BAŞLIĞI okuyunca “Yüzde 1 sorunu da ne?” diye soracağınızı tahmin ediyorum.
Haklısınız. Çok kişi farkında değil. Özellikle bazı milletvekilleri farkında olsa, adı bile 612 kelimeden oluşan “Torba Yasa”ya, birkaç kelime de emekliler için eklenirdi.
YÜZDE 1 SORUNU NE?
Emekli Hüsamettin Bey’in oğlu ya da kızı, bir limited şirket kurmak istiyor. Şirket için de en az iki ortağa ihtiyaç var. Her konuda desteğini aldığı ve güvendiği babasına gidiyor; - Baba, bir limited şirket kuracağım. Yapacağım iş de çok iyi. Her şey tamam ancak şirket için iki ortak gerekiyor. Yüzde 99 hisse ve şirket müdürü ben olacağım. Her türlü sorumluluk bende, sana da yüzde 1 hisse versem, bir sakıncası olur mu? - Ne demek evladım, tabii ki olur. Olay bu... Türkiye genelinde bu durumda olan, siz deyin onbinlerce, ben diyeyim yüzbinlerce emekli var. Kimi babası Hüsamettin Bey’i, kimi emekli annesi Neriman Hanım’ı, yüzde 1 hisse ile limited şirkete ortak ediyor. Kimi de yüzde 1 hatta, onbinde 1 hisse ile emekli bir yakınını, anonim şirket yönetim kuruluna alıyor. Sonra da olanlar oluyor! Ne mi oluyor? Hüsamettin Bey’in ya da Neriman Teyze’nin veya yönetim kurulu üyesi Şemsi Bey’in, emekli aylığının yüzde 15’i “Sosyal Güvenlik Destek Primi” (SGDP) olarak kesiliyor.
DEVAMI VAR
Emekli vatandaş bunu nereden bilsin? Bilse, yüzde 1 ya da onbinde 1 ortaklığı kabul etmeyecek. Bitmedi devamı var. Olay Bağ-Kur dışındaki sosyal güvenlik kurumlarından emekli olan şirket ortaklarına geriye dönük olarak 28 Ocak 2004 tarihinden bu yana uygulanıyor. “Aman yandım” diyenler; özellikle 1 Ekim 2008’den itibaren olay ciddi. Limited şirket ortağı olduğunuzu ya da anonim şirket yönetim kurulu üyesi olduğunuzu aylık aldığınız kuruma bildirmeniz gerekiyordu. Destek primi 1 Ekim 2008’e kadar Bağ-Kur’dan emekli olanların emekli aylığının yüzde 10’u oranında kesildi. Diğer sosyal güvenlik kurumlarından emekli olanlar 12. basamak gelir diliminin yüzde 10’u kadar destek primini kendileri ödedi. Yani emekli aylıklarından kesilmedi. Ancak 1 Ekim 2008’den itibaren destek primi tüm emeklilerin aylıklarından kesilmeye başlandı. Kesinti de emekli aylığınızın; Ekim-Aralık 2008 aylarında yüzde 12’si, 2009’da 13’ü, 2010’da 14’ü, 2011’den itibaren de yüzde 15’i oranında olacak. Bildirmeyenlerden de faiziyle birlikte alınacak.
ÖZEL PROMOSYON
Emekliler, 13. maaş denilen promosyon vaadine inanıp beklentiye girdiklerinde, Hürriyet’teki bir yazımızda “Promosyon olayı masal. Bırakın bir aylığı, çeyrek hatta onda bir aylık dahi ödenmez. Bu bir balondur” diye iddia etmiştik. Maalesef dediğimiz gibi olmuştu. Anadolu’da “Şefaatinden vazgeçtim, mezarımdan taş çalma yeter” diye bir söz var. Emekli promosyondan vazgeçti. Bir limited şirkete ortak oldu, anonim şirketin yönetim kuruluna girdi diye, bari maaşının yüzde 15’i SGDP olarak kesilmesin. Karnını doyuramayan bir emekli, geçimini sağlamak için pazar takibi suretiyle maydanoz ya da domates sattığında, küçük bir işyeri açtığında, emekli aylığının yüzde 15’i kesilmesin. O emekli vatandaş da “Emekli olduğumda sahil kenarında bir eve yerleşip, balık tutayım” diye hayaller kurdu. Sonunda emekli oldu ama hayatın acımasız gerçekleri hayallerini engelledi. Yüzde 15’lik aylık kesinti gerçekten çok ciddi... Şu anda arka arkaya aflar çıkıyor. Çalışan emeklilerden istenen bu haracı da af eder misiniz?