Tarkan Özvardar

Köpekler, sindirim sistemlerinin yapısı gereği kolay kusabilsen canlılardır. Sindirim sistemindeki en ufak bir irritasyonda rahatça kusarak, sisteme zarar verme ihtimali olan maddelerden korunabilirler.

Kusmak sevimli dostlarımız için bazen önemsiz bir reaksiyon iken bazen de tehlikeli rahatsızlıkların habercisi olabilir.
Köpeklerde kusma davranışının altında birçok neden yatabilir. Bu nedenleri kökenine göre şu şekilde inceleyebiliriz:
1) VİRAL KÖKENLİ HASTALIKLAR: Özellikle yavru, nadir de olsa genç ve yetişkin köpeklerde parvovirüs, koronavirüs ve distemper gibi bulaşıcı ve ölümcül olabilen viral sebepli hastalıklarda art arda şekillenebilen kusma davranışıyla karşılaşabiliriz. Bu hastalıklarda çoğunlukla kusmaya eşlik eden başka semptomları da görmek söz konusudur.



2) PARAZİTER KÖKENLİ KUSMALAR: Köpeklerde yoğun bağırsak parazitleri olduğu durumlarda kusma olgusuyla karşılaşmak olasıdır. Hatta kusmalar esnasında bağırsak kurtlarının bazılarının dışarı atılması bile mümkündür. Ayrıca sulardan geçen tek hücreli bazı parazitler de kusmayla karakterize bazı semptomlara neden olabilirler.

Köpek, evcilleşme basamağının en üst seviyesinde olan ve insanla yakın dostluğu en eskiye dayanan hayvandır. Yüzyıllardır süre gelen dirsek teması sadık dostumuz köpekleri birlikte yaşadıkları bizlerle benzer davranış ve özellikleri edinmeye itmiştir.

İçgüdülerinin atalarına göre körelmiş olması, köpeği bizlere daha bağımlı bir hale getirmiş ve klavuzu olan insanı takip etmek de dostumuzu biraz da olsa insanlaştırmıştır.
İşte evcil köpek dostlarımızın bizlerle benzeyen yanları:
GÜN İÇİNDE BİRKAÇ KEZ ACIKIRLAR
m Periyodik besleme ihtiyacı: İlkel ve avcı olan köpek, doğada düzenli bir beslenme şekline sahip değilken evlerimizde beslediğimiz dostlarımız bizlerin programladığı düzenli ve periyodik beslenme sistemine endekslenmişlerdir. İnsan tarafından edindirilmiş bu davranış onların da tıpkı bizler gibi gün içerisinde birkaç defa acıkmalarına ve eğer beslenme saatleri gecikirse huzursuz ve stresli olmalarına sebep olmaktadır.
Hastalıklar: Köpekler de tıpkı bizler gibi hastalanabilirler. İnsanlarda da rastlanabilen kalp yetmezlikleri, böbrek fonksiyon kayıpları, karaciğer yağlanması, kanser, tiroid bozuklukları gibi sayısının arttırılabileceği birçok hastalığa yakalanabilirler. Ayrıca insan eliyle yapılan üretimler ve seleksiyon sonucunda köpekler birçok kalıtsal hastalığın da malesef sahibi olmuşlardır. İnsan manipülasyonu sonucunda (yanlış ve düzensiz beslemeler) oluşabilen obezite gibi hastalıklara da tıpkı bizler gibi yakalanabilirler.
Davranış problemleri: İnsanla bir arada grift ilişkide yaşamak köpekleri de ruhsal anlamda etkileyebilmektedir. Onlarda da stres bozuklukları, depresyon, obsesif kompulsif bozukluklar gibi birçok insansı bozukluklar görülebilmektedir. Köpeklerde görülen davranış bozukluklarının büyük bir çoğunluğu insan etkisiyle oluşurken çok küçük bir kısmı genetik kökenli olmaktadır.

DÜZENLİ EGZERSİZ ÖNEMLİ VE HAYATİ

Bahar ve yaz aylarında havaların da elverişli olmasına bağlı olarak köpeğinizle yapacağınız uzun doğa gezintileri, park ziyaretleri, hatta kısa rahatlama hedefli sokak turları bile dikkatli ve kontrollü olmadığınız taktirde sevgili dostunuz için ağrılı bir kabusa dönüşebilir.

Halk arasında ‘pisi pisi otu’ olarak bilinen ‘Hordeum marinum’ isimli bu otlar ilkbaharın son dönemlerinden sonbaharın ortalarına kadar olan yaz sezonu içerisinde her yerde rastlanabilen ve köpeklerle kediler için son derece tehlikeli olabilen bitkilerdir. Bahar ile yeşeren bu yabani ot çeşidi, yazın kuru bir forma ulaşarak kedi ve köpeklerin üzerlerine saplanırlar. Tek yönlü ve kilitli ilerleyiş mekanizması ile dostlarımızın üzerine yapıştıktan sonra deride ve hatta vücut boşluklarında ilerleyerek çok ciddi enfeksiyon ve ağrılı apselere neden olabilirler.
Bu otlara; yabanıl ve arsız yapıda oldukları için yeryüzünün her yerinde rastlamak mümkündür. Özellikle kır ve otlak gezintileri esnasında dostlarımızın tüylerine kolaylıkla yapışırlar.

Son günlerde artan kavurucu yaz sıcakları gerek evdeki köpeklerimiz, gerekse de sokakta yaşayan dostlarımız için ‘sıcak çarpması’ riskini doğurmaktadır.

Köpekler, bizlere nazaran ısı çarpmasına çok daha az toleranslıdırlar. Bu da yaz aylarını onlar için tehlikeli hale getirebilmektedir.
Köpekler, ısı regülasyonu ve vücutlarını serinletme işlemini soluk alıp verme esnasında gerçekleştirirler. Hava ısısının yükseldiği dönemde dostlarımız için bu işlem çok daha zor bir hal alır.
Bunu tıpkı bir hava soğutmalı araba motoruna benzetebiliriz.
Eğer bu mekanizma bozulursa vücutları hızla su kaybetmeye başlar ve maalesef çoğunlukla erken müdahale olmadığı takdirde ölümle sonuçlanır.

Köpeklerimiz hayatımıza dahil olduktan sonra bizler için son derece değerli ve önemli birer birey haline gelirler.

Onlarla birlikte olabildiğince uzun ve sağlıklı bir hayat yaşamak adına elinizden gelebilecek her şeyi yapmak, bizlere koşulsuz sevgi ve sadakat besleyen dostlarımız için boynumuzun borcudur.
İşte sevimli arkadaşlarımızın ömrünü sağlıkla uzatacak 10 önemli madde:

1) DÜZENLİ VETERİNER MUAYENESİ

Köpekler yavruluk dönemlerinde, tıpkı bir bebek gibi bakıma ihtiyaç duyarlar. Onların ihtiyaçlarıyla yavru iken daha sık ve daha çok ilgilenmek gerekir. Ciddi bir mesai ve efor gerektiren yavru köpek sahiplenme kararını almadan önce düşünülmesi ve planlanması gerekenler vardır. Yavru köpek almadan önce, yazımızda 10 madde halinde sıraladığımız önemli bilgilere göz atabilirsiniz.

SIK BESLENMEYE İHTİYAÇ DUYAR

- Yavru köpek tıpkı bebeklerdeki gibi sık beslenmeye ihtiyaç duyar. Gün içerisinde belli periyotlarla en az 3-4 defa karınlarının doyurulması gerekir.
- Yavrular sık beslenme ve sindirim sistemlerinin gerektirdiği şekilde gün içerisinde defalarca tuvalet ihtiyaçlarını giderirler. Özellikle apartman dairelerinde yaşayıp uzun mesaili işlerde çalışanlar için bu olay kontrolü zor bir durum haline gelebilmektedir.
- Bebeklik dönemlerinde köpekler antiparaziter uygulamalar ve aşılama programları için sıklıkla veteriner kliniği ziyaretlerine götürülmelidirler. Bunun da ayrı bir mesai ve efor gerektiği unutulmamalıdır.
- Anne ve kardeşlerinden ayrılmış olan yavru köpek yeni ortamına alışma ve oryantasyon döneminde adaptasyon güçlükleri çekebilir. Bu süreçte onunla geceli gündüzlü ilgilenmek gerekir.

2020, tüm dünyada ve ülkemizde koronavirüs salgını dolayısıyla oldukça endişe verici ve stresli günler yaşamamıza neden oldu.

Virüs nedeniyle evlerimize kapandık, sevdiğimiz ve görüşmekten keyif aldığımız arkadaşlarımızdan uzak durmak zorunda kaldık. Son bir ay içerisinde virüsün plato düzlüğüne ulaşmasıyla normal yaşantıya geçiş başladı. Tüm bu zor günlerin ardından havaların ısınmasıyla bunalmış olan bizler iple çektiğimiz yaz tatilini planlar olduk. Tatilimizde de insanlarla olan sosyal mesafemize bir süre daha dikkat etmemiz gerektiği kaçınılmaz bir gerçekken, bizlere koronavirüs bulaştırma ihtimali olmayan köpeklerimizle güzel bir yaz tatili geçirmek her iki taraf için de iyi olacaktır.
Şunu unutmayalım ki; köpekler sahip merkezli ve dirsek temasından çok hoşlanan canlılardır. Hangi ırk olursa olsun imkân varsa tatil programımıza onları da eklemek hayatlarının merkez noktasında bizlerin olduğu dostlarımızı son derece mutlu edecektir. Gitmeyi planladığımız bölgedeki hayvan dostu otelleri öğrenip inceleyerek erken rezervasyonla birlikte ayrılmadan harika bir tatil yapabiliriz.
Bu tatili planlarken dikkat etmemiz gerekenleri şöyle sıralayabiliriz;

Köpek ve insan, aynı hayatı birlikte yaşayan, paylaşan iki farklı tür olmasına bağlı olarak optimalde birbirinin yaşantısına adapte olması gereken canlılardır.

Köpeklerin bizlerden farklı alışkanlıkları vardır. Ancak bizlerle olan yaşantılarında her iki tarafın da rahat ve uyumlu birlikteliği için edinmeleri gereken davranışlar konusunda onlara rehberlik yapmak bizim sorumluluğumuzdadır.
Sosyal yaşantı içerisinde köpeklerimizin toplumla uyumlu olarak yaşayabilmesi için belli başlı alışkanlıkları onlara edindirmemiz gerekir. Bu alışkanlıkların önemlilerini şöyle sıralayabiliriz:
***
- Tuvalet terbiyesi: Köpeklerimizi küçük yaşlardan itibaren toplumsal ortamlarda tuvalet ihtiyaçlarını gerçekleştirmemeleri konusunda yönlendirmeli ve atıklarını toplayarak çevre sağlığını dikkate almalıyız.
- Yalnız kalmayı öğretmek: Apartman gibi toplu yaşanılan yerleşkelerde her ne kadar yalnız kalmayı sevmese de dostumuzu gün içerisinde yalnız kalmaya alıştırmalı ve havlama ya da ulumayla çevreyi rahatsız etmemeyi öğretmeliyiz.