Dinleme alışkanlıkları ve gizli kahramanlar

Spotify, 2024 Yılın Özeti’ni açıklayarak Türkiye’de ve dünyada en çok dinlenen sanatçı, şarkı, albüm ve podcast’leri duyurdu.

2024 Yılın Özeti’ne göre Semicenk, bir kez daha zirvedeki yerini korurken “Cıstak” şarkısıyla Era7capone, Batuflex ve Narco büyük bir başarı yakaladı.

Rap müzik, albüm ve şarkı sıralamalarında hakimiyetini hissettirdi. Ancak bu veriler, Türkiye’nin gerçek müzik manzarasını tam anlamıyla yansıtabiliyor mu?

Rakamlar ne söylüyor?

Semicenk ve Lvbel C5 gibi isimler, milyonlarca dinlenme sayısıyla dijital platformlarda rekor kırıyor.

Sezen Aksu’nun 2024’te de en çok dinlenen kadın sanatçı olması, Türkçe popun klasikleşmiş gücünü ve Aksu’nun geniş kataloğunun başarısının bir yansıması.

İlk 10’da 6 rap sanatçısının olması da dijital dünyada önde gelen türlerin başında rap olduğunun değişmez işareti.

Ancak dijitaldeki rakamlar, müzik dünyasındaki tüm dinamikleri anlatmaya yetmiyor.

Albüm mü single mı?

Single dünyasına baktığımızda yine rap müzik önde. Ancak albüm söz konusu olduğunda Derya Uluğ “Nefes” ve Mabel Matiz’in “Fatih” albümleriyle kalplere dokunabildiği aşikâr.

Rahmetli Onur Can Özcan’ın “Yaramızda Kalsın” albümü ise aralarından sıyrılan bir çalışma.

Tabii ki yine rap’in üstünlüğü ön planda.

Özellikle rap’in üretim ve yayılım hızını yakalayabilmek için uzun süreli bütünlükçü projelerden ziyade
dinleyiciye kalpten hitap edecek şarkılar gerekiyor.

Sahne ışıkları alternatif ve rock müzikte

Listelerde görünmeyen ama canlı performanslarda patlama yapan bir başka müzik türü var: alternatif ve rock.

Örneğin Türk rock grupları hâlâ kapalı gişe konserler düzenliyor. Metal müzik festivalleri ya da indie sahnelerdeki akustik performanslar, bu türlere olan bağlılığın devam ettiğini gösteriyor.

Rock ve alternatif müzik, hayran kitlesine bir yaşam tarzı sunuyor. Rakamlarla ölçülemeyen, duygusal bağlarla kurulan bu ilişki, dinleyicilerin müziği bir “deneyim” olarak benimsemesine dayanıyor.

Türkiye’de hâlâ Pentagram, Duman, Mor ve Ötesi gibi isimlerin sahnede fırtınalar estirmesi sahnenin cazibesinin canlılığını koruduğunu ortaya koyuyor.

Zamana bakmak doğru mu?

Yayınlanan listelere baktığımda bir adaletsizlik de seziyorum.

En temeli ise yayın tarihi konusu. 2024’ün ocak ayında yayınlanan bir albüm ya da şarkıyla ekim ayında çıkanın dinlenme oranları aynı olamayacaktır. Kendisine aynı 10 ay verilse neler olacağını bilmeden yıl sonu listeleri tamamlandığından sanki bu listeler dışında kalan herkes rakamsal anlamda başarısız sayılıyor.

Eşit şartlarda yarışmadıklarını hatırlatmakta fayda olduğunu düşünüyorum.

Türkiye’nin dijitaldeki dinleme alışkanlıkları, büyük bir kültürel dönüşüm içinde olduğumuzu gösteriyor. Rap, pop ve alternatif müzik, farklı topluluklar yaratırken, her biri kendi sahnesinde güçlü bir ses olarak varlığını sürdürüyor. Müzikseverler olarak, sadece dinlemekle kalmayıp bu kültürün parçası olmayı seçiyoruz.

Yine de altını çiziyorum, bir müziğin başarısını günümüzde verilerle ölçerek derecelendiriyorsak da gerçek anlamını bazen yıllar sonra bulabiliyor.

Dikkat çekenler

◊ Paptircem bu kez “Koca Adam” şarkısıyla dikkat çekiyor. Söz ve müziği kendisine ait şarkıda 32 yaşında bir adamın egolarına yenilişini çok keyifli anlatıyor. Ben gelecekten kendisine haber vereyim, yaş önemli değil durum hep aynı. Marş gibi şarkılarının hayranıyım Paptircem’in.

◊ Mabel Matiz bu kışa hızlı giriyor. Hem Ziynet Sali’ye “Müptelanım Bilgine”yi hem de Selin’e “Şıp” şarkısını veren Matiz, kendi standardını diğer sanatçılarla da paylaşıyor.

◊ Çaktırmasam da sıkı bir pop dinleyicisiyimdir. Özgün’ün yeni şarkısı “Bu Şehir Senden İbaret” şarkısına bu nedenle kayıtsız kalamadım. Söz ve müziği Muhammed Ali Beşiktaş’a ait şarkı, resmen kafamda yankılanıyor. Derhal dinlenmeli!

◊ Deniz Orhangazi yeni teklisi “Gizli Bir Huy”u yayınladı. Sessiz ve derinden ilerleyen kariyerine yeni bir şarkı ekleyen Orhangazi, Burak Bedirli’yle imza attıkları şarkıda rock severleri yakalayacak.

◊ Mojave’nin ilk albümü “Kandırma Kendini”nden üçüncü single yayınlandı. “Al Biletleri” adını taşıyan şarkı, post punk, alternatif rock türünde güzel bir çalışma.

◊ Onat Önol, yeni şarkısı “To The Siren”ı yayınladı.

Glasgow’da yaşayan Önol, lo-fi indie rock çalışmasıyla hem Glasgow’un havasını hem de hüznünü ülkemize bir arada getiriyor. Keyifli bir şarkıya imza atmış durumda.

◊ İlker Hepkaner ve Sezgin İnceel’in beraber hazırlayıp sundukları aynı isimli çok sevilen podcast’in devamı niteliğindeki “Yine Yeni Yeniden 90”lar kitabı yayınlandı. Kitap pop müzik eserleri ve sanatçıları üzerinden çok katmanlı bir tarih okuması sunuyor.

Ne dinledim

∆ Arkadaş- “Anksiyete Pop”
∆ Taha Gürbüz- “Eksiklik Hissiyatı”
∆ Melek Mosso- “Söz Bitti”
∆ Sokrat St, Osman Şahin- “Yangın Yeri”
∆ Çağan Şengül- “Artık Çok Geç”