Köpeklerin hatıraları var mı

Soruyu detaylandıralım: Köpekler kendilerine yoldaşlık yapan insanlarla paylaştığı geçmişi hatırlayabilirler mi ve ne ölçüde hatırlayabilirler?

Burada hafızanın türlerine geliyoruz. Semantik hafıza, dünya hakkında daha önce öğrendiğimiz gerçekleri ve bilgileri hatırlamamızı sağlar: Çoğu hayvanın, özellikle memelilerin anlamsal hafızaya sahip olduğu düşünülüyor. Bu hafıza köpeklerde, sahipleri “Dur!” dediğinde ne yapacaklarını hatırlamalarını sağlar.

Ancak kişisel yaşam olaylarımızı ve deneyimlerimizi hatırlama ve tekrarlama yeteneği, bir anlamda gelecekteki davranışlarımızı da şekillendiren deneyimler epizodik bellek olarak bilinir.

Emory Üniversitesi›nden nörobilimci Gregory Berns, köpeklerin ve diğer birçok hayvanın, insanlardaki epizodik hafızaya benzer bir şeye sahip olmak için gerekli beyin anatomisine sahip olduğunu, en azından böyle göründüğünü söylüyor. Berns’e göre, epizodik hafızayla ilgili muhtemelen en önemli beyin yapısı, anılarımız için bir tür indeks görevi gören hipokampus: “Anılarınız beyninizin her yerine dağılmış durumda. Ve hipokampusun çalışma şekli, bir şeyi çağırdığınızda, beyninizin geri kalanında bu şeyleri tekrarlamasıdır. Yani hipokampus olmadan bunu yapamazsınız.”

DAHA KISA HAFIZA SÜRESİNE SAHİPLER

Berns, diğer hayvanların da bunu yaptığını tahmin ediyor.

2020’de yapılan bir anket, köpek ve kedi sahiplerinin büyük çoğunluğunun evcil hayvanlarının geçmiş olayları, hatta yıllar önce yaşanmış tek seferlik olayları bile hatırlayabildiğini gösteriyor.

2016’da Macaristan’da yapılan çalışma köpeklerin sahiplerinin bir eylemi gerçekleştirmesini izleyebildiklerini ve ardından belirli bir komutla (Mesela “Yap”) istendiğinde aynı eylemi taklit edebildiklerini ortaya çıkardı.

Bu tipik bir eğitim örneği gibi görünse de araştırmacılar köpeklerin, sahipleri farklı bir görev sırasında “Yap” diye bağırdığında, sahibinin eylemlerini bir anda taklit edebildiğini de gösteriyor.

Köpek hafızası insan hafızasından farklı. Örneğin diğer araştırmalar, köpeklerin ve diğer hayvanların genel olarak bize kıyasla çok daha kısa bir hafıza süresine sahip olma eğiliminde olduğunu ortaya koyuyor. Ancak genel veriler, hayvanlardaki hafızanın insan hafızasıyla bir zamanlar düşündüğümüzden çok daha fazla ortak noktası olduğuna işaret ediyor. Bilim insanları farelerin beyinlerini köpeklerinkinden çok daha ayrıntılı bir şekilde inceleyebiliyor ve farelerin de rüya görürken bile kafalarında bir labirentte koşmak gibi son olayları tekrarlayabildiklerine dair kanıtlar buluyor.

Köpek hafızasının en yakıcı örneği malum: Bir gün giden ve bir daha geri dönmeyen sahibini bekleyen Japon Akita cinsi köpek Hachiko.

Yani köpeklere nasıl davrandığınızı unutmayın çünkü görünüşe göre onlar unutmuyor.

KEDİLERİN DE ‘SAĞLAK’ VE ‘SOLAK’I VARMIŞ

KEDİ sahipleri kedilerini incelediklerinde bazı eylemleri yaptıkları sırada aynı patilerini kullanmalarından şüphelenip araştırmaya koyulmuş. 2009’dan beri bu konuyla ilgilenen İngiliz bilim insanları Deborah L. Wells ve Sarah Millsopp’un etrafındaki bir araştırma grubu güzel verilerle gelmiş. 42 kediyi incelemişler ve onlara üç farklı görev sunmuşlar: Hayvanların bir bardaktan ödül maması çıkarması, üzerlerinde asılı duran bir oyuncağı yakalaması ve önlerinde yerde çekilen bir oyuncağı yakalaması.

Erkek kediler sol patilerini, dişi kediler sağ patilerini tercih etmiş.

Belfast’taki Queen’s Üniversitesi›ndeki bir başka araştırmaya göre bir görev daha zorlu hale gelir gelmez, erkek kediler genellikle sol patilerini, dişi kediler ise sağ patilerini kullanmış. Bilim insanları, pati tercihinin muhtemelen hormonal olarak kontrol edildiğini düşünüyor. Bununla birlikte, bir kedinin hayatının hangi noktasında ve tam olarak nasıl bir pati tercihi geliştirdiği hâlâ tam olarak araştırılmamış.

OKUR FOTOSU

MANZARANIN EN GÜZELİ

Okurumuz Büşra Tütüncü, kedisi Bambam’ın fotoğrafını, “Güzel kızım Almila ve kardeşi Bambam” notuyla paylaşmış. Sonuna da mutluluktan kalbi eriyen bir emoji eklemiş. Fotoğrafı görünce aynı hisleri besledik. Hepsine upuzun, sağlıklı, mutlu bir ömür dileyelim. Sizden de kedinizin köpeğinizin fotoğrafını bekliyorum.

NOT: Kediniz ya da köpeğinizin fotoğrafını #dünyagüzeli etiketiyle ve Hürriyet’ten bahsederek sosyal medyada paylaşın ya da sdemirel@hurriyet.com.tr adresine mail atın, seçip paylaşalım...