Dolardaki artışı varlık barışı frenler mi?

Bazıları doların yılsonunda 2.20 TL, bazıları da 2.30 hatta 2.50 TL olacağını iddia ediyor.
Dün Hürriyet’te okuduğunuz gibi, iş dünyasının önde gelen isimlerinin ağırlıklı görüşü, dolar kurunun yılsonunda 2.00 TL civarında olacağı şeklinde.
Merkez Bankası Başkanı da yılsonunda dolar kurunun; bırakın 2.20, 2.30 ya da 2.50 TL’yi 2.00 TL’nin de altına düşeceğini ve 1.92 TL olacağını iddia ediyor.
Vatandaşın ise dolar kurunun kaç lira olacağı konusunda, kafası iyice karışmış durumda.
Herkesi çok yakından ilgilendiren bu konuyu, gözden kaçan bir yönüyle açıklamak istiyoruz.

25 MİLYAR DOLARLIK ATLAMA

Yılsonunda doların artacağını ve 2.50 TL’ye kadar tırmanacağını iddia edenlerin, “atladıkları bir nokta” var.
O da “Varlık Barışı” nedeniyle Kasım ayı sonuna kadar Türkiye’ye gelmesi beklenen 25 milyar dolarla ilgili..
Çok kişi böyle bir yasanın ve Türkiye’ye döviz getirenlere sağlanan “vergi avantajının” farkında değil.
Oysa, “Varlık Barışı” nedeniyle, özellikle Ekim ve Kasım aylarında hızlanacak olan döviz girişi “dolar kuru” yönünden çok önemli..

BİRİNCİ BEYAN

Varlık Barışı Yasası 29 Mayıs 2013 Tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.
Yurt dışındaki para, döviz, menkul kıymet ve altınların, 31 Temmuz 2013 tarihine kadar beyan edilip, yüzde 2 vergi ödenmek suretiyle, Türkiye’ye getirilmesine olanak sağlandı.
Ancak, Gezi Olayları, Suriye ve Mısır krizi, PKK tartışmaları, yaz tatili, yasanın iki ay için uygulanacak olması gibi nedenlerle, yasa kamuoyuna yeterince duyurulamadı. Buna rağmen, 49 milyar 38 milyon lirası döviz olmak üzere 50 milyar 45 milyon lira varlık getirileceği beyan edildi.
Nitekim, Gezi Olayları sonrasında başlayan, bir kısmı da Araplara ait sıcak para çıkışının, yeterince hissedilmemesinin bir nedeni de “Varlık Barışı”ndan dolayı yurtdışından gelen dövizlerle ilgili..

İKİNCİ BEYAN

Hürriyet okurları hatırlayacaktır; 25 Temmuz 2013 tarihli yazımızda, yukarıdaki gerekçeleri de belirterek, varlık barışının “üç ay daha uzatılmasını” önerdik.
Varlık Barışı Yasası’nın 31 Temmuz 2013’de sona eren beyan süresi, Bakanlar Kurulu’nca 31 Ekim 2013 tarihine kadar uzatıldı.
Bu uzatma nedeniyle Ağustos, Eylül ve Ekim 2013 tarihlerinde, 25-30 milyar dolar beyan edilip, Kasım ayı sonuna kadar Türkiye’ye getirilmesi bekleniyor.
2013 sonu itibariyle, dolar kuru tahmininde bulunanların, yaptıkları açıklamalardan “Varlık Barışı” nedeniyle Türkiye’ye gelecek dövizleri hiç göz önüne almadıkları anlaşılıyor..
Oysa Varlık Barışı nedeniyle Türkiye’ye ciddi bir döviz girişi olması bekleniyor. 25-30 milyar dolar civarında olacağını tahmin ettiğimiz bu tutar, kötümser bir tahminle 15-20 milyar dolar, iyimser bir tahminle, 25 milyar doların üzerinde de olabilir.

DÖVİZLER NİÇİN GETİRİLECEK?

Onu da açıklayalım.
1. Ülke Sınırlaması Kalktı:
Yaklaşık dört yıl önce ilk “Varlık Barışı Yasası” çıktığında, yurt dışından getirilecek dövizlere
“ülke sınırlaması” konulmuştu.
Türkiye ile “bilgi değişimi” olan ülkelerdeki varlıklar Türkiye’ye getirilebilecekti. Diğer ülkelerdeki
dövizlerin getirilmesi kabul edilmiyordu. Örneğin İsviçre İle Türkiye arasında o tarihte bilgi değişimi anlaşması olmadığı için bir aileye ait olduğu basına da yansıyan 7 milyar dolar, İsviçre’den getirilememişti. Getirilmesi halinde “vergi incelemesi” yapılıp, “cezalı vergi istenmesi” söz konusuydu.
O nedenle çok kişi “Hem para getirip, hem de kendi ayağımızla tuzağa düşüp cezalı vergi mi ödeyelim?” diye, paralarını getirmemişlerdi.
Yeni Varlık Barışı Yasası’nda “Mevlana Felsefesi”nin hakim olduğu fark ediliyor. Rubai de;
“Gel, gel, yine gel… Her kim olursan ol yine gel.
İster kafir ol, ister mecusi, ister putperest.
Yüz kere tövbeni bozmuş olsan da yine gel.
Nasılsan öyle gel…”
dediği gibi, dövizler ister Almanya’da ister Patagonya’da, İsviçre ya da off-shore ülkede olsun, Türkiye’ye getirilebilecek. O ülke ile Türkiye arasında ikili anlaşma olsun olmasın, dövizler yine getirilebilecek. “Hani bunun 2012 ve önceki yıl vergileri” diye sorgulama yapılmayacak.
2. Döviz Getiren Vergi İncelemesinde Korkulu Rüya Görmeyecek:
Yurt dışından döviz, altın ya da menkul kıymet getirenler, “vergi incelemesi” yönünden “özel bir sigorta” yaptırmış olacaklar.
2013 öncesine ait yıllar incelendiğinde, bulunan matrah farkından, varlık barışı nedeniyle beyan edilen tutar mahsup edilecek.
ÖRNEK: Hüsamettin Kesekağıdı, yurtdışından 2 milyon dolar (yaklaşık 4 milyon TL) döviz getirmiş, yüzde 2 vergisini de ödemiştir. 2014 yılında, 2011 ve 2012 yılı hesapları incelenmiş ve 3 milyon liralık gelirini gizlediği saptanmıştır.
· Yapılacak işlem: Hüsamettin Kesekağıdı, 4 milyon lira getirdiği için kendisinden 1TL dahi gelir vergisi ve KDV istenemeyecek.
Bulunan fark 3 milyon TL yerine 4 milyon 200 bin lira olsaydı aradaki farkın yani 200
bin liranın gelir vergisi ve KDV’si istenecekti.
Benzer uygulama, yurt dışından döviz getiren şirketler için de söz konusu olacak..
3. Devam Eden Vergi İncelemeleri:
29 Mayıs 2013 tarihinden sonra vergi incelemesine alınan şahıs ya da şirketler de “Varlık Barışı” kapsamında, yurt dışından döviz, altın, menkul kıymet getirdiklerinde, getirdikleri tutar, bulunan matrah farkından mahsup edilecek.