Antikapitalist Müslümanlar

Sempatik bulmamın sebebi, ufak da olsa bir çeşitlilik, bir renk oluşturmaları.
Son zamanlarda ilahiyatçı İhsan Eliaçık bu yönde hayli gayretli. Dünkü Daily News gazetesinde Barçın Yinanç’a yaptığı ilginç açıklamaları okudum. Sadece “antikapitalist” değil, benim çok mesafeli olduğum “devrimci” kavramını bile benimsiyor.
Katıldığım bir görüşü yok mu? Var, mesela “İslam totaliter ve otoriter tarzda yorumlandı” diyor ki doğrudur. 12. ve 13. asırlardaki Haçlı seferleri, Moğol barbarlığı, kanlı katliamlar gibi olaylar “otorite” ve “düzen” kavramlarını kutsayan yorumlara yol açtı, asırlarca yerleşip kaldı bu.
Çağımızda ise özgürlük ve eşitlik vurgulu yorumlar ortaya çıkıyor.

İSLAM’IN SOL YORUMU

Asıl dikkat çekmek istediğim şu: Piyasa ekonomisi yönünde yeni yorumlar gelişir de İslam’ı sol açıdan yorumlayanlar olmaz mı?
Mehmet Bekaroğlu bu yönde önemli bir isimdir, sağlam karakterli bir entelektüeldir.
Çok değerli bir hadis bilgini olan Prof. Hayri Kırbaşoğlu’nun “Ahir Zaman İlmihali” adlı kitabında emperyalizmle mücadele ve kapitalizm eleştirisi gibi konular bile var. Halbuki klasik ilmihallerin konusu sadece itikat ve ibadetlerdi.
Sol İslam deyince herhalde dünyada akla gelen ilk isim Mısırlı Hasan Hanefi’dir. Yüksek düzeyli bir düşünür olduğunu, fakat görüşlerine katılmadığımı belirtmeliyim.
HAS Parti de sol söylemli bir partiydi. İslam’ın sol yorumunu benimseyen ilahiyatçılar da katılmıştı.

SOSYALİST SÖYLEM

Kapitalizmin gelişme dönemlerinde Kara Avrupası’nda “Hıristiyan sosyalizmi” gibi akımlar olmuştu. Daha çok sosyal yardım, sendikacılık, “adil ücret” gibi konular üzerinde durmuşlardı.
İhsan Eliaçık’ın Barçın Yinanç’a söylediği şu sözler ilginç:
“Biz kapitalizmi esastan, sosyalizmi usulden eleştiriyoruz... Sosyalizmde temel değerler eşitlik, paylaşım, bölüşüm, insanların sınıfsal ayırımcılığa tabi tutulmaması gibi sosyalist öğretilere katılıyoruz.”
Bu sözler sosyalizmin genel retoriğidir. Reel hayatta yeterli üretim olmayınca sınıf farklarının daha da kötüleştiği, üretim bolluğunu ise piyasa ekonomisinin sağladığı kanıtlanmıştır.
Tarihin pratiğinde “Hıristiyan sosyalizmi”nin arkası gelmedi. Piyasa ekonomisiyle bütünleşen Hıristiyan Demokrat Partiler ve sendikalar ise gelişti.
Orta sınıflara dayanan modern demokrasilerde ana akımlar merkez sağ ve merkez soldur.

GENÇLİK HEYECANLARI

Kapitalizmin gelişme dönemindeki “sermaye birikimi” aşamasında gelir dağılımı aşırı derecede bozuluyor ve toplumun mağdur kesimlerinde sol eğilimli çeşitli tepkiler ortaya çıkıyor. Fakat ben Türkiye’de “İslami sol”un geleceğinin olmadığını düşünüyorum. Çünkü eski usul “proletarya” yok ki dindar olanları İslami solu, seküler olanları sosyalizmi desteklesin!
Türkiye piyasa ekonomisi sayesinde orta sınıflaşan bir toplumdur, en sağlam dayanaklarımızdan biridir bu. Sol söylemle İslami siyaset yapmayı deneyen HAS Parti’nin piyasa ekonomisi yanlısı AK Parti içinde erimesinde şaşılacak bir taraf yok.
İslami sol siyasi bir seçenek olmayacaktır ama bazı dindar gençlere heyecan veriyorsa, versin. Farklı şeyler söylesinler tabii...
Sol veya sağ, şiddete başvurmamak, başkalarını rencide etmemek şartıyla gençlik heyecanlarına anlayışla bakmaktan yanayım; onların da önlerinde uzun yıllar var hayatın tecrübelerini yaşamak için.