Mustafa Kemal Anadolu’da

Neticede, sanayileşmiş devlerin vuruştuğu savaşta, nüfusunun yüzde 80’i köylü olan Osmanlı maddeten ve manen tükenmişti. Prof. Metin Ayışığı’na göre, kâğıt üzerinde 1.5 milyon asker görünen Osmanlı ordusunun fiili mevcudu 70 bine düşmüştü.

Firarlar korkunç boyutlardaydı.

MONDROS MÜTAREKESİ

18 Ekim 1918’de Ahmet İzzet Paşa hükümetine brifing veren Alb. Nuri Bey şöyle diyordu: “Memleketin hiçbir noktasını müdafaa edecek kuvvetimiz yoktur. Belki birkaç gün sonra Halep’i, Adana’yı, Musul’u işgal edeceklerdir. Belki İstanbul’a, Boğazlara, İzmir’e hücum edeceklerdir. Bir avuç eşkıyanın bile memleketi işgal edebileceği bir hale geldik.”

Ne duruma düşülmüş, görüyorsunuz.

İşte bu vahim çöküş sebebiyledir ki Milli Kurtuluş İstanbul’dan çıkmayacak...

İzzet Paşa hükümeti 30 Ekim’de Mondros Mütarekesi’ni imzaladı.

İtilaf devletleri Mütareke şartlarını da ihlal ederek işgaller yapacaklardı.

İSTANBUL’DA 6 AY

Belli başlı kumandanlar İstanbul’a gelmişlerdi. 1919 yılının Nisan ortalarına kadar, yaklaşık 6 ay süreyle Mustafa Kemal, İstanbul’da Harbiye Bakanı olmak, ordunun başına geçip siyasi güç elde etmek için çalıştı; ülkenin böyle kurtarılabileceğini düşünüyordu.

İşgal altındaki İstanbul’da 1918 yılında Mustafa Kemal’in İngiltere lehine açıklamaları yayınlandı; 17 Kasım’da Minber, 18 Kasım’da Vakit gazetelerinde...

Siyaset yapıyordu, İstanbul’da askeri ve siyasi gücü ele alabilecekse İngiltere engel olmamalıydı.

En azından tutuklanıp Malta’ya gönderilmeyi önlemiş oluyordu.

İstanbul’da bir şey yapılamayacağı görüldükçe Anadolu fikri gelişti.

Anadolu’ya ilk geçenler Ali Fuat ve Karabekir Paşalardır. Liderlik konusunda onların da akıllarındaki isim Mustafa Kemal’dir.

‘DEVLETİ SEN KURTARABİLİRSİN’

Trabzon ve çevresinde Rum çetelerle çatışmalar, İngiltere’nin burayı işgaline yol açabilirdi. Başbakan Lloyd George, Erzurum’u içine alacak bir Ermenistan’la Pontus’un birleşmesinden ve böylece Anadolu ile Bolşevik Rusya ve Türk dünyası arasındaki bağlantıyı koparmaktan bahsedecekti.

Doğu Karadeniz’de asayişi sağlayıp işgali önlemeyi kim başarabilirdi?

Anafartalar kahramanı Mustafa Kemal.

Vahdettin Mustafa Kemal Paşa’ya şöyle demişti: “Paşa, paşa, devleti kurtarabilirsin...”

Kastettiği, Milli Mücadele değil, Trabzon civarında asayişi sağlayarak işgalin önlenmesiydi. Bu amaçla Mustafa Kemal 5 Mayıs’ta olağanüstü yetkilerle “3. Ordu Müfettişi” olarak atandı.

MİLLİ MÜCADELE

Fevzi Paşa, anı defterine 15 Mayıs günü, kendisi, Genelkurmay Başkanı Cevat Paşa ve Mustafa Kemal Paşa’nın üçlü toplantısını yazdı: “İzmir’i İngilizler Yunanlara teslim etti. Tebdil hava için dilekçe verdim. (Ben, Cevat, Mustafa Kemal) üçümüz Anadolu’da mukavemete karar verdik.”

Mustafa Kemal 19 Mayıs’ta Samsun’a çıktı. Başlamış olan milli direnişleri “kongreler”de birleştirerek Milli Mücadele’yi örgütledi...

Mustafa Kemal Milli Mücadele’nin tartışmasız lideridir. Osmanlı Genelkurmayı, Anadolu’daki ordu birlikleri ve sivil “kongreler” onu destekledi.

“Tek Adam” olması Tek Parti devrindedir.

“Türk’ün Ateşle İmtihanı” belgeselinin bu akşam saat 21.00’de CNN Türk’te yayınlanacak ikinci bölümünde bu konular ele alınıyor.

Saltanat’tan Cumhuriyet’e geçişin temelinde, İstanbul’un tükenmişliği karşısında Milli Kurtuluş’u başaran Anadolu Hareketi vardır.