Güney Kore, Tayvan,Brezilya ve Çin

En iyisi biz açıklayalım.

Bu 4 ülke, Türkiye’nin de sorunu olan “kayıt dışı ekonomi” ile mücadelede, pratik bir yöntem geliştirmişler. Bu yöntemin sayesinde de kayıt dışılığın belini kırmışlar.

Acaba ne yapmışlar?

GÜNEY KORE�

Alışverişlerde, kredi kartı kullanımını yaygınlaştırmak üzere, “piyango benzeri bir sistem” geliştirilmiş.

Kredi kartı ile yapılan alışverişler karşılığında verilen kredi kartı sliplerinde bir “piyango” numarası yer alıyor.

Her ayın dördüncü cumartesi günü bir çekiliş yapılıyor ve kazanan numaralar, televizyonda (KBS 1 TV) açıklanıyor.

TAYVAN

Harcama belgelerinin üzerinde, bir “piyango numarası” yer alıyor. Belli dönemler itibariyle yapılan çekilişlerde kazanan numaralar, gelir idaresi tarafından gazetede yayımlanmak suretiyle açıklanıyor.

İkramiye kazananın yabancı uyruklu bir kişi olması durumunda, ödenen ikramiye üzerinden, yüzde 20 oranında gelir vergisi kesintisi yapılıyor.

BREZİLYA

Bu ülkede de harcama belgelerinin üzerinde “piyango numarası” olduğunu görüyoruz.

Belli dönemlerde yapılan çekilişlerde, kazanan numaralar ilan ediliyor. İkramiye kazananlara, kazandıkları para nakit olarak ödenmiyor. “Vergi indirimi” yoluyla, kişinin ödeyeceği gelir vergisi ya da KDV’den mahsup ediliyor.

Vergi sistemi eyaletler bazında farklılık gösteriyor. Bu uygulama Brezilya’nın bazı eyaletlerinde örneğin Sao Paulo’da yıllardır başarı ile sürdürülüyor.

ÇİN

Daha önce de yazdık, Çin’de yapılan alışverişlerde, müşteriye kazı-kazan yoluyla ikramiye verilip, fatura ve fiş almak teşvik ediliyor.

Bu fişi alanlar, üzerindeki gri renkli kutucuğu kazıdıklarında, 5-3.000 Yuan (yaklaşık 1-400 ABD doları) arasında değişen bir ikramiye kazanabiliyorlar. İkramiye kazanamayanlar da “Çin vergi sistemine katkınızdan dolayı teşekkür ederiz” yazısını okuyorlar...

TÜRKİYE’DE NE YAPILABİLİR?

Türkiye’de yukarıdaki ülkelerin yaptığının benzeri bir uygulama başlatılabilir.

Halkımız toto, loto, piyango, kazı-kazan ve iddia gibi şans oyunlarına çok meraklı. Örneğin Çin’dekinin benzeri bir kazı-kazan uygulaması bizde daha başarılı olur.

Çin’de sadece para ikramiyesi var. Türkiye’de kapsam biraz daha genişletilir ve ev, dükkan, otomobil, buzdolabı, TV, çamaşır makinesi, fırın, bilgisayar vs. de dağıtılabilir.

Güney Kore’de olduğu gibi, kredi kartı ile yapılan alışverişlerde, kredi kartı sliplerindeki piyango numarası esas alınarak, çekiliş yapılıp ikramiye dağıtılabilir.

Bir başka yöntem olarak da banka kartları ile ödeme yapmak teşvik edilir. Banka kartı ile yapılan alışverişlerde, yüzde 2 oranında “nakit puan” veya benzeri bir “bonus” verilebilir.

Kayıt dışılık, Türkiye ekonomisinin en önemli sorunlarının başında geliyor. Maliye Bakanı da yaptığı konuşmalarda sık sık, kayıt dışılıkla mücadele edileceğini belirtiyor.

Önerimiz çok açık ve net, Amerika’yı yeniden keşfetmeye gerek yok. Yapılan alışverişlerde, kazı-kazanlı fişler verilip ikramiyeler dağıtılsın ve banka kartları ile yapılan ödemeler, yüzde 2 “nakit puan” ya da “piyango numarası” verilmek suretiyle teşvik edilsin. Vergi gelirleri bir anda patlar.