En heyecansız barış denemesi İsrail-Filistin 2013 Kerry’nin iftarıyla başladı

Washington’ın en iyi bölge uzmanlarından, eski Dışişleri müzakerecisi Aaaron David Miller diyor ki…“Ortadoğu’da Filistin meselesi eksenli tarihe iz bırakan bütün olaylarda Amerikalılar konuya sonradan dahil olmuş ve taraflar müzakereleri kendi aralarında gizlice yürütmüşlerdir. 1977 İsrail-Mısır anlaşması, 1993 İsrail-Filistin Oslo Süreci, 1994 İsrail-Ürdün Barışı.”

Sonrasını getirmiyor ama özetle şunu söylüyor:
“Barışacak olanın aracıya ihtiyacı olmaz. Suriye, Irak, İran bu kadar karışıkken siz niye şimdi İsrail-Filistin işine giriştiniz?”

Üç yıl sonra dün gece ilk kez yeniden başladı Filistin-İsrail görüşmeleri.
Ve taraflar üç yıl sonra ilk kez Amerikan Dışişleri Bakanı John Kerry’nin evsahipliğinde bir araya gelip müzakerenin müzakeresini yaptılar.
“Müzakereye nerede, nasıl, hangi şartlarda başlayalım”ın müzakeresini…

Kerry bu işin hazırlığını Mart ayında Obama’nın İsrail gezisinden beri yapıyordu.
İki hafta önceki Ortadoğu gezisinde Ürdün’e yerleşip dört gün bunun pazarlıklarını yürüttü.
Ve İsrail Bakanlar Kurulu Pazar günü toplanıp, her biri en az 20 yıldır hapis yatan 104 Filistinli mahkûmun zaman içinde serbest bırakılacağı kararını alınca da Pazartesi sabahı Bakanlık’ta gazetecilerin karşısına geçip duyuruyu yaptı.
İsrail ve Filistinliler’in Washington’a gelip müzakere hazırlığına girişeceklerini söyledi.

Durum şu anda kabaca şöyle:

• Proje, Kerry’nin projesi. Obama geri duruyor. Ve Yönetim, başından beri de girişimle ilgili beklentileri bilerek düşük tutuyor. Girişimi sorgulayan haber ve yorumların üzerine gitmiyor. Obama’nın bu işe ne kadar bastıracağına girmiyor.

• Amerikalılar iki tarafı Washington’a çağırdılar. Ama şimdi taraflar görüşmelerin yapılacağı yeri belirlemeye çalışıyorlar. İstanbul olur mu? Zor. İbre Ürdün’den yana.

• Amerika müzakerelerde kolaylaştırıcı rolü üstlenecek. Bunun için de Kerry’nin çok yakın olduğu, ABD’nin eski Tel Aviv Büyükelçisi Martin Indyk görüşmelerde özel temsilci sıfatıyla arabulucu vazifesi görecek.

• 9 aylık bir zaman dilimi belirlendi. Hamilelik gibi. Ama çocuk 9 ayda çıkmazsa zorlama yok. Süreyi uzatabilirler.

• Kerry, dün sabahki Indyk’la yaptığı açıklamada, “Bunun zor bir süreç olduğu bir sır değil. Eğer kolay olsaydı çok önce olurdu” diyerek duruma halihazırda felsefi bir açıklama da getirdi. Nitekim içeriden gelen bilgiler de Filistinli mülteciler ve Kudüs sorunun masaya uzun süre gelmeyeceği yönünde.

• Müzakerelerin seyrine göre serbest bırakılacak mahkûmlar dışında süreçten beklenen somut iki gelişme ise şunlar: İsrailliler yasadışı yerleşim inşaatlarının bir kısmını dondruracak. Filistinliler de gözlemci statüsü kazandıkları Birleşmiş Milletler’de durumu daha fazla zorlamayacak.

Kimsenin kafasında tam oturtamadığı…
Nereden çıktığını anlamadığı bir barış denemesi bu yaşanan.
Suriye’ye bulaşmayıp Afganistan’dan elini çekmeye çalışan Amerikalıların kendilerine buldukları meşgale belki de…
Ya da “Şuraya bir el atsana” deyip yardım isteyecek müttefiklere söyleyecekleri bir bahane, “Şimdi çok meşgulum. Barış süreciyle uğraşıyorum. Lütfen dikkatimi dağıtma!”

Ama Ortadoğu tarihine baktığınızda hep beklenmedik bir anda beklenmedik olaylarla karşılaştığınız için insan ister istemez, “Ya tutarsa” demeden de edemiyor.
İsrail ile müzakereleri yürütecek El Fetih’le uzlaşması gereken Gazze’deki Hamas için Mısır’dan sonra da şartlar zorlaşmışken…
İsrail’de hükümet seçimden yeni çıkmış ve Başbakan Netanyahu için finale yaklaşan siyasi kariyeri bir barışa zemin olabilecekken…
Ne Suriye’nin ne Mısır’ın ne de İran dahil bölgedeki diğerlerinin iyi giden bir işi bozmaya mecali kalmışken…
Ve Washington’da kendine geriye bırakacak bir miras arayan bir topal ördek oturuyorken…
Ya tutarsa…

Dün gece buluştular ilk defa.
Kerry’nin sofrasında.
İsrail adına Adalet Bakanı Tzipi Livni ve Isaac Molho...
Filistin adına da başmüzakereci Saeb Erakat ve El Fetih’ten Muhammed Shtayyeh vardı.
2+2…
Amerikalıların takımı ise Kerry ve Indyk’ın dışında, Beyaz Saray Ortadoğu masası şefi Phil Gordon, Kerry’nin danışmanı Frank Lowenstein ve hukuk danışmanı Jonathan Schwartz’dan oluştu.
Yemek bir iftar yemeğiydi.
Ve önce mısır çorbası içip sonra Atlantik lagos ızgara ve risotto yediler.
Yanında da şeftalili mangolu buzlu çay.
Ya olursa…

https://twitter.com/tolgatanis

#23 Temmuz 2013 ABD'nin Suriye'de El Kaide ile dansı
#18 Temmuz 2013 Bir cinayet üzerinden Suriye bataklığı
#16 Temmuz 2013 Balyoz’dan Mısır’a Washington anekdotları
#9 Temmuz 2013 Gülen: Bir çayımızı içer dönerler
#2 Temmuz 2013 İsrail sarı kekini 1963'te Arjantin'den almış
#27 Haziran 2013 2015 öncesi en kritik şartlı tahliye davası

YAZARIN TÜM YAZILARI İÇİN >>