğunu belirtiyor. Yapılacak teknoloji transferiyle birlikte Türkiye’nin bazı parçalardan sorumlu imalatçı olması, alınacak uçakların Ankara TAI tesislerinde üretme teklifi 13 Şubat’ta SSM’ye teslim edildi.

SSM ilk etapta 24-48 adet uçak planlarken Alenia en az 72 adetlik paketle maliyetlerin daha ekonomik olacağı konusunda ısrar ediyor. Türkiye’nin havacılık konusunda iyi bir alt yapıya sahip olduğuna dikkat çeken CEO Bertolone, teknoloji aktarımıyla bu projenin havacılık sanayiinin gelişmesine önemli bir katkı sağlayacağını vurguluyor. Alenia pazarlama faaliyetlerinde sürekli Amerikan tarafının teknoloji ve imalat konusunda yeterli destek vermediğinin altını çiziyor. İtalyanlar halen gündemde olan F-4 uçaklarının modernizasyonu yerine Eurofighter alınmasını öneriyor.

Dev projede için Amerikan hükümetinin ciddi baskısı Ankara’da hissediliyor. Türkiye’nin ortak olduğu JSF projesi beklenen hızla gitmezken, halen Türk şirketlerinin aldığı imalat payı da 1 milyar dolar seviyelerinde. SSM, Amerikan tarafına Eurofighter kartını oynayarak payını en az 5 milyar dolara yükseltmek istiyor. JSF’in beklenen hızda gitmemesi nedeniyle Lockheed Martin ara çözüm olarak F-16 Block 60 serisi üzerinde duruyor.

Amerikalıların JSF kartına karşılık Eurofighter konsorsiyumu kendi uçaklarının uyumlu çalışacağının altını çiziyor. Halen İngiltere ve İtalya yüksek miktarda Eurofighter almasına rağmen JSF’e üyeliğini sürdürüyor. İki ülke hava-hava görevlerinde Eurofighter, hava-kara amaçlı da JSF’yi kullanmayı planlıyor.

TAV Esenboğa’ya saygın ödül

Tepe Akfen Ortaklığı (TAV), finans alanında dünyanın en saygın ödüllerinden olan EMEA Yılın En İyi İşlemi ödülünü kazandı. Yap-işlet-devret metoduyla süren Ankara Esenboğa İç-Dış Hatlar Terminali Projesiyle, ’Avrupa’da havalimanı dalında en iyi altyapı ödülüne’ layık görülen TAV, plaketini Londra’da düzenlenen törenle aldı. TAV, böylelikle EuroMoney yayını olan ’Project International Dergisi’nin her yıl Afrika, Avrupa ve Ortadoğu’daki en başarılı finansman projelerine verdiği ve ’Finansman Oscar’ı olarak bilinen EMEA’yı kazanan ilk Türk şirketi oldu.

İngilizlerin düşük maliyetli havayolu şirketi Easyjet 24 Mayıs’ta İstanbul uçuşlarına başlıyor. Londra ve İsviçre’nin Basel şehirlerini İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’na bağlayacak havayolu tek yön vergiler hariç Londra ve Basel’e 37.99 eurodan başlayan fiyatlarla uçuş imkanı sunuyor.

Son yıllarda havacılık sektöründe Düşük Maliyetli Havayolu (DMH) fırtınası esiyor.

Her geçen gün taşıdığı yolcu sayısı artan bu şirketler, büyük havayollarına oranla farklı bir konsept sunuyor: Fiyatlar ucuz. Satışlar internet üzerinden yapılıyor. Ama kabinde koltuk aralıkları dar. İkram verilmiyor. Seferler ana meydanlardan değil, şehrin yakınındaki havalimanlarından yapılıyor.

NASIL BAŞLADI

Aslında DMH şirketleri ilk olarak 1960’larda İngiltere’de ortaya çıktı. Britannia ve Monarch Havayolları, tatil noktalarına yaptıkları tarifeli ve ucuz uçuşlarla yeni yaklaşıma imza attı. Bu uygulamanın en başarılısı ABD’de ortaya çıkan Southwest Havayolları’ydı. DMH, 1990’ların ortasında Avrupa’da tekrar popüler oldu. İrlandalı Ryanair’i, İngiliz Easy arkasından da Alman Germanwings gibi şirketler izledi. Şimdi bu konsept Hindistan ve Uzakdoğu’da hızla yayılıyor. THY, bu modeli Turkish Express adıyla hayata geçirmek istiyor.

Bu şirketlerin ana yaklaşımı maliyetleri düşürmek ve bunu fiyatlara yansıtmak. Ancak havacılıkta kurallar çok sıkı. Havayolu uçağın bakımından kısıp maliyetlerini düşüremiyor. Bu nedenle farklı yaklaşımlara gidiyor. Örneğin, uçaklar maksimum koltuk kapasitesinde. Koltuk aralıkları dar. Karnınız acıkırsa kabinde ikram satın alıyorsunuz. Bazı şirketler televizyon, müzik gibi eğlence sistemlerini de paralı olarak yolcularına sunuyor.

DMH şirketleri tek tip uçak kullanıyor. Bu pilot, bakım ve eğitim maliyetlerini düşürüyor. Uçak havalimanına indiğinde normalde 60 dakikalık yeniden havalanma süresi DMH şirketlerinin uçakları için 25-30 dakikaya indiriliyor. Uçak hemen yolcularını alıp gün içinde daha fazla uçuyor.

Bu şirketler daha ucuz fiyat veren ana havalimanlarına yakın daha küçük meydanlara uçuş yapıyor. Biletlerin satışlarının tümü internet veya danışma hatlarından gerçekleşiyor. Böylece seyahat acentelerine komisyon ödenmiyor.

SABİHA GÖKÇEN

İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı havacılığın hızlı büyümesiyle her geçen gün daha fazla havayoluna hizmet veriyor. İç hatlarda Pegasus’un ana üssü Sabiha Gökçen, aynı zamanda DMH şirketlerinin de merkezi oluyor. Yeni başlayacak Easyjet’in yanı sıra Germanwings buradan Hamburg, Köln, Stuttgart ve Berlin’e, Condor nisanda başlayacağı tarifeli seferle Münih’e, Corendon ise Amsterdam, Eindhoven ile Brüksel ve Paris’e dönüşümlü uçuyor.

Geçen yılı dört kat artışla 1 milyon yolcuyla tamamlayan Sabiha Gökçen’de büyüyen trafikle birlikte yeni bir terminal projesi gündemde. Savunma Sanayii Müsteşarlığı’na ait havalimanının yap-işlet-devret veya farklı bir modelle yıllık 5 milyon yolcu kapasiteli yeni bir dış hatlar terminaline kavuşması hedefleniyor. Tolga ÖZBEK

KOLAY HAVAYOLU

Easyjet’in sahibi Stelios Haji-Ioannou, yirmili yaşlarında üniversiteyi bitirdikten sonra ailenin gemicilik şirketinde çalışmaya başlamıştı. Ama aklında hep kendi işini kurmanın hayalleri geçiyordu. Beklediği fırsatı 28 yaşında yakaladı. Babası anlattığı havayolu projesini çok beğenerek 5 milyon sterlin sermaye verdi. "Bu benim kazandığım en kolay para" diyerek havayoluna "Easyjet" yani kolay adını verdi. İki kiralık uçakla seferlerine 1995’te başlayan şirket hızla büyüdü. 1998’te Tea Basel Havayolları’nı alarak İsviçre’den de uçma hakkına kavuştu. 2002’de British Airways’in DMH şirketi Go’yu portföyüne kaldı. Şirket, aynı yıl Airbus’a verdiği 120 uçak siparişiyle dikkatleri üzerine çekti. Geçen yılı 30 milyon yolcu taşıyarak tamamlayan havayolunun toplam 96 uçağı var.

Ana pist bakımda

İstanbul Atatürk Havalimanı’nın uzun yıllardır ana yükünü çeken 18L-36R pisti dört aylık bakıma alındı. 25 Haziran’a kadar sürecek çalışmalarda 1974’ten bu yana hizmet veren piste 32 yıllık tarihinin en kapsamlı yenileme çalışması yapılacak. Bu süre içinde rötarların oluşabileceğini belirten uzmanlar yolcuları uyarıyor.

Bakım sırasında uçak trafiği aynı doğrultuda olan 18R-36L üçüncü pist ve Ataköy-Florya yönündeki daha kısa olan 06-24 pistine veriliyor. Yaklaşık 110 gün olarak planlanan çalışmalarda 40 günde pist üzerindeki beton kaplama özel bir teknikle piste zarar vermeden toz haline getirilerek kırılacak. Alttaki katman yeniden sıkıştırılıp betonlanacak.

Bakım işlemiyle birlikte pist başı ve sonundaki taksi yollarına ek olarak iki adet hızlı çıkış yapılacak. Böylece uçaklar pisti daha çabuk terk edecek. Üçüncü pist yapıldıktan sonra bağlantıyı sağlayan taksi yollarının 80 metrelik bölümü tamamlanmıştı. İki pist arasındaki mesafe ise 210 metre. Trafik akışını hızlandıracak 06-24 pisti paralel taksi yolu da 25 Haziran’a yetiştirilecek.

Üçüncü pistin kalkış doğrultusunda yükseklik limitini geçen binalardaki 700 konutun yakılmasıyla ilgili yasal sürecin işletilmesi için çalışmalar hızlandırıldı.

Atatürk Havalimanı’nın 06-24 pistinin Ataköy yönünde 500 metre uzatılması için arazi tahsisi tamamlandı. Önümüzdeki günlerde bölge dikenli telle çevrilecek. İhale çalışmalarını başlatan DHMİ, 500 metre uzayacak pist, kargo köyü için çalışmaların 2008’e kadar tamamlanmasını hedefliyor.

Hurda uçakları çekin

Özel Hangarlar bölgesi yeni VIP terminalin açılmasıyla birlikte tekrar eski canlılığına kavuştu. Ancak VIP Terminali’nin yakınındaki hurda uçaklar ciddi görüntü kirliliği oluşturuyor. Türkiye’ye ilk defa gelen yabancı işadamları ilk intiba olarak uçak hurdalığı ile karşılaşıyor. Yolculardan bu konuda çok sık şikayet aldıklarını belirten hava taksi işletmeleri, Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nden hurda uçakların özel hangarların arka bölümüne çekilmesini istiyor. Çoğu batan havayolu şirketlerine ait bu uçaklar, mahkemeleri devam etmesi nedeniyle parçalanamıyor.

Usaş’a dünya ödülü

Türkiye’nin en büyük havayolu ikram şirketi Gate Gourmet Usaş, Air France tarafından en iyi ikram şirketi seçildi. Havayolunun sefer yaptığı tüm noktalarda 120 mutfak arasından yapılan değerlendirmede Usaş yüz üzerinden 95 puanla birinci oldu. Aynı ödülü Usaş geçtiğimiz iki yıl da üst üste kazanmıştı.

Air France’ın İkramdan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Didier Piriou, kalite, müşteri memnuniyeti, hijyen ve fiyat konusunda Usaş’ın birinci olduğunu belirterek "2001’den bu yana düzenlediğimiz Dünya İkram Tedarikçisi Değerlendirmesini Usaş üçüncü kez üst üste kazandı. Ne yazık ki ödülü üç defadan fazla veremiyoruz. Gelecek yıl da Usaş birinci olursa özel bir ödül hazırlamak zorundayız" dedi.

Usaş’ın Genel Müdürü Muhammed Hammam geçtiğimiz yıllarda emekli olan sesten hızlı yolcu uçağı Concorde’un motor parçasından tasarlanan ödülü almaktan büyük onur duyduklarını söyleyerek "Sadece Air France değil, farklı havayollarından aldığımız ödüller Usaş’ın kalite göstergesi" diye konuştu.

Denetime standart eğitim

Avrupa’da giderek sıkılaşan uçuş emniyetiyle ilgili denetimlerin standart hale getirilmesi için ilk eğitim İstanbul’da yapıldı. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün (SHGM) koordinesinde Avrupa Sivil Havacılık Konferansı ECAC desteği ile gerçekleştirilen eğitime 20 ülkeden 40 denetçi katıldı.

SHGM Genel Müdür Vekili Barış Tozar’ın adına Genel Müdür Yardımcısı Vekili Haydar Yalçın’ın açılış konuşmasıyla başlayan eğitimde teorik derslerin yanı sıra Türk Hava Yolları’nın uçakları üzerinde uygulamalı denetim de gerçekleştirildi.

40 KİŞİ KATILDI

Geçen yaz döneminde başta Onur Air olmak üzere Türk şirketleri Avrupa ülkelerinde sıkı bir denetime tabi tutulmuştu. Bu denetimlerde standardizasyon sağlanamadığı için bazı ülkeler uçuş durdururken bazı ülkeler sorun olmadığını belirtmişti. ECAC bünyesindeki bu tür eğitimlerle denetim çalışmaların standart hale getirilmesi hedefleniyor.

Uçuşlar artıyor

British Airways, 26 Mart’ta başlayacağı İzmir-Londra seferlerinin satışlarında yakaladığı yüksek doluluk oranıyla haftalık uçuş sayısını üçten dörde çıkarma kararı aldı.

Air France, Frankfurt, Lizbon ve Madrid’e ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş 129 eurodan başlayan fiyatlar sunuyor. Havayolu ayrıca 17 Temmuz-27 Ağustos arasında İstanbul-Paris seferlerine saat 20.10 kalkışlı seferiyle günlük dörde çıkartıyor.

Alitalia, 30 Haziran’a kadar ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş New York, Boston, Chicago’ya 298, Washington’a 307, Atlanta’ya 329, Miami’ye 335, Milano, Roma’ya 139, Pisa, Trieste’ya 179, Napoli, Cagliari ve Palermo’ya 189 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Hindistan Havayolları Air India, Orlando ve Los Angeles’a ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş 549 dolardan başlayan fiyatlar sunuyor.

Türkiye’nin dünyaya örnek olan havalimanı yolcu terminali yap-işlet-devret modeline yeni bir üye katılıyor. ATM ortaklığı, Dalaman Havalimanı Dış Hatlar Terminali’ni nisanda hizmete açıyor. Türk turizminde Dalaman Havalimanı çok önemli bir bölgenin turist yükünü taşıyor. Kaş’tan Marmaris-Datça’ya yaklaşık 1200 kilometrelik sahil şeridinde tatil yapmak isteyenler bölgeye Dalaman Havalimanı üzerinden geliyor.

Yıllık 1.5 milyon dış hat yolcusuna artık yetmeyen mevcut terminalin yenilenmesi için Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) 2003’te düğmeye bastı. Yap-işlet-devret modeliyle açılan ihaleyi 77 ay 20 günle en kısa işletim süresi veren ATM (Aksa, Turkuaz ve Manas) ortaklığı kazandı. Haziran 2004’te DHMİ ile sözleşme imzalayan ATM, 24 sürecek inşaat çalışmalarına başladı.

Mimar Emre Arolat ve Bünyamin Derman’ın ödüllü terminal projesini hayata geçiren ATM, inşaatı planlanandan üç ay önce bitirerek yaz sezonu öncesine yetiştirecek. İnşaatın yüzde 85’i tamamlanırken check-in ve bagaj sistemlerinin montaj-testleri de sürüyor.

GÜNEŞ PANELLERİ

Terminal binası ilk bakışta farklı bir tasarımla yolcuların karşısına çıkacak. Cam giydirmeli binanın yaklaşık iki metre üzerinde çelik konstrüksiyon yer alıyor. Çelik yapının üzerinde yer alan özel paneller, güneşin durumuna göre ayarlanıyor. Böylece bir yandan doğal ışıktan yararlanılırken bir yandan da cam ve çelik konstrüksiyon arasında hava akışının sağlanarak özellikle sıcak günlerde binanın soğutma maliyetlerinin düşürülmesi planlanıyor.

Viyadükle giriş katına gelecek yolcular, hızla güvenlikten geçerek check-in kontuarlarına ulaşacak. Charter yani tarifesiz uçuşlara göre hizmet verecek terminalde yolcuların işlemleri 60 check-in kontuarı tarafından hızla tamamlanacak. Buradan yolcular 44 pasaport bankosundan geçerek arındırılmış salona ulaşacak.

Ağırlığını İngilizlerin oluşturduğu Dalaman Dış Hatlar Terminali yolcu portföyüne göre duty free yani gümrüksüz satış mağazalarındaki ürün yelpazesi Ünifree şirketi tarafından hazırlandı. Alışveriş yaptıktan sonra yolcular apron manzaralı, dünya markalarının yer alacağı restoran bölümüne geçecek. Burada her masada uçağın kalkış zamanını gösteren özel ekranlar bulunacak. Yolcular uçağa 8 ayrı körükten binecek. Bagajlar yeni nesil EDS olarak adlandırılan özel güvenlik sistemiyle aranacak.

ÖZEL CIP SALONU

Dalaman’ın bir başka özelliği de yat turizmi nedeniyle çok sayıda özel uçak tarafından kullanılması. Dünyanın dört bir yanından Dalaman’a gelen VIP yolcular, özel CIP salonunu kullanarak geçişlerini yapacak. Terminal binasında ayrı bir yere sahip CIP Salonu’nda yolcuların pasaport ve gümrük işlemleri hızla tamamlanacak.

ATM ortaklığı, mevcut Dış Hatlar Terminali’ni de yapacağı tadilatlarla iç hat trafiğine açacak. Geçen yıl yolcu trafiğinde yüzde 52 artış yakalayan Dalaman iç hat trafiğinin bu uygulamayla daha da rahatlatılması planlanıyor.

YATAK KAPASİTESİ ARTIYOR

Bölgenin halen belgeli 220 bin yatak kapasitesine sahip olduğunu belirten ATM’nin CEO’su Hamdi Güvenç, yatırımların hızla artarak 300 bin yatağa ulaşacağını söylüyor. Güvenç, Dalaman’ı Antalya Havalimanı’nda ilk özel terminalin açılmasından önceki haline benzetiyor: "Antalya hızla büyüdü. Birinci Dış Hatlar Terminali’ni ikincisi izledi. Yolcu sayısı yıllık 1.5 milyondan 7.5 milyona ulaştı. Dalaman da hızlı bir gelişim içinde. Rakamların Antalya gibi katlanarak artacağını umuyoruz". Bu yaz sezonu İngiliz Havayolları British Airways, Londra-Dalaman arasında tarifeli uçuş yapacak. Güvenç, yıllık 10 milyon yolcu kapasiteli yeni terminal sayesinde Dalaman’a kışın da dış hat uçuşlarının yapılacağına ve böylece turizmin 12 aya yayılacağına inanıyor.

RAKAMLARLA DIŞ HATLAR TERMİNALİ

Yatırım maliyeti:150 milyon dolar

Terminal bina alanı: 98 bin metre kare

Apron alanı:210 bin metre kare

Yıllık kapasite: 10 milyon yolcu

Bagaj sistemi kapasitesi: 5 bin bavul/saat

Kullanılan beton:210 bin ton

Döşenen seramik-granit: 32 bin metre kare

Toplam hafriyat:500 bin metre küp

Giydirme cephe: 13 bin metre kare

Singapur sönük geçti

Dünyanın üçüncü büyük havacılık fuarı olan Asian Aerospace, beklenenden sönük geçti. Sadece yedi uçağın gösteri yaptığı fuara damgasını Hintli şirketlerin verdiği milyar dolarlık siparişleri vurdu.

İngiliz Reed şirketi tarafından Singapur Changi Havalimanı’nda 1981’den bu yana düzenlenen fuar son kez kapılarını açtı. Singapur hükümetiyle anlaşamayan Reed, 2007’de fuarı Hong Kong’a taşıyacak. Singapur devleti ise 150 milyon dolarlık altyapı yatırımıyla fuarı Changi Air Show adıyla yaşatmayı planlıyor.

Havacılık fuarlarının prestijin yanı sıra ciddi ticaret potansiyeli getirirken Paris, Farnbrough, Dubai gibi büyük fuarlar bile hükümetlerin maddi desteğiyle gelişimlerini sürdürüyor.

FUARIN YILDIZI A380

Fuarın yıldızı Airbus’ın dev kuşu A380’di. İlk müşterisi Singapur Havayolları’nın renklerine boyanan uçak, gösterisiyle büyük ilgi çekti.

Teslimatları uzayan test süreci nedeniyle yaklaşık 6 ay geciken A380’i yakından görebilmek için ziyaretçiler uzun kuyruk oluşturdu.

Sivil uçak sayısı ise beklenenin altındaydı. Toplam 25 iş jeti statik park sahasında yerini almıştı. Atatürk Havalimanı’nda 8-11 Haziran tarihlerinde yapılacak Airex Fuarı’nı düzenleyen Mint Fuarcılık’ın Genel Müdürü Feyzan Erel, daha fazla uçak görmek isteyenleri İstanbul’a davet ediyor. Erel, görüşmelerin çok olumlu geçtiğini, katılacak uçak sayısının Singapur’un çok üzerinde olduğuna dikkat çekiyor.

HİNTLİLERİN SİPARİŞİ

Yüzde 30 hızla büyüyen Hindistan pazarında havayolları 4 milyar dolarlık uçak siparişi verdi. Air India, Go, Spicejet, Kingfisher gibi havayolları toplam 120 adet uçak için anlaşma imzaladı.

Uzmanlar gelecek fuara kaç Hint havayolu kalacağı sayacakları konusunda bahse girerken büyük birleşmelerin yaşanacağına dikkat çekiyor.

Ruslar bölgesel uçak pazarına 75-95 koltuklu, jet motorlu RRJ ailesiyle girerken İtalyan Alenia ile ortaklık, Kanadalı Bombardier ile de iş birliği anlaşması imzaladı. Şirket ilk siparişlerini Aeroflot Havayolları ve Ortadoğu’dan aldı.

UÇAK BAKIM MERKEZİ

Fuarın ev sahibi şirketi Singapur Havacılık Sanayi ST Aero ise Panama’da uçak bakım merkezi açacağını açıkladı. Şirket geçen yıl Türk Hava Yolları’yla Sabiha Gökçen Havalimanı’nda HABOM Projesi için ortaklık anlaşması imzalamıştı. ST Aero yetkilileri geçen 8 aylık sürede HABOM’la ilgili henüz bir gelişme olmadığını ancak görüşmelerin devam ettiğini belirtti.

Dünya şampiyonu akrobasi pilotu

Türk Hava Kuvvetleri gibi Singapur ve Avustralya da eğitim uçağı arayışında. Bu nedenle fuarda Raytheon T-6, Pilatus PC21, Embraer Tucano, Aermacchi M311 sürekli gösteri uçuşları yaptı.

Amerikan Raytheon şirketinin T-6 tipi turboprop yüksek performanslı uçağının gösterisi dünya şampiyonu kadın akrobasi pilotu Patty Wagstaff uçurdu. Sivil bir pilot olan Patty, yaptığı güzel gösteriyle büyük alkış aldı. Uçağa kumanda ettiği ilk uçuşunda kaza yapan Patty, daha sonra inanılmaz bir hırsla kendini uçmaya ve akrobasiye adadı. ABD akrobasi milli takımına 1985’de seçildi. Tam 6 defa dünya şampiyonu oldu. Halen T-6’yı uluslararası fuarlarda uçuran Patty, aynı zamanda havacılığın sevdirilmesi için yaptığı çalışmalarla da tanınıyor.

Sky 737-900ER alıyor

Antalya merkezli havayolu şirketi Sky, Türkiye’deki ilk 737-900ER kullanıcısı olmak üzere Boeing’le ön anlaşma imzaladı. Her biri 215 koltuklu üç uçak almayı planlayan havayoluna teslimatlar 2007’de başlayacak. Boeing’in en çok satan yolcu uçağı 737 ailesinin en büyük modeli olan 900ER, yüksek yolcu kapasitesiyle orta mesafeli uçuşlarda havayollarına düşük uçuş maliyeti sunuyor. Kayı Grubu portföyünde yer alan Sky Havayolları’nın filosunda halen dördü Boeing 737-400 biri de 800 tipi toplam 5 uçak bulunuyor. Şirket, nisanda bir adet daha 737-400 almayı planlıyor.

VIP terminali açıldı

En son Katar’da Doha Havalimanı için en iyi teklifi veren TAV, Atatürk Havalimanı’nda özel uçakların kullanacağı yeni VIP Terminali’ni hizmete açtı. Genel havacılık şirketleri tarafından kullanılacak terminalin ilk yolcusu Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım oldu. Toplam 2 bin 400 metre kare alana sahip terminalde iç ve dış hat uçan VIP yolcular için iki ayrı salon yer alıyor. Toplantı salonu, kablosuz internet, açık büfe ikramın yer aldığı terminalde yolcular beklemeden pasaport ve gümrük işlemlerini yaptırabiliyor.

Business uçun

THY, İstanbul çıkışlı Avrupa-Ortadoğu ve Afrika’ya business class seyahat etmek isteyen yolcuları için tek fiyat belirledi. Gidiş-dönüş, vergiler hariç 333 eurodan başlayan fiyatlı biletlerin 27 Şubat’a kadar satın alınması ve en son seyahatin nisan sonuna kadar yapılması gerekiyor.

Alman Lufthansa Havayolları’nın özel yolcu programı Miles&More’daki üye sayısı Türkiye’nin de içinde yer aldığı bölgede bir milyona ulaştı. Lufthansa’nın 1 milyonuncu üyesi Ender Büyükbay’a ödülünü Lufthansa Pazarlama Bölümü Başkanı Harald Eisenaecher ve Türkiye Müdürü Sadık Elmas verdi. Havayolu, yaz sezonunda İstanbul’dan günlük Frankfurt’a 3, Münih’e de 2 kez uçacak. Lufthansa, Münih’e haftada Ankara’dan 11, İzmir’den de 10 sefer yapacak.

Air France Havayolları, 30 Nisan’a kadar ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç Boston, Chicago, New York’a 298, Atlanta, Detroit, Washington’a 307, Philadelphia’ya 316, Montreal ve Toronto’ya 319, Houston’a da 329 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor.

16 bin kişinin çalıştığı Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali, günde ortalama 35 bin kişiyi ağırlıyor. Yolcuların, karşılamaya ya da uğurlamaya gelenlerin yarattığı trafik baş döndürücü. Oteli, otomobil kiralama ofisleri, hiç kapanmayan bankaları, lostra salonları, çiçekçisi, fotoğrafçısı, kuaförü, eczanesi, restoran ve kafeteryalarıyla terminal 7 gün 24 saat sayısız hizmet sunuyor. Gate adlı, Türkçe-İngilizce 70 bin tirajlı bir dergisi bile var. Bu dev terminalde tüketim rakamları da şaşırtıcı boyutta. Örneğin elektrik tüketimi her biri 10 bin nüfuslu üç ilçenin kullandığı enerjiye eşit. Ayda 5 ton kırmızı et, 33 bin adet yumurta, 70 bin adet ekmek kullanılıyor. İşte çarpıcı rakamlarla bir terminalin portresi...

Baraj dolduracak kadar su kullanıldı

 Terminalde 295 tuvalette ayda ortalama 31 bin tuvalet kağıdı kullanılıyor.

 Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde açılıştan bugüne kadar 1 milyon 652 bin ton su tüketildi. Bu miktar Ömerli Barajı’nın su kapasitesinden 2 ton fazla. 

Terminalde kullanılan elektrik gücü 30 MVA. Bu güç yaklaşık olarak 10’ar bin nüfuslu 3 kasabayı besleyebilecek kapasitede. Kesinti sırasında devreye giren jeneratörün gücü ise 18 MVA, yani orta büyüklükteki 2 kasabayı besleyebilecek güce sahip.

 Terminalde bugüne kadar 280.250.000 kwh elektrik, 6.036.000 metreküp doğalgaz, 3.403 ton LPG tüketildi.

 179 bin metrekarelik katlı otoparkta bugüne kadar 7 milyon 209 bin araç park etti.

 Saatte ortalama 9 bin bagaj ayırma kapasitesine sahip Bagaj Handling Birimi’nde bugüne kadar toplam 56 milyon adet bagaj işlem gördü.

 Arıza ve bakımların koordinasyonunu üstlenen Terminal Operasyon Merkezi’ne günde ortalama 150 başvuru geliyor. Yılda ortalama 26 bin çağrıya karşılık veren merkez, terminalin açıldığı 10 Ocak 2000’den bugüne kadar 159 bin çağrı aldı.

GIDALAR ORDUYA YETECEK KADAR

Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde 44 noktada yemek servisi yapılıyor. 10 bin 307 metrekarelik alana yayılan restoranlar toplam 4 bin 500 kişilik. Gıda üreten kuruluşlar HACCP (Kritik Kontrol Noktalarında Risk Analizi) ve ISO 9001: 2000 Kalite Yönetim Sistemi belgelerine sahip. Terminalin aylık gıda tüketimi şaşırtıcı boyutlarda: 9 ton bakliyat, 4 ton un, 3 ton pirinç, 5 ton beyaz et, 1,5 ton tavuk biftek, 70 bin adet ekmek ve unlu mamul, 40 kilo kahve, 200 kilo filtre kahve, 5 ton kırmızı et, 1,5 ton dana eti, 1 ton makarna, 36 ton meyve, 40 ton sıkma portakal, 26 ton sebze, 5 ton domates, 40 ton içme suyu, 60 ton süt ürünü, 1,5 ton şarküteri ürünü, 500 kilo jambon, 2 ton şeker, 5 ton yağ, 33 bin yumurta.

FREE SHOP’LARIN İYİ MÜŞTERİLERİ TÜRKLER

Atatürk Havalimanı Gümrüksüz Eşya Satış Mağazaları İşletmecisi ATÜ’nün verilerine göre müşterilerin yüzde 52’sini Türkler oluşturuyor. Free Shop’larda en çok yüzde 31’le çikolata ve şekerleme satılıyor. Bunu yüzde 24’le tütün mamulleri, yüzde 20’yle parfüm, kozmetik, yüzde 18’le alkollü ürünler izliyor. İçki kategorisinde rakı açık ara önde.

215 BİN KİŞİYE ÖZEL AĞIRLAMA

Atatürk Havalimanı İşletmecisi TAV, 2001 sonunda önemli kişiler için "primeclass" adlı özel karşılama ve uğurlama bölümünü hizmete soktu. Bugüne kadar 215 bin yolcuya hizmet veren bölümden birçok ünlü isim yararlandı. Bunların aralarında müzisyen Goran Bregoviç, oyuncu Pamela Anderson, cazcı Diana Krall, şarkıcı Eros Ramazotti, manken Adriana Karembeu, modacı Santo Versace, Formula Başkanı Berny Eclestone, film yönetmeni Renny Harlin, Dünya Bankası Türkiye Direktörü A. Chibber, FIFA Hakemi P.L. Collina, Formula 1 Jaguar’ın pilotu Mark Webber, Formula 1 Mercedes pilotu Kimi Reikonnen de yer aldı.

16 BİN EŞYA UNUTULDU

Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde hizmete girdiği günden bu güne kadar toplam 16.769 adet eşya bulundu. Bunlardan 13.900’ü sahiplerine teslim edildi. Halen kayıp eşya depolarında 2.869 parça eşya var. Bir yıllık bekleme süresini dolduran 7.216 parça eşya kermeslerde açık artırmayla satıldı. Unutkan yolcuların eşyalarının satışından bugüne kadar toplam 110 milyar lira elde edildi. Gelir eğitim vakıflarına bağışlandı.Cahit AKYOL

THY’den cep telefonu araştırması

Türk Hava Yolları, uçakta kapı kapatılıncaya kadar yolcuların cep telefonlarıyla görüşmelerine izin verilmesi konusunda ön çalışma başlattı. Teknik ve Uçuş İşletme tarafından yapılan araştırmanın sonuçlarına göre yurtdışında bir çok havayolunun uyguladığı gibi yolcuların uçak kapısının kapanmasına kadar geçen sürede cep telefonlarıyla görüşülmesine izin verilecek. Kapı kapanmasıyla birlikte anons yapılarak yolcuların telefonlarını kapatması istenecek.

Havacılık dünyasının en büyük tartışmalarının başında cep telefonu sinyallerinin uçak sistemlerine ne kadar zarar verip vermediği geliyor. Yapılan testler, sinyallerin uçak sistemlerine ölümcül zarar vermediğini ortaya koyuyor. Ancak çok farklı nesil ve modeldeki cep telefonları nedeniyle uzmanlar bu konuda yüzde yüz garanti vermiyor.

Cep telefonu sinyalleri yatay düzlemde yayılıyor. Sinyaller açık telefonlar tarafından en çok uçakların alçak irtifada oldukları kalkış ve iniş sırasında alınıyor. Uzmanlar bu durumun risk içerdiğine dikkat çekiyor. Seyir irtifasına ise cep telefonu sinyalleri nadir ulaşıyor.

Halen Boeing ve Airbus, uçaklarda cep telefonlarının her an kullanılabilmesi için özel sistemler geliştirilmesine destek veriyor. İlk denemesi bu yıl içinde Boeing 777’de yapılacak sistemde yolcuların cep telefonu sinyalleri uçağa konulacak özel bir antenle uyduya aktarılacak. Böylece kesintisiz cep telefonundan görüşülebilecek. Ücretlendirme uydu telefonu tarifesinden olacak. Aeromobile şirketi tarafından geliştirilen sistemin 2007’de havacılık otoriteleri tarafından onaylanıp hizmete girmesi bekleniyor. Tolga ÖZBEK

Havacılar Singapur’da

Yılın ilk büyük havacılık fuarı Singapur’da kapılarını açıyor. 21 Şubat’ta Changi Havalimanı’nda başlayacak Asian Aerospace Fuarı’nın, gerek sivil gerekse de askeri pazardaki büyük projeler nedeniyle epey hareketli geçeceği tahmin ediliyor. Fuarın en büyük uçağı, ilk kullanıcı Singapur Havayolları renklerine boyanmış Airbus A380 olacak. Airbus, A380’in geç teslimat nedeniyle aralarında soğuk rüzgar esen Singapur Havayolları’nın gönlünü almaya çalışacak. Boeing ise yeni uçağı 787 için Singapur Havayolları için satış şansını artırmayı planlıyor.

Şubat fırsatları

Gulf Air, ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş Bangkok 365, Johannesburg 525, Dubai 199, Katmandu 470, Doha da 270 eurodan başlıyor.

KLM, Paris’e 189 eurodan başlayan fiyatlarla uçuş imkanı sunuyor.

VIP Terminali açılıyor

İstanbul Atatürk Havalimanı Özel Hangarlar Bölümü’nde yapılan VIP yolcu terminali 25 Şubat’ta Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın katıldığı törenle hizmete giriyor. Özel yolculara gümrük ve pasaport hizmetleri de verilecek terminal, Tepe Akfen ortaklığı (TAV) tarafından inşa edildi. VIP Terminali’nin işletimi Gözen Havacılık tarafından yapılacak.

Uzakdoğu trafiği büyüyor

Türk Hava Yolları Uzakdoğu’da seferlerini artırmak üzere harekete geçti. İlk etapta İstanbul-Pekin-Şanghay seferleri her güne çıkartıldı. Aynı zamanda filoya yeni katılan Airbus A330’ların ilk uzun menzilli noktası olan bu seferler, 1999’da başlamıştı. THY’nin bölgedeki yeni noktası ise haziran ayında başlanacak Japonya’da Osaka olacak. Ayrıca Singapur ve Bangkok uçuşlarının da ayrılması planlanıyor.

Tasarla, yap, uç

Türk Hava Kurumu (THK) üniversiteler arasında model uçak yarışması düzenliyor. Tasarla-Yap-Uç (TYU) olarak adlandırılan yarışmada üniversite öğrencileri kendi tasarladıkları elektrik motorlu radyo kontrollü ile yarışacaklar. THK’nın İzmir/Efes Havaalanı’nda düzenlenecek yarışma 2-4 Haziran tarihleri arasında yapılacak.

İki yeni kitap

Yrd.Doç.Dr. Melih Cemal Kuşkan, A’dan Z’ye Dünya Uçakları ve Helikopterleri kitabının genişletilmiş ikinci baskısıyla okuyucularla buluşuyor. Nisan Kitabevi tarafından basılan kitap, halen kullanımdaki tüm uçak ve helikopterlere ait kod ve teknik özellikleri detaylı olarak ele alıyor.

Araştırmacı Nevzat Çağlar Tüfekçi, Milas-Bodrum Havalimanı’nın yapım süreci ve isim mücadelesinin öyküsünü "Kuşlar, Balıklar ve Uçaklar" kitabında anlatıyor.

Havalimanına geldiniz. Elinizde okeylenmiş biletinizle check-in sırasındasınız. Belki tatile gidiyorsunuz. Veya bir iş seyahatindesiniz. Sıra size geliyor ve bileti uzatmanızla görevliden "Uçağımızda yer yok" cümlesini işitiyorsunuz. Başınızdan aşağı kaynar sular dökülüyor. İşte bu durum over book, yani kapasiteden fazla bilet satımı olarak adlandırılıyor. Bunu tüm havayolları yapıyor.

YOLCU MAĞDURİYETİ

Yolcular kimi zaman dava yoluna gidiyor. Bunlardan biri geçtiğimiz aylarda yaşandı. Yargıtay, havayolunun uçaklarının tüm koltuklarının dolu olması için fazla bilet satmakla ağır kusurlu olduğunu, olayın yolcuların zamanında uçuşlarını yapamamalarıyla seyahat özgürlüğüne ve kişisel haklara saldırı içerdiğine karar verdi. şirket 500 YTL tazminat ödemeye mahkum oldu. Dünyadaki tüm havayolları doluluk oranlarını yüksek tutmak için over book uygulaması yapıyor. Yani 100 koltuklu bir uçağın yapacağı sefer için havayolu 110 hatta 115 bilet satılıyor. Çünkü istatistikler son anda uçağa binmeyecek, uçuş tarihini değiştirecek veya bağlantılı seferse uçağı kaçıracak yolcuların varlığını ortaya koyuyor. Ancak bazen evdeki hesap çarşıdakine uymuyor. Beklenenden daha fazla yolcu uçuşa geliyor. Yolcular uçamıyor. Ama havayolu gelir elde etmek için bu riski göze alıyor.

Havayolu over book nedeniyle yerde yolcu bıraktığında en az mağduriyeti sağlamak zorunda. Bedava bilet vermek, ekonomide uçuyorsa business class’a yükseltmek veya konaklamasına sağlamak önlemlerden sadece birkaçı. Yani havayolu kabul edilebilir riskleri alarak gelirlerini yükseltmeye çalışıyor. Çünkü boş giden koltuk zarar hanesine yazılıyor. Aslında bu uygulama yolcuyu yani tüketiciyi de koruyor. Rezervasyonda dolu gözüken bir uçağın yarı kapasiteyle havalanması yerine over book ile doluluk artırılıyor. Yolcuya yer buluyor, uçuş tarihini kesinleştirirse yani açık tarihli bilet almazsa daha ucuza uçuyor. Havayolu da para kazanıyor. Türk Hava Yolları, over book uygulamasıyla 2004’te 10 milyon dolar kar etti. 2005’te bu rakamın 15 milyon dolara çıkması bekleniyor.

Havayolu şirketleri çok farklı fiyatlarla aynı koltuk için yolcunun karşısına çıkıyor. Elastikiyet yani istediğiniz tarihte uçabileceğiniz biletlerin fiyatları diğerlerine göre daha pahalı. Çünkü yolcu istediği tarih değişikliğini yapıp uçabiliyor. Havayolları yolculara bu esnekliği sunabilmek için özel bir metot izliyor. Milyon dolarlık bilgisayar yazılımları her uçuş, her tarih için çok ihtimalli varsayımları hesaplıyor. Yoğun olan günler ve saatler hesaplanıyor. İhtimallerin tutması için veriler sık sık güncelleniyor.

Örneğin Amerika’da yasalar olaya toplumsal israf mı, yoksa birey hakkı mı olarak bakıyor. Kurallar toplumdan yana. Bu nedenle sık sık over book yaşanıyor. Yolcular bedava bilet, indirim alıyor ve haklarından gönüllü olarak vazgeçip bir sonraki uçakla devam ediyor. Veya dava yoluna gidiyor. Avrupalılar biraz daha bireyci. Over book cezaları ağır. Toplam 10 bin yolcuda Amerika’da 30-35, Avrupa’da 25-30 yolcu uçağa binemiyor.

Ancak gerek Amerika, gerekse de Avrupa’da uçak seferi sayısı Türkiye’den kat kat daha fazla. Yolcu 1-2 saat gecikmeyle ulaşacağı yere gidiyor. Ancak Türkiye’de uçak sefer sayısı daha az. Haftada iki sefer yapılan bir yerde bırakılan yolcunun en az iki gün daha konaklama masraflarının karşılanması gerekiyor. Bilete oranla maliyet daha yüksek olduğu gibi uçuşların az olduğu hatlarda over book neredeyse yapılmıyor. Ayrıca Türk yolcu Amerikan veya Avrupalı gibi davranmıyor. Dava açmasa da tepkisini gösteriyor. Over book yapan havayoluna küsüyor.

Bu nedenle Türkiye’de bu rakamlar Amerika ve Avrupa’ya oranla neredeyse on kat daha düşük. Örneğin Türk Hava Yolları’nda her 10 bin yolcudan 2.7’si over book’la karşılaşıyor.

UÇUŞA ERKEN GELİN

Havayolları, yolcuların ucuz uçabilmesi için rezervasyonlarını erken yapmalarını ve seyahat tarihlerini kesinleştirmesini istiyor. Uçuş tarihleri esnek olan biletlerin fiyatları daha yüksek. Biletinizi aldıktan sonra uçuş gününde havalimanına erken gelin. Unutmayın, check-in işlemini erken yaptıran uçağa biniyor. Tolga ÖZBEK

MILES&smıles başlıyor

Türk Hava Yolları yeni özel yolcu programı Miles&Smiles’ı 15 Şubat’tan itibaren uygulamaya başlıyor. Mevcut Miles&Miles’dan geliştirilen program, yolcuların karşısına dört yeni kartla çıkıyor. Classic, Classic Plus, Elite, Elite Plus kartları, yolcuların gerçekleştirdikleri uçuş milleri karşılığında verilecek. Eski Miles&Miles kartları en kısa zamanda yenileriyle değiştirilecek. Garanti Bankası ile alışverişe mil veren Shop&Miles uygulaması ise devam edecek. İşte yeni kartlar:

Classic: Başvuran her yolcu bu kartı alıp mil toplamaya başlıyor.

Classic Plus: Son 12 ay 20 bin uçuş mili yapanlar kazanıyor. Millerin geçerlilik süresi iki yıl. Yenilenmesi için yılda 10 bin veya iki yılda 15 bin mil uçuş mili kazanılması gerekiyor. Kart sahipleri ekonomi sınıfı uçsa da iç hatlarda CIP salonlarından yararlanabiliyor.

Elite: Son 12 ay 40 bin uçuş mili yapanlar kazanıyor. İki yıl geçerli. Yenilenmesinde yılda 30 bin veya iki yılda 45 bin uçuş mili yapmak gerekiyor. Kart sahipleri iç ve dış hat CIP salonlarından yararlanıyor.

Elite Plus: Son 12 ay içinde 80 bin uçuş mili yapanlar kazanıyor. Geçerlilik süresi 2 yıl. Yenilenmesi için yılda 40 bin yada iki yılda 60 bin uçuş miline ulaşılması gerekiyor. Sadece 400 kişinin yararlanacağı bu kartta uçaklarda yer garantisi veriliyor.

JFK’ya helikopterle uçun

Pan American Havayolları’nın bir efsane haline gelen New York JFK Havalimanı ile şehir merkezi Manhattan arasındaki helikopter seferleri 13 Mart’ta yeniden başlıyor. US Helicopters tarafından gerçekleştirilecek tarifeli uçuşlarda yolcular Manhattan’daki özel heliporttan alınarak 8 dakikada JFK Havalimanı’na götürülecek. Tek yön kişi başına vergiler dahil 159 dolar olarak belirlenen fiyatlarda uçuşlar Sikorsky S76 tipi helikopterle yapılacak. Yolcu helikoptere bindirilirken özel güvenlikten geçirilecek. Büyük ilgiyle karşılaştıklarını belirten US Helicopters, nisan ayında New York’un diğer havalimanları La Guardia ve Newark’a da helikopter uçuşlarının başlayacağını açıkladı.

Pazar hareketlendi

Son günlerde arka arkaya yaşanan gelişmeler Türk havayolu sektörünü hareketlendirdi. ETS grubu Atlasjet’in tamamını alırken operasyonun ağırlığını charter yani tarifesiz yolcu taşımacılığından tarifeli uçuşlara kaydıracağını açıkladı. Atlasjet’in kurucusu Öger Grubu ise 9 ayrı havayoluyla çalıştıklarına, bu ayrılıkla amaçlarının diğer şirketlere eşit mesafede kalmak olduğuna dikkat çekti.

Charter yolcu pazarından çekilen MNG’nin sürpriz kararı holdingin yeniden yapılanmasına bağlanırken Genel Müdür Yavuz Çizmeci de görevinden ayrıldı. MNG bundan sonra operasyonunu tamamen kargo üzerine yoğunlaştıracak. Şirket filosundaki 9 yolcu uçağını da iade edecek. MNG’den ayrılacak pilotlar, hemen diğer şirketler tarafından kapışılmaya başlandı.

Sektördeki bu hareketlilikle birlikte Antalya merkezli Sky Havayolları charter yani tarifesiz uçuşlarla işçi pazarına gireceğini açıkladı.

YENİ ORTAKLAR

Türkiye’deki hareketlilik yabancı-yerli gruplar tarafından da yakından izleniyor. Uzun süredir yabancı yatırımcıların görüşen Onur Air’den sonra Fly Havayolları’yla ortaklık konusunda çalışmalarını sürdürüyor. Ulaştırma Bakanlığı rekabeti artıracak ve finansal yapıyı güçlendirecek ortaklıklara yeşil ışık yakıyor.

İstanbul Havayolları’nın uzun yıllar genel müdürlüğünü yapan Safi Ergin’in Tail Wind’i kurmasından sonra havayolunun eski sahibi Özcan Toplar yeni bir şirket için düğmeye bastı. İstanbul Express adı verilen şirket charter uçuşlarının yanı sıra iç hatlarda da sefer yapmayı hedefliyor.

Sevginizi gökyüzünde paylaşın

Sevgililer gününde THY ve Lufthansa özel promosyon yapıyor. İki havayolu İstanbul çıkışlı Avrupa hatlarında, ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç iki kişi 189 eurodan başlayan fiyatlar sunuyor.

THY, 31 Mart’a kadar İstanbul’dan Madrid ve Barcelona’ya uçacaklara 118 eurodan başlayan fiyatlar veriyor. Gidiş-dönüş, ekonomi sınıfı biletlere vergiler dahil değil.

Emirates, 31 Mart’a kadar Şeysellere ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç 500 eurodan başlayan uçuş imkanı sunuyor.

Iberia, 31 Mart’a kadar ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç Barcelona ve Madrid’e 119, Lizbon’a 129 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Swiss Havayolları’nda, Avrupa’ya gidiş-dönüş, vergiler hariç 70 eurodan başlıyor.

Katar Havayolları, 26 Mart’tan itibaren Hindistan’daki altıncı noktası Nagpur’a uçmaya başlıyor.

Atlasjet, kötü hava şartlarında uçuş iptallerinde yolcularını bilgilendirmek için cep telefonuna mesaj atıyor.

British Airways, 26 marttan itibaren Londra-Ankara uçuşlarına başlıyor.

Bölgenin en büyük sivil havacılık ve havalimanı fuarı Airex, kapılarını 8 Haziran’da İstanbul Atatürk Havalimanı’nda açıyor. Dört gün boyunca dünyanın en büyük imalatçılarını Türkiye’nin yanı sıra çevre ülkelerden gelecek ziyaretçilerle buluşturacak Airex, düzenlenen sempozyum ve toplantılarla da havacılık sektörünün gündemini belirleyecek. Onuncu yılını kutlayan fuar aynı zamanda hızla büyüyen Türk havacılık sektörünün de bir aynası. Her yıl katılımcı firma ve uçak sayısı artan Airex’te bu yıl 2004’te olduğu gibi yeni uçak satış anlaşmalarının imzalanması bekleniyor. Uçak imalatçılarının yanı sıra havalimanı işletmecileri ve uçuş eğitim sektörü de hareketli geçecek.

TÜRKİYE YAKIN TAKİPTE

Airex’e uluslararası ilginin sadece firma yönünde değil devlet olarak da geldiğini belirten organizatör Mint Fuarcılık Genel Müdürü Feyzan Erel, "İngiliz Hükümeti, Airex’i hızla büyüyen Türkiye pazarı nedeniyle sürekli takip edilmesi gereken fuarlar listesine aldı. Buraya gelen İngiliz şirketleri hükümet tarafından destekleniyor" dedi.

On yıldır olduğu gibi Ulaştırma Bakanlığı’nın desteğinin yanı sıra Türk Hava Yolları ile TAV’ın ana sponsorluğunda düzenlenecek Airex 2006’ya halen 30 uçağın gelmesi kesinleşti. Katılımcı firma ve uçak sayısının fuar tarihine kadar daha da artacağı tahmin ediliyor.

HANGİ UÇAKLAR GELİYOR

Bombardier Dash 8Q400, CRJ900, Global Express, Challenger 350, Challenger 604, Learjet 60, CL415, Embraer 190, Dassault Falcon 7X, Falcon 900EX, Falcon 2000EX, Gulfstream G5, Hawker 800XP, Cessna Citation Excell, X, Sovereign, Caravan, 182, 172, Piaggio P180, Vulcan Air, Pilatus PC21, PC9, Kore KT1, Socata TB21, Cirrus SR20, SR22, Eurofox ultralight. Ayrıca Airbus, Antonov ve ATR şirketleriyle de uçak getirilmesi konusunda görüşmeler sürüyor.

RJ’ler gidiyor, doğu seferleri zorda

Türk Hava Yolları’nın kısa pistlere inip kalkabilen RJ100 serisi uçakların son kalan ikisinin bu yıl kiralama süreleri bitip iade edilecek olmasıyla doğudaki bir çok havalimanına sefer yapılamayacak. Uzmanlar bir uçak parası yani 25-30 milyon dolarlık yatırımla bu havalimanlarında uçuş emniyetinin artırılacağına dikkat çekiyor.

THY filosunda kalan son iki RJ100 uçağından biri bu ay sonu, diğeri de nisanda uçuştan çekilerek teslimat bakımları başlatılacak. Böylece THY’nin elinde küçük havaalanlarına inip-kalkabilecek uçak kalmayacak. THY kısa vadede bölgesel uçak kiralayarak kapatmayı planlıyor. Ancak bu doğudaki havaalanlarının sorunlarına çare olmuyor.

Doğudaki illerin ulaşım can damarı olan havaalanlarına, kısa ve dar pistleri, yaklaşmasındaki engebeler, seyrüsefer cihazların yetersizliği gibi nedenlerle zorlukla uçuş yapılabiliyor. Bu havaalanlarına ancak RJ100 gibi küçük ve özel tasarlanan uçaklar inip kalkabiliyor. Örneğin standart olarak 45 metre olması gereken pistlerin eni Elazığ, Ağrı, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Sivas, Adıyaman, Mardin havaalanlarında sadece 30 metre. Dar pistlere 737, A320 gibi yere yakın motorlu uçaklar inmek riskli. Motorlar pist dışından taş-toprak gibi yabancı maddeleri çekerek ağır hasarlanabiliyor.

PİSTLER KISA

Pist uzunlukları da standartların epey altında. Örneğin Elazığ’ın pisti 1700 metre. Adıyaman gibi bazı havaalanlarında ise uzunluk yeterli olmasına rağmen pist sonunda büyük uçakların dönebileceği cep olmadığı için sorun yaşanıyor. Artan sefer sayısıyla uçakların durduğu apron trafiği kaldırmıyor. Bazı havaalanlarında yetersiz seyrüsefer sistemleri görüşte yaşanacak bir düşüşle birlikte sefer iptalini yanında getiriyor.

Yapılan hesaplamalar, bu havaalanlarına yapılacak bir

bölgesel uçak değerinde yani 25-30 milyon dolarlık yatırımla çok daha emniyetli hale getirilebileceğini ortaya koyuyor.

NE YAPILMALI

Öncelikle pistlerin genişliğinin 45 metreye, uzunlukların da en az 2200-2300 metreye çıkartılması gerekiyor. Aynı şekilde pist sonu dönüş alanlarının, taksi yollarının ve artan trafik için apronun büyütülmesi havayollarının talepleri arasında. Aksi halde buralara 737, A320 gibi uçaklar uçamayacak.

Ayrıca küçük askeri uçaklar için yapılan askeri meydanlarda pistin taşıyıcılık özelliği düşük. Bu nedenle uçaklar tam yüklü havalanamıyor. Operasyon maliyetleri artıyor.

Pist ve taksi yollarıyla birlikte uçakların emniyetli yaklaşma yapabilecek seyrüsefer sistemlerinin de geliştirilmesi gerekiyor. Hassas yaklaşma sağlayan Aletli İniş Sistemi’nin (ILS) kullanılamayacağı yerlerde en azından düşük maliyetle yerleştirilecek VOR sistemi ile uçuş emniyeti artırabilir. Ayrıca turlu yaklaşma yerine müsait yerlerde yeniden planlanacak aletli alçalma prosedürlerinin standartları yükseltileceğine dikkat çekiliyor.Tolga ÖZBEK

Pakistan’ın ilk kadın uçuş ekibi

Pakistan Havayolları PIA’nın tamamen kadınlardan oluşan uçuş ekibi ilk seferini yaptı. İslamabad’dan 40 yolcusuyla havalanan Fokker F27 tipi turboprop uçağın pilotları Ayşe Rabia Naveed (sağda) ile Sadia Aziz oldu. Lahor’a yapılan bu uçuşun kabin memurları ise Shazia Kauser ve Tauseef Ashraf’dı. PIA’nın ilk kadın kaptan pilotu olan 48 yaşındaki Ayşe Rabia Naveed, hedefinin uzun menzilli Boeing 777’lerde de kaptan pilot olarak uçmak olduğunu söyledi. Havayolunun 58 yıllık tarihinde bir ilke imza atılırken uçuş, aşırı dinci gruplar tarafından protesto edildi.

Lufthansa Ankara’ya yeni müdür

Ela Kınay, Alman Lufthansa Havayolları’nın Ankara Bölge Müdürü oldu. Sektörde 17 yıllık tecrübeye sahip Kınay, amaçlarının Lufthansa’nın Ankara’daki pazar payını artırmak olduğunu söyledi. Halen Ankara’dan Münih’e haftada 11 sefer yapan Lufthansa, bu uçuşlarıyla Avrupa ve Amerika hatlarında uygun bağlantılar sunuyor.

TAV’dan dünya ortaklığı

Kurduğu bilişim şirketiyle yazılım sektörüne de el atan Tepe Akfen ortaklığı (TAV), dünyanın en büyük havalimanı yazılımcısı SITA ile temsilcilik anlaşması imzaladı. Türkiye’de SITA ürünlerini satacak olan TAV, ayrıca ortak program ve yazılım geliştirme konusunda çalışmalar yapacak. Yeni nesil yazılımlar sayesinde havalimanında check-in ve bagaj işlemlerinin daha verimli ve hızlı gerçekleştirilmesi planlanıyor. TAV’ın bu ortaklıkla ayrıca birden çok havalimanı işleten gruplar için özel yazılımlar da geliştirmesi hedefler arasında.

SITA’nın dünyada 120 ülkeye doğrudan satış yaptığını söyleyen TAV’ın CEO’su Sani Şener, "Bu ortaklıkla SITA dünyada ilk defa TAV grubuna satış temsilciliği verdi. Bu açıdan anlaşma TAV’ın geldiği noktanın da bir göstergesi" diye konuştu.

Özel fiyatlar

Singapur, ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş Dubai’ye 189, Bali’ye de 475 eurodan başlayan fiyatlar sunuyor.
Swiss, Zürih, Basel ve Cenevre hatlarında business bilet alan yolcularına ikinci bileti yüzde 50 indirimli satıyor.

Air France, 31 Mart’a kadar, ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş Frankfurt ve Münih’e 169, Venedik’e 179, Madrid’e 199, Berlin, Brüksel ve Hamburg’a 209, Nice ve Strasbourg’a da 239 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Alitalia, ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş Venedik, Verona ve Bologna 179, Milano ve Roma da 259’dan başlıyor.

Türkiye, yoğun kar yağışlı bir haftayı geride bıraktı. Bembeyaz örtü tüm ülkeyi olduğu gibi havalimanlarını da kapladı. Seferler aksadı. Uçaklar yerde kaldı. Dünyanın neresinde olsa bu hava şartlarında kesintiye uğrayacak hava trafiği, Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) personelinin özverili çalışmasıyla en az aksamayla sürdürülmeye çalışıldı. En büyük sorun doğudaki havalimanlarında yaşandı. Örneğin Sivas’ta pist açılsa da yoğun yağışla kenarda oluşan 2 metrelik kar duvarı ve saatteki hızı 50 kilometreyi aşan rüzgar, uçuşları imkansız hale getirdi. Pistler ve taksi yolları buzlandı.

Kar yağışı etkili olmamasına rağmen bazı havalimanlarında ise düşük görüş şartları seferleri iptal ettirdi. Sis nedeniyle görüş bazen 100 metrenin altına indi. Şartlar böyle olunca iç hatlarda uçan Türk Hava Yolları, Onur Air, Atlasjet, Pegasus ve Flyair çok sayıda uçuşunu iptal etmek zorunda kaldı. İptaller uçağın bir sonraki seferini de olumsuz etkiledi. Tarifeler domino taşı gibi yıkıldı, uçuşlar allak bullak oldu. Bazı şehirler şanslıydı. Örneğin Erzurum Havaalanı hem çoğu seferin öğle saatlerine denk gelmesi hem de meteorolojinin uygun olması nedeniyle bölgede en az sefer iptalinin olduğu meydanlardan biriydi.

İSTANBUL ATLATTI

İstanbul Atatürk Havalimanı birkaç küçük kayma olayının dışında kar yağışını alınan önlemlerle atlattı. Bu yıl Sabiha Gökçen Havalimanı ise ilk gün ani bastıran kar nedeniyle dört saat kapalı kaldı. Geçmiş yıllarda yaşanan "Hangi havalimanı açık?" tartışması yeniden akıllara gelirken bu sefer Sabiha Gökçen’e inemeyen iki uçak Atatürk’e geldi. Meydan kar temizleme çalışmalarıyla hızla hava trafiğine açıldı.

Atatürk Havalimanı’nda ise en büyük sorun uçak park sahasıydı. Seferlerin iptal olması nedeniyle yerde kalan çok sayıdaki uçak ve yığılan kar kütleleri diğer uçaklara park sahası bırakmadı. Yağışın üçüncü günü kara saplanan THY’nin A340 uçağı nedeniyle sabah uçakları öğlende kalkabildi. Bu nedenle uçaklara park sahası slotu uygulanmak zorunda kaldı. Toplam uçuş sayısı iptaller nedeniyle yüzde 25 düştü.

Kalkışa giden uçaklar, de-icing işlemiyle buz çözücü özel sıvılarla yıkandı. Bu işlem, mecburi bekleme sürelerini uzattı. Kanatlar ve gövde üzerindeki gizli buzlanmayı çözen alkol bazlı bu sıvı uçağa özel forklift üzerindeki operatör tarafından sıkılıyor. De-icing sıvısı hava durumuna göre 15-20 dakika içinde özelliğini kaybettiği için bu süre içinde uçağın hemen havalanması gerekiyor.

BAKAN UYARDI

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım her fırsatta uçuş emniyetinin her şeyden önce geldiğini söyleyerek havayolu şirketlerine uçulması için baskı yapılmamasını istedi. Geçmişteki üzücü kazaların ısrardan kaynaklandığına dikkat çeken Bakan Yıldırım, hem havayollarını hem de yolcuları uyardı.

Evet, her yıl genellikle şubat ayı ortasında yoğun yağışla Türkiye’yi vuran kar bu sefer erken davrandı. Meteoroloji kardan sonra sis uyarısı veriyor. Görüş düşüyor. Yeni iptaller, rötarlar kapıda. Tolga ÖZBEK

YOLCULAR NE YAPMALI

Uçağınızın kalkmasına birkaç saat var. Hava giderek bozuyor. Veya kalkış yapılacak havalimanında hava günlük güneşlik. Ama mevsim kış. Gideceğiniz yerde hava muhalefeti nedeniyle sorunla karşılaşabilirsiniz. Alacağınız önlemler daha az sıkıntı çekmenizi sağlayacaktır:

Havalimanına gitmeden bileti aldığınız havayolu şirketinin danışma hattını arayın. En güncel bilgileri bu merkezden alabilirsiniz.

Havayollarının sık sık güncellenen internet sayfalarını kontrol edin. Ayrıca Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin internet sitesi (www.dhmi.gov.tr) her gün havalimanlarının durumunu güncelleyerek yolculara bilgi veriyor.

Atlasjet cep telefonlarına kısa mesaj atarak iptallerini yolcularına bildiriyor.

Havalimanına geldiniz ve uçuşunuzun iptal olduğunu öğrendiniz. Biletinizin tarihini açığa alıp size uygun, uçuşun yapıldığı başka bir gün uçabilirsiniz. Veya ücret iadesi isteyebilirsiniz. Sefer iptal edildiği için havayolu ödediğiniz tutarı size aynen iade eder. İç hat uçuş iptallerinde şirketler yolcularına otel-konaklama gibi imkanlar sunmuyor.

İptal veya uzun rötar açıklandığında lütfen sakin olmaya çalışın. Yer personeliyle, uçuş ekibiyle kavga etmeyin. Unutmayın, ne havayolu uçamayıp zarar etmek, ne de yolcu yerde kalmak ister. Ama uçuş emniyeti her şeyin önünde gelir.

Bölgesel imalatçılar THY’ye göz kırpıyor

Henüz resmi olarak bölgesel uçak alımına çıkmayan Türk Hava Yolları, uçak imalatçılarının yakın markajında. Yeni modellerini THY’ye tanıtan Brezilyalı Embraer ve Kanadalı Bombardier, filodaki RJ100’lerin geri verilmesiyle oluşacak açığı kendi uçaklarıyla kapatmak istiyor.

Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile THY Yönetim Kurulu Başkanı Candan Karlıtekin’in de katıldığı Brezilya gezisi sırasında Embraer uçakları yeniden gündeme geldi. Aslında Türkiye’ye gelen her resmi heyetin Anıtkabir ziyareti gibi Brezilyalılar da konuklarını havacılık dünyasının büyüyen devi Embraer şirketine götürüyor. Halen şirket Türkiye pazarında 70-110 koltuklu ERJ170/190 serileriyle iddialı. THY’ye Brezilya’da ve Türkiye’de çeşitli performans uçuşları yapan Embraer, tanıtımlarında bu uçakların düşük maliyetlerle hem kısa pistli iç hat noktalarında hem de az yolcuya sahip Avrupa hatlarında uçabileceğini sürekli vurguluyor.

Embraer’in tek korkusu THY’nin seçim kendilerinden yana kullanması durumunda erken uçak ihtiyacını karşılamakta zorlanacak olması. Siparişlerini hızla artıran ERJ170/190 serisinde en az 24 aylık bekleme süresi bulunuyor.

KANADALILAR ATAKTA

Bombardier’in 90 koltuklu CRJ900 modelinin Türkiye’deki ilk kullanıcısı Atlasjet oldu. Beş uçaklık anlaşmanın imza törenine katılan şirketin Bölgesel Uçaklar Uluslararası Satış Başkanı James E. Dailly, gelişmelerden memnun. Dailly, THY’nin 50-90 koltuklu bölgesel uçak ihtiyacını CRJ serisi jet yolcu uçaklarla karşılanabileceğine dikkat çekiyor. Kanadalıların gelecek için önerisi yeni geliştirilen 110-140 koltuklu C Series yolcu uçağı. Bombardier, THY’yi potansiyel alıcılar arasında görüyor. İmalatçı kısa dönemde THY’nin ihtiyacını karşılamak için kiralık uçak konusunda da çalışmalar yapıyor. Normalde her ay uçak alacakmış gibi yeni uçak modelleri üzerinde performans ve maliyet çalışması yapan THY, bölgesel uçak konusunda düğmeye nisan veya mayıs ayında basması bekleniyor. İhtiyacın gelişmeler doğrultusunda 12-15 uçak arasında değişeceği tahmin ediliyor.

Lufthansa’dan yüksek konfor

Alman Lufthansa Havayolları, Avrupa hatlarındaki ekonomi ve business koltuklarını yeniliyor. Ana renk olarak grinin kullanıldığı yeni nesil koltuklar, ergonomik yapısıyla yüksek konfor sunuyor. Daha ince, sırtın yapısını alan minderlere sahip deri koltuklar sayesinde oturma alanı hem business hem de ekonomide dörder santimetre artırıldı. Böylece koltuk aralığı business’ta 48, ekonomi de de 44 santimetreye yükseldi. Business’ta orta koltuk boş bırakılarak kişisel alan da genişletildi. Yeni koltukların ekim ayına kadar filodaki 140 uçağa uygulanacağını söyleyen Lufthansa Havayolları Pazarlama ve Satış Bölümü Başkanı Thierry Antinori, "Genişleyen koltuk aralığı ile özellikle business’ta Avrupa’nın en geniş koltuğunu sunuyor. Recaro ve B/E Aerospace tasarımı yeni nesil hafif koltuklar sayesinde uçaklarımız yılda 5 milyon litre daha az yakıt harcayacak" dedi.

Yeni hatlar tam gaz

Türk Hava Yolları’nın bu yıl uçuş programına aldığı 24 hattan Ljubljana (Slovakya) ve Abu Dhabi’den sonra Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’ye de ilk uçuşunu yaptı. Perşembe günleri karşılıklı Boeing 737-800’lerle gerçekleştirilen uçuşlarda gidiş-dönüş, vergiler hariç ekonomi sınıfı biletler 472 eurodan başlıyor. THY’nin Körfez’deki yeni uçuş noktası ise son günlerde Türkiye’deki yatırımları artan Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Abu Dhabi kenti oldu. Ülkede çalışan 3 bin Türk’e hava köprüsü sağlayacak uçuşlar haftada iki gün gerçekleştiriliyor. Avrupa ve Amerika hatlarında uygun bağlantı sunan Abu Dhabi uçuşlarının önümüzdeki yaz sezonunda artırılması planlanıyor.Murat ÇAKIR (DHA)

Kış fırsatları

THY, 28 Şubat’a kadar İstanbul’dan Madrid ve Barcelona’ya gidiş-dönüş, ekonomi sınıfı, vergiler hariç 119 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Pegasus’un yeni tarifeli uçuş noktası Kıbrıs oldu. Seferler İstanbul’dan her gün, Ankara ve Adana’dan da Pazartesi, Çarşamba ve Cuma günü karşılıklı gerçekleştiriliyor. Hizmet ağını geliştiren Pegasus, internet sitesinden günlük 55 YTL’den başlayan fiyatlarla araç kiralama hizmeti vermeye başladı.

Lufthansa, İstanbul ve Ankara çıkışlı, 30 Ocak-6 Şubat arası bilet alan yolculara ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç Münih, Frankfurt, Paris, Londra, Roma, Barcelona, Madrid ve Amsterdam’a 99 eurodan başlayan fiyatlarla uçma imkanı sunuyor.

British Airays, 31 Mart’a kadar ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç New York, Boston, Philadelphia, Washington, Chicago’ya 329, Atlanta, Dallas, Houston’a 339, San Francisco, Los Angeles ve Seattle’a da 349 euro’dan başlayan fiyatlar veriyor.

Air France, 31 Mart’a kadar Barcelona, Londra, Milano ve Roma’ya 129, New York ve Chicago’ya 319, Philadelphia, Boston, Detroit, Washington, Atlanta ve Houston’a 329, San Francisco, Los Angeles’a da 359 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor. Ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş bilet fiyatlarına vergiler dahil değil.

Katar Havayolları, Dubai’ye 150, Bangkok’a 366, Pekin’e 460, Melbourn’e 460, Seul’e 480 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Swiss, ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç Boston, Chicago, Los Angeles, Miami, New York, Montreal, Johannesburg, Bombay ve Tokyo’ya 245 eurodan başlıyor.

İHY’ye A319

İzmir Hava Yolları (İHY), üç adet Airbus A319 kiralamak üzere ILFC şirketiyle anlaşma imzaladı. İlk uçağını 15 Şubat’ta teslim alacak şirket, 132 koltuklu A319’larıyla Avrupa hatlarında mart ayından itibaren tarifeli uçacak.

SHGM şube açıyor

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, İstanbul ve Antalya’da şube açmak üzere harekete geçti. Havalimanlarında açılacak şubeler, havayollarının imza ve onay işlemlerini yapacak. Bu sayede evrakların Ankara’ya götürülüp getirilmesi sırasında zaman kaybının önlenmesi planlanıyor.