Demirel dersleri

Yazıda şair Arif Nihat Asya’dan alıntılar yapan, Anadolu’ya kamu hizmeti götürmek için çırpınan idealist bir genç mühendistir Demirel. Adnan Menderes’in “Su İşleri Genel Müdürü”dür.
Yazının başlığı “Kamu Hİzmeti”dir. Şair Arif Nihat’tan aldığı şiirlerin bir bölümü şöyle:

Dağları, taşları, akar sularıyla
Şu tanıdık toprakta
Bir büyük dünya parçası
Fâtihini aramakta

Yoksul ve ıssız Anadolu toprağını suyla, elektrikle, yolla, okulla yeniden fethetmenin idealizmi. Demirel yazısında şöyle diyor:
“Türk toprağı ve insanı şevk ve ilham kaynağıdır.
Bunun için Türkiye’yi her gezişimde idealimi tazeler, tükenmez bir enerji alırım. Azmim ve imanım artar. Müşkil tanımayan bir cesaret kazanırım.”

UZLAŞMA VE KALKINMA

1965 seçimlerinde Menderes’in oylarını toplayarak yüzde 52 oyla başbakan olan Demirel’in birkaç özelliği dikkat çekicidir: Darbe sonrasının gergin Türkiye’sinde itidalli bir politika izler... Konuşmalarında siyasi polemikten çok rakamlara, projelere yer verir. Temel öncelikleri yoksul Anadolu’ya su, yol, elektrik, okul, hastane götürmektir.
1971’e kadar Türkiye’nin ekonomik büyüme ortalaması 6.7 gibi çok yüksek bir orandadır. Türkiye’nin “altın yıllar”ıdır.
Bir şey daha var: İktidar ve muhalefet ilişkileri iyidir. İşte Başbakan Demirel ile anamuhalefet lideri İsmet İnönü’nün Anıtkabir’den ayrılırken fotoğrafları.

Bu mutlu fotoğraf hem Demirel’in hem İnönü’nün eseridir. Devrimci solcuların ateşli nutuklarını dinleyen İsmet İnönü, 10 Kasım 1966 günü “Defterler”ine şu satırları yazmaktadır:
“Hepsi birbirinden ölçüsüz sert. Demokrat rejimdeyiz. Uzlaşma var, düşmanlık yok.” (Cilt 2, sf. 981)

ÇATIŞMA VE KRİZ

Silahlı sol hareketler, sınıf mücadelesi adıyla çatışmacı davranışlar... Meşum 12 Mart Muhtırası... 1970’lerde kızışan sağ-sol kutuplaşması, gençler birbirini vuruyor...
Aşağıdaki fotoğrafta 10 Kasım 1979’da Başbakan Bülent Ecevit ve anamuhalefet lideri Süleyman Demirel Anıtkabir’de görülüyor.

Bu çatışmacı siyaset ortamında hükümetler geldi, hükümetler gitti... Koalisyonlar kuruldu, koalisyonlar yıkıldı. Kalkınma hızı yüzde 4.8’e düştü, enflasyon yüzde 38’e fırladı, 1979 yılında Türkiye’de mutfaklarda yağ, araçlarda benzin, tarladaki traktörde mazot yoktu! Sonuç 12 Eylül darbesidir, işkencelerdir, yasaklardır.

DEVLET ADAMI

Rahmetli Demirel askeri müdahalelerle her zaman mücadele etti. Ekonomik kalkınmada büyük imzası olan devlet adamlarımızdan biridir. Turgut Özal’la “24 Ocak Kararları”nı alarak Türkiye’yi ekonomide düzlüğe çıkaran, piyasa ekonomisinin yolunu açan azınlık hükümetinin başbakanıdır.
Cumhurbaşkanlığı dönemi genelde hatırlardadır. 28 Şubat’taki bazı davranışlarını eleştiririm fakat rejime el koyacak bir darbeyi savuşturduğu da bellidir.
Kibar insandı, insani ilişkileri çok iyiydi. Anayasal sınırları ve sistemi zorlamadı, hukuka değer verdi.
Elbette eleştirilecek tarafları vardır. Fakat hiç şüphesiz hizmetleri daha büyüktür.
Devlet adamı Süleyman Demirel’i saygıyla ve rahmet dualarıyla anıyorum.