Göstergeler

Kadir Has Üniversitesi’nin yıllık olarak yaptığı Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması’ndan bahsediyorum.

Önce birkaç genel bulguya bakalım. Kendisini çok veya bir ölçüde mutlu hissedenlerin oranı 2011 yılında yüzde 62’ydi.

Bu oran 2013’te yüzde 67’ye kadar çıkmıştı. 2015’te ise yüzde 48’e düşmüş.

Mutlu olanların yüzde 62’si de AK Parti seçmeni, yani siyasi sempati faktörü de var.

Son bir yılda ekonomik durumunun kötüleştiğini ya da ailesini geçindiremediğini söyleyenlerin toplam oranı 2012 yılında 32.7 idi, bu oran 2015 yılında 61.4’e çıkmış.

‘YARGI SİYASALLAŞIYOR’

Bir hukukçu olarak yargı meselelerini tabii ki öncelikle önemsiyorum.

2011 yılında “yargının siyasallaştığını” düşünenlerin oranı yüzde 49.6 iken, bu oran 2015’te yüzde 65’e çıkmış!

Dahası, 2011’de AK Parti seçmeninin yüzde 39’u “Yargı siyasallaşıyor” demişti, 2015’te bu partiye oy verenlerin yüzde 51.5’i “Yargı siyasallaşıyor” demektedir!

Muhalefet partilerine oy verenlerde “Yargı siyasallaşıyor” diyenlerin oranı en az yüzde 70’tir!

“Yapboz kanunları” ile, soruşturmalara yaptığı baskılarla, HSYK seçimlerindeki belirleyici müdahalesiyle yargıya güveni büsbütün bozan Adalet Bakanlığı bu hazin gerçeği görmelidir.

Herhalde adalet camiasının dürüst ve tarafsız büyük çoğunluğunu da rencide eden “siyasallaşmış” hâkim ve savcı grubundan da yarın yazılacak adalet tarihi övgüyle bahsetmeyecektir.

DEVLETİN TARAFSIZLIĞI

118 bulgunun yer aldığı araştırmayı burada özetlemek mümkün değil.

Şu genel gerçek görülüyor: Rejim sorunları, milliyetçilik, muhafazakârlık, cumhuriyetçilik gibi konularda kutuplaşmış bulunuyoruz.

Temel mutabakatlarını sağlamış bir toplum değiliz maalesef.

Böyle bir toplumda çatışmacı dil yerine, sakin ve uzlaşmacı bir dile ihtiyaç vardır.

Mutabakatı geliştirmek için devletin ve anayasal kurumların vatandaşlara karşı tarafsızlığı hayati derecede önemlidir.

Araştırmaya göre halkın yüzde 75’i cumhurbaşkanının tarafsız olmasını istiyor.

Bu bizde hem “tarafsız cumhurbaşkanı” kültürünün hayli benimsendiğini, hem çatışmacı siyaset ortamında birleştirici kurumlara duyulan büyük ihtiyacı gösterir.

AK Parti’ye oy verenlerin de yüzde 72’si cumhurbaşkanının tarafsız olması gerektiği görüşünde.

Yargının tarafsız ve bağımsız olması, Merkez Bankası ile düzenleme ve denetleme kurullarının araçsal bağımsızlığı da modern demokrasilerde hep aynı ihtiyacın ortaya çıkardığı hem felsefi hem kurumsal gerçeklerdir.

ÇÖZMEK İÇİN

Fakat bizde siyasi ve kültürel olarak kutuplaşma ortamı, bir tarafta partilere kilitlenmiş oy blokları sağlarken, öbür tarafta ülkenin yönetimini ve hayati konularda bile uzlaşmayı zorlaştırıyor.

İşte, geçmişinde demokrasi tecrübesi bulunmayan Tunus, ılımlı İslamcıların ve ılımlı laiklerin uzlaşmasıyla anayasa yaptı, ama biz yapamadık!

Araştırmada da bizde din-laiklik kutuplaşmasının hâlâ ne kadar etkili olduğu rakamlarla görülüyor.

Halkın yüzde 56’sı Türkiye’nin “demokratik”, yüzde 44’ü “otoriter” olduğunu söylüyor.

Bunlar niye önemli?

Siyasi kavgayı kızıştırmak için değil...

Bunlar çözmemiz gereken temel siyasi, kültürel ve kurumsal sorunları görmek için önemli.

Siyasette normalleşmenin yolu da daha fazla güç değil, daha fazla sağduyu, daha fazla uzlaşı, daha fazla rasyonelliktir.

İşte, iktidarın en güçlü olduğu 2010 sonrası, göstergelerin bozulduğu dönemdir.

Bu gerçeği bilhassa iktidar görmelidir.

Bu akşam CNN Türk’te saat 21.00’de ‘Eğrisi Doğrusu’ programında Prof. Mustafa Aydın ve Prof. Banu B. Hawks ile bu araştırmayı konuşacağız.