Tarkan Özvardar

Dişi köpekler senede 2 defa olmak üzere kızgınlık diye adlandırılan üremeye hazır oldukları döneme girerler. Bu dönemde köpekte fiziksel ve davranışsal bir takım değişiklikler gözlemlenebilmektedir.

Dişi köpekte kızgınlığa girme cinsel olgunluğun da başlaması anlamına gelmektedir. Bu dönem ırka bağlı olarak değişebilse de genellikle köpeğin 6-12’nci ayları arasında ilk bulgularıyla gerçekleşir. Küçük ırk köpekler büyük ırk köpeklere nazaran genellikle daha erken cinsel olgunluğa eriştikleri için kızgınlık dönemine daha erken yaşta girerler.
Dişi köpeklerde kızgınlık dönemindeki fiziksel bulguları maddelemek gerekirse:
- Bu dönemin hemen öncesinde az miktarlarda sık idrar yapma tipiktir.
- Dişi köpeğin genital organı normal boyutunun 2-3 katı büyüklüğüne ulaşır.
- Cinsel organdan gelen damla şeklinde kanama karakteristiktir. Ancak bazı olgularda kanamanın görülmediği de olur.

Köpekler bizlere bağlı olarak yaşayan canlılardır. Onların ihtiyaçlarını ve rutinlerini programlamak ve uygulamak bizim sorumluluğumuzdadır. Dostumuzun en az stresle güzel ve verimli bir gün geçirmesi için nasıl bir program yapmamız gerektiğine bir göz atalım.

SABAH GEZİNTİSİ OLDUKÇA ÖNEMLİDİR

Evlerimizde bizlerle yaşayan dostumuz biyolojik saatini bize endeksler. Sabah saatlerinde uyanmamızla birlikte biz nasıl temel ihtiyaçlarımızı karşılamak hedefli tuvalete gidiyorsak onun da ilk iş olarak bu ihtiyaçlarını gidermesi gerekir. Yanımıza alacağımız lezzetli ödüllerle birlikte ilk iş onunla gezintiye çıkmak olmalıdır. Gece boyunca dinlenmiş ve enerjisini toplamış olan dostumuz için sabah gezintisi oldukça önemlidir. Köpekler başka köpeklerin de sık ziyaret ettiği park ve yeşil alanları gezmeyi severler. Evimize en yakın parka giderek öncelikle dostumuzun tuvalet ihtiyacını karşılamasını sağlamalıyız.



ARKADAŞIYLA OYNAMASINA İZİN VERİLMELİ

Bahçesi olan evler, köpek dostlarımız için açık hava ve doğayla daha yakın ilişkide bulunmalarını sağlaması açısından konforlu ve keyiflidir. Dilediği zaman bahçesinde serbest ve özgürce koşabilmek köpeklerimize büyük mutluluk verir. Ancak bahçe ortamları dikkat edilmediği ve önlemleri alınmadığı takdirde, dostlarımız için bazı tehlikeleri barındırabilir.

TEHLİKELİ BİTKİLER TEMİZLENMELİ

- Özellikle bahar aylarında doğanın uyanmasıyla birçok bitki yeşermeye başlar. Biz istemesek de rüzgârla ve kuşlarla bahçemize taşınabilecek olan yabani ve köpek dostumuz için toksik olabilecek bitkiler bahçemizde hayat bulabilir. Meraklı ve zaman zaman yeşil bitkileri yemeyi seven köpekler bu zehirleyici olabilen bitkileri tüketebilir ve zehirlenebilirler. Bu sebeple köpeğimiz için tehlikeli olabilecek bitkileri bahçemizden uzak tutmaya özen göstermeliyiz.
- Sıcak havalarda böcek hareketleri ve popülasyonu artar. Meraklı ve avcı karakterde olan köpekler onları kovalamayı ve yakalamayı severler. Her yaz birçok köpek, arı ve böcek sokması sebebiyle veteriner kliniği ziyaretlerinde bulunmaktadır. Dostumuz için tehlikeli olabilecek bu canlıları elimizden geldiğince bahçelerimizden uzak tutmalıyız.

Koronavirüsle mücadele tedbirleri kapsamında cuma günü itibarıyla yaklaşık 3 hafta sürecek kapanma sürecine giriyoruz.

Normal yaşantı rutinimizin değişeceği, alışkanlıklarımızın kısıtlanacağı bu süreç nasıl birtakım önlemler almamız gerektiriyorsa, bizlerin sorumluluğu ile gözetiminde olan evdeki ve sokaktaki dostlarımız için de bu kapanma sürecinde bazı uygulamalara dikkat etmemiz gerekiyor. İşte, kapanma sürecinde evdeki ve sokaktaki can dostlarımızla ilgili yapmamız gerekenler...

GEZİNTİ VE EGZERSİZLER YAPILMALI

-Tam kapanmada köpek sahiplerinin köpekleriyle yakın çevrelerde gezinti ve egzersiz yapabileceğini unutmayalım. Evdeki dostlarımızın bu süreçteki gezinti rutinlerini aksatmayalım. Günde birkaç defa tekrarlanacak olan açık hava egzersizleri hem ona hem de bizlere stres yönetimi açısından iyi gelecektir.
-Dostlarımızla birlikte evde geçireceğimiz uzun saatleri kaliteli hale dönüştürmek hedefli kısa eğitim ve öğreti çalışmaları yapabilir, interaktif algı geliştiren oyunlar oynayarak keyifli vakit geçirebiliriz.
- Evde kaldığımız süreçte geç yatıp geç uyanarak bize bağlı yaşayan dostlarımızın günlük ritimlerini bozmamalıyız. Gezinti ve beslenme saatlerini her zamanki rutininde devam ettirmeye özen göstermeliyiz.
- Kendimiz ve dostumuz için de aşırı beslenme, abur cuburdan uzak durarak bu süreçte gereksiz kilo artışının önüne geçmeliyiz.

Köpekleri gün içerisinde birkaç defa gezintiye çıkarmak aslında rutin bir davranıştır. Ve bu davranış, dostlarımızın hem fiziksel hem de ruhsal sağlıkları için elzemdir. Ve tabii gezinti aktiviteleri sırasında bazı şeylere dikkat etmeniz oldukça önemlidir. Şöyle ki:

* Köpeğinizi gezdirirken kullandığınız tasma/kayış ekipmanlarının konforlu ve güvenli olduğundan emin olun. Tasmaların köpeğinizin vücudundan ya da boynundan sıyrılmayacak sıkılıkta olması ve dirençli malzemelerden üretilmiş olmadığına dikkat edin.
* Gezinti esnasında köpek parkları ve çevrili güvenli alanlar haricinde köpeğinizin ve çevrenin sağlığını riske atacak şekilde köpeğinizi serbest gezdirmeyin.
* Evinizden uzak mesafelerde gezintiler düzenlediyseniz köpeğinizin aşı karnesini mutlaka yanınızda taşıyın.

Yavru erkek köpeklerin 2-2.5 aylıktan itibaren genital sistemlerinde testis kesesi içine iki adet testisin inmiş olması gerekmektedir. Genellikle kalıtsal kökenli olarak bazen bu testislerden çoğunlukla 1 yada 2 tanesinin de keseye inmediği durumlarla karşılaşılabilir. Bu olguya inmemiş testis ya da kriptorşidizm denir.

Keseye inmemiş olan testis çoğunlukla kasık bölgesindeki kanalda ya da karın boşluğunda asılı kalır. Vücudun dışında testis kesesi içerisinde bulunması gereken organ, olmaması gereken bir yerde lokalize olduğu için vücut tarafından reaksiyona uğrar ve çoğunlukla zaman içerisinde görevini göremeyecek şekilde yapısı bozulur.
İnmemiş testis olguları ilerleyen dönemlerde erkek köpeklerde birçok sağlık probleminin gelişmesine neden olabilir:
- Kriptorşidi olgularında kanaldaki ya da karın boşluğunda kalmış olan testisin yapısı bozulur ve üreme işlemi için gerekli olan sperm aktivitesini kaybedebilir.
- Bu tip erkek köpeklerde aşırı seksüel istek, stresli yapı ve aşırı hareketliliğe rastlanabilir.
- Kanalda ya da karın boşluğunda kalmış olan testisin kordonunun düğümlenmesi durumlarında yüksek seviye ağrı ile karşılaşılabilir.

Geçtiğimiz hafta sonu 4 Nisan Dünya Sokak Hayvanları Günü’ydü. Özel günler zihnimizde coşku ve mutlulukla bağdaşırken, 4 Nisan empati yapabilenler için buruk ve hüzünlü...

Tüm dünya ve ülkemizde sokak hayvanları tehlikeli ve meşakkatli bir hayat mücadelesi içerisindedir. Aslen hak olan yaşam hakkı onlar için orantısız bir savaştır. Bu çetin mücadelede sokak hayvanı olmak ne tür zorluklar içerir?
- İnsan eliyle insanın faydalanımı yönünde evcilleştirilerek avcılık yeteneklerini kaybetmiş olan sokak hayvanları maalesef toplayıcı olmaya itilmiş ve bizler tarafından insana bağımlı yaşamaya mecbur bırakılmıştır. İnsan olmadan hayatını sürdürmesi çok zor hatta mümkün değildir.
- Sokak hayvanları yoktan var olmamış, gökten zembille inmemişlerdir. Çok güvendiği ve sadakat duyduğu sahipleri tarafından sokağa terk edilenlerin topluluğudur. Terk edilmek umudun kırılmasıdır...
- Sokak hayvanı olmak, güvendiğin ve yücelttiğin insanoğlu tarafından göz ardı edilmek, hor görülmek, itilmek, öldürülmek demektir.
- Sokak hayvanı olmak, kendi yaşam hakkın ve refahın için alınacak kararların insanoğlunun iki dudağı arasında olması demektir.

Çikolatayı sevmeyen insan “yok” denecek kadar azdır. Bu da kakao, şeker ve süt karışımı olan bu lezzetin hemen hemen her eve girmesi demektir.

Köpek dostlarımıza çikolata ikram etmeden önce bir kez daha düşünmemizi gerektiren tehlikeyi bilmenizi öneririm. Çikolatanın içerisindeki “teobramin” maddesi, miktarına bağlı olarak köpekler için zehirleyici olabilir. Toksik miktarda çikolata tüketmiş bir köpekte; kusma ve nöbet benzeri şuur kayıplarının yanı sıra kalp ritimlerinin bozulması ve taşikardi gibi tehlikeli semptomlarla beraber can kaybı da yaşanabilir!
* * *